Fibromiyalji

Fibromiyalji Her tarafım ağrıyor “Gece yeteri dek uyumama rağmen sabahları hiç uyumamış gibi kalkıyorum, “Yorgunluktan kırılıyorum, hiçbir iş yapamıyorum Bu yakınmalar yumuşak doku romatizması (fibromiyalji) olan hastalarda en sık dile getirilen yakınmalardır Fibromiyalji yaygın adale, iskelet sistemi ağrısı, takâtsizlik, uyku bozukluğu bulguları olan kronik, karmaşık bir ağrı sendromudur Fibromiyalji tek başına bir rahatsızlık olabileceği gibi diğer hastalıklara da eşlik edebilir Nüfusun ortalama %5’inde fibromiyalji görülür, genellikle 2050 yaşları aralarında rastlanır Hastaların önemli bir kısmı kadındır Hastalığın nedeni: Fibromiyalji hastalığının nedeni tam açıklanamamakla beraber, belirtilere yol açan bozukluğun merkezi sinir sisteminden kaynaklandığı düşünülmektedir Kalıtımsal faktörler de önemlidir, aile öyküsü olanlarda fibromiyalji görülme sıklığı daha fazladır Hastalığın bulguları: Sancı: Yaygın sancı en sık yakınmadır Hastalar ağrılarını tanımlamada ve sancı yerini betimleme etmede güçlük çekerler Daha fazla boyun, sırt ve bel bölgesinde yaygın ağrıdan yakınırlar Kol ve bacaklarda da ağrı olabilir Ellerde sızı ve şişlikten yakınmalarına karşın, reel bir eklem tutulumu yoktur Takâtsizlik: Önemli bir yakınma olup hastanın günlük yaşamını etkileyebilir Hasta bunu sıklıkla “tüm enerjisinin kaybolduğu şeklinde açıklama eder Çoğunlukla sabah yataktan bitkin kalkar *Uyku bozuklukları: Hasta uykuya dalamadığından ya da sık uyandığından yakınabilir Ara Sıra de uyku süresinin yeterli olmasına karşın uyku teskin edici olmayabilir veya hasta hiç uyumadığı duygusal ile uyanır Bu üç asıl semptom dıştan sabahleyin tutukluğu, konsantrasyon ve hafıza bozukluğu, irritabl barsak (karın ağrısı, ishal,kabızlık), irritabl mesane (sık idrara gitme), çene ekleminde ağrı, baş ağrısı, göz ve ağız kuruluğu, el ve ayaklarda uyuşma, tedirgin bacak sendromu, aşırı terleme gibi hastalığa eşlik edebilen diğer belirtiler de mevcuttur, fakat bunların tümü her olguda gözlenmeyebilir Etkileyen faktörler: Hastalar yakınmalarının psikolojik stress, hava değişimleri, soğuk ya da rutubet ile arttığını açıklama ederler Soğuğa aleyhinde aşırı bir hassasiyet vardır Muhakkak bir pozisyonda uzun süreli egzersiz (bilhassa kollar ve omuzların uzun vakit değişmez durması gibi) da yakınmaları arttırabilir Bilgisayar ve daktilo gibi aletlerle çalışanlarda daha sıktır Uzun süreli oturma, ayakta durma, stress, uzun süreli yazı yazma, araba kullanma, telefonla söylev, soğuğa maruz kalma, eğilerek alıştırma ve ağır kaldırma, kolların gergin pozisyonda alıştırma yüzeyinde bulunması gibi egzersiz koşulları fibromiyalji belirtilerini şiddetlendirebilir Alıştırma ortamında iş arkadaşları ya da amirlerle olan gerginliklerin de hastanın yakınmalarının artmasına yol açtığı gözlenmektedir Çalışma koşulları dışarıda boşanma, gebelik, ailede hastalık olması, kimsesiz fazla yükümlülük yüklenme gibi stress faktörleri de fibromiyaljide belirtileri arttırabilir Kadınlarda regl döneminde de belirtiler artabilir Sıcak duş ve banyo, ılık ve kuru hava, tatil, teskin edici uyku ile belirtiler genelde hafifler Teşhis yöntemleri: Teşhis için hastanın yakınmalarının değerlendirilmesi, ağrı tipi, fizik muayene ve eşlik eden bulgular önem taşır Fizik incelemede yaygın hassasiyet, kasta sicim gibi sertlikler, gergin bandlar, fazla sayıda alıngan nokta ve tetik noktaların bulunması hastalığı düşündüren artı bulgulardır Tanıda hassa noktaların sayısı önemlidir Fibromiyalji hastalığında tanı koydurucu benzersiz bir laboratuar test yoktur Eşlik eden romatizmal bir rahatsızlık yahut romatizma testleri de negatiftir Laboratuar çalışmalar daha fazla aynı hastalıklardan ayırımda önemlidir Ne eyvah ancak, hastada fibromiyalji tanısı konana kadar çoğunlukla uzun süre geçmektedir Fibromiyalji hastaları teşhis konana değin bir çok tıbbi analiz ve teste emrindeki tutulurlar Bu da süre kaybına ve dolayısıyla hastanın tedavisinin gecikmesine yol açabilir Çare: Tedavide her hastalıkta olduğu gibi hastanın hastalığı ile ilgili bilgilendirilmesi ve eğitimi fazla önemlidir Bu yakınmalar ile başvuran hastalara bazen “sinirsel gibi tanılar konabilir Hastaya hastalığının “reel olduğunu, oysa şekil bozucu ya da sakat bırakıcı bir rahatsızlık olmadığı anlatılmalıdır Tedavi uzun sürebilir ve bulgularda bariz düzelme olana değin hekimin uyumlu takibi gerekebilir Fibromiyalji tedavisinde analjezik ilaçlar, antidepresanlar, kas gevşeticiler ve uyku düzenleyici ilaçlar kullanılmaktadır Uzman hekim kadar uygulanan tetik nokta enjeksiyonları fibromiyaljide epeyce etkilidir Özellikle hastalığın şiddetlendiği dönemlerde postürün düzeltilmesi, tekrarlayıcı gerginlik faktörlerini azaltmak (örn daktilo ile yazma, uzun zaman ile oturmaayakta durma gibi), uykuyu değerlendirme ve düzenleme önemlidir Çalışma hastalıkta en önemli tedavi ve korunma yöntemidir Bilhassa gevşeme egzersizleri, germe egzersizleri, kardiovasküler kondüsyon programı, yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme yararlıdır Çalışma tipi ve şiddeti hekim kadar hastaya tarafından ayarlanmalıdır Egzersiz, derin ve yüzeyel ısı ve elektriksel akımlardan oluşan fizik tedavi ağrının ve adale gerginliklerinin azaltılmasında çok etkili yöntemlerdir Adale gerginliklerinin azaltılmasında masaj ve miyofasyal gevşeme ve basınç teknikleri olumlu etkiler sağlar