Federico García Lorca

FEDERİCO GARCİA LORCA (1898 1936)

1898 yılında, İspanya'nın Granada bölgesindeki Fuente Vaqueros kentinde doğan İspanyol şair Lorca, yüzyılının en büyük iki İspanyol şairinden biri olarak kabul edilir 1928'de yazdığı Romancero gitano (Çingene Balada) ile ün şampiyon Lorca, Salvador Dali ile birlikte İspanya'nın çağdaşlaşması için çalışan sanat adamlarından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır

Şiirde, politikada ve etik anlayışında modernliğin savunucusu olan Lorca, eşcinsel tercihi sebebiyle Katolik Kilisesi ile arasının açılmasına niçin olur 1918'de, burjuva sınıfını, yeryüzünü şiirle doldurmuş olan İsa'yı katletmekle suçlayan Lorca, geçtiğimiz günlerde gelmiş geçmiş en başarılı edebiyat eseri seçilen Cervantes'in Don Quixote (Don Kişot)'u bir İsa figürü olarak ele alanlara katılır Şair kavramını acılar çekmesi gereken bir kimse ile özdeşleştiren Lorca, Hz İsa'nın ayrıca katledilişini kınar, keza de kanının akması gerektiğini açıklama eder
New York'ta Bir Şairadlı eserinde Manhattan'ı, cesede doymayan bir mezbahaya benzeten Lorca, hayvanların can çekişenler için öldürülüşünükaleme alarak kafasındaki batı anlayışına yönelik eleştirel yaklaşımlarını göz önüne serer Deli lakaplı Salvador Dali ile birlikte vücuduna saplanan oklar ile tanımlama edilen Katolik Ermişi Aziz Sebastian'ı Aziz Yansızlık olarak yapıtlarında tanım ederler Sahiden apolitik bir usta olarak dostlarınca nitelenen ve herhangi bir görüşe organik bağlarla bağlanmayan Lorca, yazdığı Yermave Bernarda Alba'nın Eviisimli oyunlarda ise Katolik Kilisesi ve yükselen Nazizm ve milliyetçilik akımlarına karşı olan tutumunu yansıttı Giyim kuşamında ve evinin dekorasyonunda vefat ile özdeşleştirdiği beyaz rengi seçim eden şair, kent soylu tarzı zevkler ve milliyetçilik ile çatışan incelemeler yapmakta ve Franco'cuları masumiyeti katletmekle suçluyordu

Şiirlerinin yanısıra yazdığı ve sahnelediği oyunlarla da ünlenen Lorca, eserlerinde hastalık hastalığını ve ölümü üzerine senaryolarını Kanlı Düğün (Blood Wedding, 1935), Yerma (1937) ve şiirlerinde başarı ile yansıtmış, vefatyaşam, verimlilikkısırlık gibi tezatlar aralarında inişli çıkışlı bir çizgiyi galibiyet ile yakalamıştır

19 Ağustos 1936'da doğduğu yörede Franco'nun adamları tarafından öldürülen Lorca, uluslararası camiada ve bilhassa bir dönem yaşadığı Arjantin'de epeyce yoğunlaşan bir inleme ve tepki ile alanında fenomenleşmiş olan saygıdeğer ve marjinal bir edebiyat adamı olarak hatırlanmaktadır

Ünlü şair Turgut Uyar Lorca için şiir yazmıştır

Federico Gorcia Lorca İçin Üç Şiir

Ah işte her şey orda
Ben severim omuzlarımı bir gün
Sırmaları, apoletleri olmasa da

Ben severim omuzlarımı bir gün
Göçen bir maden direğinin aşağıda

Su akar kendir tarlalarından
Ah her şeyim
Ben severim omuzlarımı bir gün
Savaşta bir diğer omuzun yanı başında
Yatakta bir ince omuzun yanı başında

Yol uzun, hava sıcak
Kırbaçlarım atımı varırım Kurtuba'ya

İndiğini görürsem bir gün sığırcıkların
ve sürüler halinde,ovaya
İnsanların dünyayı bölüştüklerini hatırlarım
Bir gün daha

Sevişirim ölürüm, savaşırım ölürüm
Doldururum çantama kara ekmek ve peynir
Varırım Kurtuba' ya
saat beşte
akşamleyin

Ah ellerim ve kalbim
Her şey orada kaldı
Keçeler keçeler ve portakallar
Kireç döktüler yere Kara gözlüm, kalbim,
Halkımın yoksul akşamlarıdır, biliyorum
Kanlı bir şamata diye bağlanan gözlerime
Kireç döktüler yere,
Bir duvarın dibinde
Bir deppoy un önünde
Kiraz ağaçlarına ve sığırcıklara aleyhinde

Bir halkın iddiasız, gürültüsüz cömertliğinde
Ölüm nasıl söylenirse böylece
İspanyol dilinde
ve her dilde

obra
completas

Artık kat iyen biliyoruz;
Irk adına dökülen kan
Sapı gül dalı güzelliğinde bir bıçaktır
Dişlerin aralarında
İspanya da
ve tekrar *