Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Fetret devri sonrasi olaylari
580 yil evvel 4 Mayis 1421 Pazar günü Çelebi Sultan Mehmed Edirne ’de ölüm etmisti Yildirim Bâyezid Hân ’in oglu olan ve 1385 yilinda Bursa ’da Devlet Hatun ’dan dogan bu Osmanoglu ’nun annesi Devlet Hatun, Germiyanoglu Süleyman Sah ’in kizidir
***
* Fetret DevriFasilai Saltanat: Tarihimize Muradi EvvelMurad HudâvendigârMelikü ’lmesâyîkh Gaazi Murad ünvanlariyla geçen Birinci Murad ’in Kosova Savasi ’nda (1389) sehadetini müteâkib tahta çikip savaslarda gösterdgi secaat ve sür4at dolayisiyla Yildirim ünvanini bölge Birinci Bâyezid (1389–1402) kazandigi nice zaferden daha sonra 1402 yilindaki Ankara muharebesinde türlü ihanetle Timur ’a maglûb olup esir edilmis ve Yildirim Bâyezid Hân ’in bu maglubiyetiyle Osmanli tarihinde Fetret Devri (1402–1413) baslamistir
***
* ÇelebilerSehzâdeler Kavgasi: Pâdisahlarin erkek çocuklari önceleri Çelebi diye anilirlarken sonradan bunlara SehzâdeSâhzâde denilmistir Yildirim Bâyezid ’in ogullari arasindaki saltanat mücadelesi bu bakimdan Çelebiler Kavgasidir
Yildirim ’in alti oglundan Kasim Çelebi ufak yasta oldugundan Ankara Savasi ’na götürülmeyip Bursa ’da birakilmis, digerleri: Süleyman, Mustafa, Mûsâ, Isâ ve Mehmed babalari yaninda bulunup harbe katilmislarsa da, Yildirim ’in maglubiyetini müteâkib bassiz kalan devlette ilk saltanat mücadelesi Süleyman, Isa ve Mehmed Çelebiler arasinda baslamis, daha sonra bu mücadeleye Mûsâ Çelebi de katilmis, Mustafa Çelebi ise, Çelebi Sultan Mehmed ’in devlete hâkim olmasindan daha sonra meydana çikarak Düzmece Mustafa olayi ile Sultan Ikinci Murad devrinde de gaaile olmustur! Bu Mustafa Çelebi ’nin Ankara Savasi ’nda kayboldugu rivayet edilirse de, kaslı bir ihtimalle Yildirim ’in bu oglu Timur tarafindan tutsak edilmis, bilâhare firar etmek ya da özgür birakilmak suretiyle esâretten kurtulup din ve devlet düsmanlariyla isbirligi yapip isyân etmis ve nice maceradan sonradan Ikinci Murad devrinde Edirne civarinda yakalanip idâm edilmek suretiyle cezasini bulmustur (1422)
***
* Mûsa ve Mehmed Çelebiler: Yildirim Bâyezid ’in ogullarindan Kasim Çelebi, Çelebiler Kavgasi disinda kalmis, Mustafa Çelebi sonralari ortaya çikip devlete isyân etmis, diger ogullarindan Süleyman Çelebi Edirne ’de, Mehmed Çelebi Amasya ’da, Isâ Çelebi bursa ve Balikesir havalisinde, Mûsâ Çelebi ise Trakya ’da hüküm sürmüslerdir Bu dönemde evvelâ Mehmed Çelebi, Isâ Çelebi ’yi, sonradan Mûsâ Çelebi, Süleyman Çelebi ’yi tasfiye etmis ve bu nedenle devlet 1411 yili baslarinda Mûsâ ve Mehmed Çelebiler elinde kalmistir
***
* Çamurluova Zaferi: Mûsâ ve Mehmed Çelebiler arasindaki çaba 5 Temmuz 1413 Çarsamba günkü Çamurluova Savasi ’na değin devam etmis ve bu savasi kazanan Çelebi Sultan Mehmed Besinci Osmanli pâdisahi olmustur Çamurluova, Bulgaristan ’da Samakov sehri civarindadir Burada kardesine yenilen Mûsâ Çelebi Eflâk taraflarina kaçarken yakalanmis ve idâm edilip cenazesi Bursa ’ya götürülmüstür Mûsâ Çelebi ’nin Trakya ’daki saltanati iki buçuk yil değin devam etmis ve onun tasfiyesiyle on sene, on bir ay, sekiz gün süren Fetret Devri sona ermistir
***
* Yanlis bir tesbit: Batili bazi tarihçiler Osmanli pâdisahlarini sayarken Edirne ve havalisine hâkim olan Süleyman Çelebi ile onu tasfiye edip yerine geçen Mûsâ Çelebi ’yi Sultan Birinci Süleyman ve Sultan Mûsâ ünvanlariyla zikretmekte iseler de, bu tesbit dogru degildir Çünkü Fetret Devri ’nde birbirleriyle uğraş eden bu Çelebilerden hiçbiri, Çelebi Sultan Mehmed ’in Çamurluova zaferine dek Anadolu ve Rumeli topraklarinin tamamina sahip olamamislardir Ama, Çelebi Sultan Mehmed ’dir ama, kazandigi Çamurluova zaferiyle Mûsâ Çelebi ’yi tasfiye edip Anadolu ’dan sonradan Rumeli ’ye de hâkim olmus ve Osmanli tahtinin tek vârisi olarak tahta oturmus, bu nedenle Osmanogullari Çelebi Sultan Mehmed neslinden yürümüstür
***
* Işine Düşkün bir pâdisah: Çelebi Sultan Mehmed yirmi dört yaslarinda devlete hâkim olmus ve kisa saltanatinda fevkalâde bir gayretle Fetret Devri anarsisine son verip birligi tedarik ederek devleti tekrar kurmayi basarmistir Ankara Savasi ile kaybettigimiz topraklarin önemli bir kismini geri almis, genis fütûhatinda yirmi dört savasta bulunup kirka yakin yara almistir Böyle savaslar yanisira memleket dahilindeki olaylarla da ugrasan Çelebi Sultan Mehmed, yukarida kaydettigimiz Düzmece Mustafa olayini bastirmis, günümüzde hâlâ bazi çevrelerce sik sik öne sürülüp münakasa mevzuu olan Seyh Bedreddin isyani Seyhin 1420 ’de idâmiyla sona erdirilmis, bu arada önemli i ’mar hareketlerinde de pâdisahin gayreti görülmüstür
***
* I ’mar etkinlik: Bursa ’da bir semte adini veren Yesil Cami Çelebi Sultan Mehmed tarafindan 1415–1419 yillari arasinda yaptirilmistir Mimari Vezir Haci Ivaz Pasa ’dir Cami kesme tastan insa olunmustur Üstü, dünya mimarisinde görülmemis bir sekilde islemeli bir mermerle birbirine tutturulan iki kubbe ile kaplidir! Yesil Cami bu sekildeki kubbelerinden baska, çinileriyle de meshurdur Mihrabi adamakıllı çini oldugu gibi, duvarlari da iki metre yükseklige dek yesil içini ile kaplanmistir Bursa ’nin böylece fazla camiinde oldugu gibi Yesil Cami ’de de mermer havuzlu bir sadirvan vardir Tek serefeli iki minaresi tugladan yapilmistir Çelebi Sultan Mehmed, caminin karsisindaki Yesil Türbede medfundur Içi ve disi yesil çini ile kapli bu türbe, oymaciligin saheseri sayilan kapisiyla da meshurdur!
Edirne ’deki Eski Cami yapimina Süleyman Çelebi baslamis, daha sonra Mûsâ Çelebi insaata devam etmis, camiin tamamlanmasi ise 1414 yilinda Çelebi Sultan Mehmed ’e nasip olmustur
***
* Uzunçarsili diyor fakat: Ismail Hakki Uzunçarsili Osmanli Tarihinde Çelebi Sultan Mehmed ’in sahsiyyetinden bahisle: Osmanli pâdisahlarinin büyüklerinden olan Çelebi Mehmed, azim ve metaneti, yüksek ahlâkî faziletleri, sözüne, ahdine riayet etmesi, tab ’an nezaketi, itidali ve siyasî görüsleri, devlet siyasetine aid islerde ifrata gitmeyerek durumu takdir etmesi ve programli hareketi doğru Osmanli Devleti ’ni bir idare altinda toplamaya muvaffak olmustur diyor
***
* Bir sahadet daha: Basardigi en mühim mesele, dagilan devleti bir yöneticilik altinda toplamaktir Bu, basarilmasi cidden güç isdi ve fakat onun azmi, cesareti ve dirayeti bir uçtan bir uca elde edilebilecek bir zaferdi En büyük meziyetlerinden birisi de, cidden kadirsinas ve vefali olmasi, zamaninda affetmesini ve yürek kazanmasini bilmesiydi Vakar ve vakari ile sehzâdeliginden beri herkesin hürmetini kazanmasini bilmisti
***
* Vasiyyeti: 4 Mayis 1421 Pazar günü otuz iki yasinda vefa eden Çelebi Sultan Mehmed ’in vefat dösegindeki vasiyyeti onun sahsiyetini tesbit bakimindan mühimdir! Okuyalim bu vasiyyeti: Tiz oglum Murad ’i (Ikinci Murad) getirin Ben hod bu dösekten kurtulmazim Murad gelmeden ben ölürüm, memleket birbirine tokusur Tedarük edin, benim vefatim duyulmaya
O yillarda Amasya Valisi olan Ikinci Murad Edirne ’ye gelinceye değin, pâdisahin vasiyyetine uyularak büyük bir maharetle Çelebi Sultan Mehmed ’in ölümü kirk bir gün gizlenmis, herhangi bir karisikliga meydan verilmemistir! *
580 yil evvel 4 Mayis 1421 Pazar günü Çelebi Sultan Mehmed Edirne ’de ölüm etmisti Yildirim Bâyezid Hân ’in oglu olan ve 1385 yilinda Bursa ’da Devlet Hatun ’dan dogan bu Osmanoglu ’nun annesi Devlet Hatun, Germiyanoglu Süleyman Sah ’in kizidir
***
* Fetret DevriFasilai Saltanat: Tarihimize Muradi EvvelMurad HudâvendigârMelikü ’lmesâyîkh Gaazi Murad ünvanlariyla geçen Birinci Murad ’in Kosova Savasi ’nda (1389) sehadetini müteâkib tahta çikip savaslarda gösterdgi secaat ve sür4at dolayisiyla Yildirim ünvanini bölge Birinci Bâyezid (1389–1402) kazandigi nice zaferden daha sonra 1402 yilindaki Ankara muharebesinde türlü ihanetle Timur ’a maglûb olup esir edilmis ve Yildirim Bâyezid Hân ’in bu maglubiyetiyle Osmanli tarihinde Fetret Devri (1402–1413) baslamistir
***
* ÇelebilerSehzâdeler Kavgasi: Pâdisahlarin erkek çocuklari önceleri Çelebi diye anilirlarken sonradan bunlara SehzâdeSâhzâde denilmistir Yildirim Bâyezid ’in ogullari arasindaki saltanat mücadelesi bu bakimdan Çelebiler Kavgasidir
Yildirim ’in alti oglundan Kasim Çelebi ufak yasta oldugundan Ankara Savasi ’na götürülmeyip Bursa ’da birakilmis, digerleri: Süleyman, Mustafa, Mûsâ, Isâ ve Mehmed babalari yaninda bulunup harbe katilmislarsa da, Yildirim ’in maglubiyetini müteâkib bassiz kalan devlette ilk saltanat mücadelesi Süleyman, Isa ve Mehmed Çelebiler arasinda baslamis, daha sonra bu mücadeleye Mûsâ Çelebi de katilmis, Mustafa Çelebi ise, Çelebi Sultan Mehmed ’in devlete hâkim olmasindan daha sonra meydana çikarak Düzmece Mustafa olayi ile Sultan Ikinci Murad devrinde de gaaile olmustur! Bu Mustafa Çelebi ’nin Ankara Savasi ’nda kayboldugu rivayet edilirse de, kaslı bir ihtimalle Yildirim ’in bu oglu Timur tarafindan tutsak edilmis, bilâhare firar etmek ya da özgür birakilmak suretiyle esâretten kurtulup din ve devlet düsmanlariyla isbirligi yapip isyân etmis ve nice maceradan sonradan Ikinci Murad devrinde Edirne civarinda yakalanip idâm edilmek suretiyle cezasini bulmustur (1422)
***
* Mûsa ve Mehmed Çelebiler: Yildirim Bâyezid ’in ogullarindan Kasim Çelebi, Çelebiler Kavgasi disinda kalmis, Mustafa Çelebi sonralari ortaya çikip devlete isyân etmis, diger ogullarindan Süleyman Çelebi Edirne ’de, Mehmed Çelebi Amasya ’da, Isâ Çelebi bursa ve Balikesir havalisinde, Mûsâ Çelebi ise Trakya ’da hüküm sürmüslerdir Bu dönemde evvelâ Mehmed Çelebi, Isâ Çelebi ’yi, sonradan Mûsâ Çelebi, Süleyman Çelebi ’yi tasfiye etmis ve bu nedenle devlet 1411 yili baslarinda Mûsâ ve Mehmed Çelebiler elinde kalmistir
***
* Çamurluova Zaferi: Mûsâ ve Mehmed Çelebiler arasindaki çaba 5 Temmuz 1413 Çarsamba günkü Çamurluova Savasi ’na değin devam etmis ve bu savasi kazanan Çelebi Sultan Mehmed Besinci Osmanli pâdisahi olmustur Çamurluova, Bulgaristan ’da Samakov sehri civarindadir Burada kardesine yenilen Mûsâ Çelebi Eflâk taraflarina kaçarken yakalanmis ve idâm edilip cenazesi Bursa ’ya götürülmüstür Mûsâ Çelebi ’nin Trakya ’daki saltanati iki buçuk yil değin devam etmis ve onun tasfiyesiyle on sene, on bir ay, sekiz gün süren Fetret Devri sona ermistir
***
* Yanlis bir tesbit: Batili bazi tarihçiler Osmanli pâdisahlarini sayarken Edirne ve havalisine hâkim olan Süleyman Çelebi ile onu tasfiye edip yerine geçen Mûsâ Çelebi ’yi Sultan Birinci Süleyman ve Sultan Mûsâ ünvanlariyla zikretmekte iseler de, bu tesbit dogru degildir Çünkü Fetret Devri ’nde birbirleriyle uğraş eden bu Çelebilerden hiçbiri, Çelebi Sultan Mehmed ’in Çamurluova zaferine dek Anadolu ve Rumeli topraklarinin tamamina sahip olamamislardir Ama, Çelebi Sultan Mehmed ’dir ama, kazandigi Çamurluova zaferiyle Mûsâ Çelebi ’yi tasfiye edip Anadolu ’dan sonradan Rumeli ’ye de hâkim olmus ve Osmanli tahtinin tek vârisi olarak tahta oturmus, bu nedenle Osmanogullari Çelebi Sultan Mehmed neslinden yürümüstür
***
* Işine Düşkün bir pâdisah: Çelebi Sultan Mehmed yirmi dört yaslarinda devlete hâkim olmus ve kisa saltanatinda fevkalâde bir gayretle Fetret Devri anarsisine son verip birligi tedarik ederek devleti tekrar kurmayi basarmistir Ankara Savasi ile kaybettigimiz topraklarin önemli bir kismini geri almis, genis fütûhatinda yirmi dört savasta bulunup kirka yakin yara almistir Böyle savaslar yanisira memleket dahilindeki olaylarla da ugrasan Çelebi Sultan Mehmed, yukarida kaydettigimiz Düzmece Mustafa olayini bastirmis, günümüzde hâlâ bazi çevrelerce sik sik öne sürülüp münakasa mevzuu olan Seyh Bedreddin isyani Seyhin 1420 ’de idâmiyla sona erdirilmis, bu arada önemli i ’mar hareketlerinde de pâdisahin gayreti görülmüstür
***
* I ’mar etkinlik: Bursa ’da bir semte adini veren Yesil Cami Çelebi Sultan Mehmed tarafindan 1415–1419 yillari arasinda yaptirilmistir Mimari Vezir Haci Ivaz Pasa ’dir Cami kesme tastan insa olunmustur Üstü, dünya mimarisinde görülmemis bir sekilde islemeli bir mermerle birbirine tutturulan iki kubbe ile kaplidir! Yesil Cami bu sekildeki kubbelerinden baska, çinileriyle de meshurdur Mihrabi adamakıllı çini oldugu gibi, duvarlari da iki metre yükseklige dek yesil içini ile kaplanmistir Bursa ’nin böylece fazla camiinde oldugu gibi Yesil Cami ’de de mermer havuzlu bir sadirvan vardir Tek serefeli iki minaresi tugladan yapilmistir Çelebi Sultan Mehmed, caminin karsisindaki Yesil Türbede medfundur Içi ve disi yesil çini ile kapli bu türbe, oymaciligin saheseri sayilan kapisiyla da meshurdur!
Edirne ’deki Eski Cami yapimina Süleyman Çelebi baslamis, daha sonra Mûsâ Çelebi insaata devam etmis, camiin tamamlanmasi ise 1414 yilinda Çelebi Sultan Mehmed ’e nasip olmustur
***
* Uzunçarsili diyor fakat: Ismail Hakki Uzunçarsili Osmanli Tarihinde Çelebi Sultan Mehmed ’in sahsiyyetinden bahisle: Osmanli pâdisahlarinin büyüklerinden olan Çelebi Mehmed, azim ve metaneti, yüksek ahlâkî faziletleri, sözüne, ahdine riayet etmesi, tab ’an nezaketi, itidali ve siyasî görüsleri, devlet siyasetine aid islerde ifrata gitmeyerek durumu takdir etmesi ve programli hareketi doğru Osmanli Devleti ’ni bir idare altinda toplamaya muvaffak olmustur diyor
***
* Bir sahadet daha: Basardigi en mühim mesele, dagilan devleti bir yöneticilik altinda toplamaktir Bu, basarilmasi cidden güç isdi ve fakat onun azmi, cesareti ve dirayeti bir uçtan bir uca elde edilebilecek bir zaferdi En büyük meziyetlerinden birisi de, cidden kadirsinas ve vefali olmasi, zamaninda affetmesini ve yürek kazanmasini bilmesiydi Vakar ve vakari ile sehzâdeliginden beri herkesin hürmetini kazanmasini bilmisti
***
* Vasiyyeti: 4 Mayis 1421 Pazar günü otuz iki yasinda vefa eden Çelebi Sultan Mehmed ’in vefat dösegindeki vasiyyeti onun sahsiyetini tesbit bakimindan mühimdir! Okuyalim bu vasiyyeti: Tiz oglum Murad ’i (Ikinci Murad) getirin Ben hod bu dösekten kurtulmazim Murad gelmeden ben ölürüm, memleket birbirine tokusur Tedarük edin, benim vefatim duyulmaya
O yillarda Amasya Valisi olan Ikinci Murad Edirne ’ye gelinceye değin, pâdisahin vasiyyetine uyularak büyük bir maharetle Çelebi Sultan Mehmed ’in ölümü kirk bir gün gizlenmis, herhangi bir karisikliga meydan verilmemistir! *
