Fermantasyon nedir? Fermantasyon çeşitleri ve ürünleri nelerdir?

Yüzyıllardır kullanılan Fermantasyon yani mayalanma işlemi çok eski zamanlarda keşfedilmiş ve bugünlere kadar gelmiştir. Fermantasyon kelimesini günlük dilde çok sık kullanılan kelimeler arasında yer alıyor. Özellikle son dönemlerde çok merak edilen kelimelerden biri olan fermantasyon nedir, fermente nasıl edilir? İşte fermantasyon çeşitleri ve ürünleri hakkında tüm merak edilenler:

Fermantason işlemi eski tarihlerden günümüze kadar kullanılan ve çok etkili bir yöntem olarak bilinir. Eski uygarlıklar meyvelerin sularını ağaç kovuklarında saklayıp tükettiklerinde daha lezzetli olduğu fark etmişlerdir. Özellikle Mezopotamya bölgesinde uygulanan fermente işlemleri olarak bilinen mayalama işlemi özellikle deri hastalıklarının iyileştirilmesinde kullanılmıştır. Fermantasyon işleminin en büyük özelliği oksijensiz ortamda gerçekleşmesidir. Fermantasyon işlemi çürüme veya mayalanma süreçleridir. Fermente edilmek istenilen gıdanın; mantar veya mikroorganizmalar aracılığıyla kendi enerjilerini kullanarak ATP üretmesi işlemiyle başlıyor. İşlem sırasında glikoz, hidrojen iyonlarını kaybeder ve enerji oluşur. Bu yıkım işlemi sonucunda açığa çıkan bileşikler hücre tarafından kullanılabilen elektron alıcısı ve hidrojen alıcısı olurlar. Basit bir deyişle; organizmanın, mayalanma sürecinde daha basit yapılara ayrılma işlemidir. Bilinen en basit fermente gıdalar; yoğurt, peynir, turşu, ekmek mayası ve içeceklerdir. Fermantasyon; Mayalanma işlemi sıklıkla konserve, sebze, meyve ve hazır yiyeceklerin yapımında kullanılan bir işlemdir. Peki fermantasyon nedir, fermantasyon çeşitleri nelerdir? İşte cevaplar:


FERMANTASYON NEDİR? 

Fermantasyon kelimesinin kökeni Fransızca’dan geliyor. Fermantation kelimesinden dilimize fermantasyon olarak geçmiştir. Fermantasyon ya da bizdeki adı ile mayalanma, bir maddenin bakteriler, mantarlar ve diğer mikroorganizmalar aracılığıyla, genellikle ısı vererek ve köpürerek kimyasal olarak çürümesi işlemine denir. Mutfaklarda hazırlanan birçok lezzette farklı usul ve derecelerde fermantasyon (mayalanma) ile yapılıyor. Gıda sanayisinde ise yoğurt, sirke, boza gibi maddelerin üretiminde kullanılan mayalama işlemidir. Doğal mayaların varlığı 1600’lü yıllara kadar çok fazla bilinmiyor. Bizim kültürümüzde mayalanma işlemi Orta Asya’ya kadar uzanıyor.


FERMANTASYON MALZEMELERİ NELERDİR?

Gıda alanında sıkça kullanılan bazı fermantasyon malzemelerini tanıtalım.

Yazdan hazırlığı yapılan turşularınızın daha uzun ömürlü ve sağlıklı olması için kullanılan turşu kavanozları, özellikle cam tercih edilmelidir. Cam ürünler plastik ürünlere göre daha dayanıklı ve sağlıklıdır. Hamur işlerinde kullanılan kuru ve yaş mayalar da fermantasyon malzemelerinin en çok kullanılan türüdür. Tek kullanımlık paketler halinde de kuru mayalar satışa sunulmaktadır. Yaş mayalar ise marketlerde soğuk dolaplarda satılmaktadır.


Lezzetli peynirlerin yapımında kullanılan sıvı peynir mayaları ise oldukça iyi sonuçlar vermektedir. Son zamanlarda sıkça tercih edilen instant kuru maya ise fermantasyon malzemelerinin en pratik olanıdır. Salata ve soslarda kullanılan sirke de keskin kokulu bir fermantasyon malzemesidir.

FERMANTASYON ÜRÜNLERİ NELERDİR?

Fermantasyon sonucunda meydana gelen ürünlerin insan sağlığına olumlu etkisi biliniyor. 

- Mutfağımızın en eski lezzetlerinden biri olan tarhana tam bir fermantasyon, yani mayalanma örneği olarak varlığını gösteriyor.


- Peynir laktik asit fermantasyonu sonucunda oluşan bir gıdadır. Kahvaltılardan eksik edilmeyen, börekleri ve poğaçaları lezzetlendiren bir üründür. Yoğurt da sütten elde edilen bir fermente gıda türüdür.


- Tereyağı ve ekşi krema da fermantasyon işlemi sonucunda meydana gelen bir gıdadır.

- Kefir, inek ve keçi sütünden elde edilen fermente bir içecektir. Kefirin bağırsak dostu olduğunu da unutmamak gerekir.

- Boza yapımı

- Asetik asit

- Laktik asit 

- Ürik asit gibi farklı maddeler Fermantasyon sonucu üretilen ürünlerdir. Bakteri fermantasyonu bu sebeple fermantasyon endüstrisinde önemli bir görevdedir.