Filozof Aristoteles Hayatı ve Yaptığı Calışmaları

Filozof Aristoteles Hayatı ve Yaptığı Calışmaları


imagesfilozofaristoteleshayativeyaptigicalismalari5ae20c5de738d

Aristoteles

Aristoteles, Platon kırkuc yaşındayken ve Sokrates'in olumunden onbeş yıl sonra, MO 384’te, babasının Makedonya kralına hekimli'k ettiği Trakya’daki Stagira’da doğdu Aristoteles, onyedi yaşına geldiğinde, herhangi bir parlak genc taşralı gibi, eğitimini zaten ayncahkh bir kurum olan Platon'un Akademia'sında tamamlamak uzere Atina’ya gonderildi Atina’ya Platon'un Sicilya'da politik denemelerle uğraştığı zamanlarda geldi ve Akademia’da hemen hemen yirmi yıl boyunca kaldı (elbette ki butun bu zamanı bir oğrenci olarak gecirmedi) Bu donem boyunca, Aristoteles, yalnızca bir kac fragmenti bugune dek ulaşan bircok diyalog yazmış olsa gerektir Bu fragmentlerden (tahmin edebileceğimiz gibi) oyle gorunuyor ki,

Aristoteles'in erken donem duşuncesi cok buyuk olcude Platon’un etkisi altındaydı Bu diyaloglar yalnızca bicimsel bakımdan Platonik 0lmakla kalmazlar, onlarda ifade edilen goruşler de sozgelimi, Eudemos’taki ruh acıklaması karakteristik olarak Platoniktirler ve Aristoteles’in daha sonraları geliştirdiği teorilerden farklıdırlar Kimi yazarlar Aristoteles’i Platonculuğun karşıtı olarak gordukleri icin, Aristoteles'in gelişimindeki bu Platonik donemi vurgulamak onemlidir Nitekim Aristoteles formların ayrılığını reddetse bile, temelde ve kabul edildiği şekliyle bir Platoncuydu ve onun eserleri, yalnızca Platon’un icgorulerini yeniden formule etme cabası olarak anlaşılabilir Aristoteles’in birincil ilgisi, Platon’unki gibi, herkese acık ve bilinebilir bir gercekliğin varoluşunu yeniden olumlamak ve İnsan icin iyi hayat nedir?sorusunu cevaplamaktı Yine Platon gibi, Aristoteles de, bu cevab1 kokten bir şekilde yeni oğretilerde değil, fakat Yunanların geleneksel inanışlarının yeniden yorumlanmasında ve yeniden formule edilmesinde buldu Aristoteles ve Platon birarada, bu inanışları kapsamlı bir metafizikte temellendirerek geleneksel ahlaki ve politik değerlerin kendilerinin duşunduğu şekliyle evrenin doğasında ve yapısında kok saldığını gostererek onlara yeni bir canlılık kazandırdılar


En icten duygudaşlık temelinde olmak dışında, Aristoteles’in Akademia’yla uzun sureli birlikteliği nasıl acıklanabilir? Bir olgu olarak, Aristoteles ancak Platon’un olumunden (MO 347) sonra Akademia’dan ayrıldı, bu sırada Platon’un matematiği ve matematik bilgiyi vurgulama eğilimi onun yerine kurumun başı olarak gecen ardılı tarafından aşın uc bir noktaya vardırılmıştı Akademia'yı terkettikten sonra, Aristoteles bir kac yılını seyahatte gecirdi, daha sonra MO 343’te ya da 342’de Makedonya’h Kral Philip’in oğlu genc İskender’in hocası oldu

İskender'in ve Aristoteles'in Bat1 Dunyasının ortaya cıkardığı en buyuk dehalardan ikisinin birbirleri uzerinde bıraktıkları etkiyi değerlendirmek kolay değildir Her halukarda, onların biraradalığı iki ya da uc yıldan fazla surmedi Aristoteles'e bilincli bir tepki icinde olsun ya da olmasın, İskender neticede Aristoteles'in goruşlerinin tam aksine bir tutum geliştirdi Sozgelimi, Aristoteles, icerisinde politik değerlerin gercekleştirilebileceği en buyuk orgutlenmenin şehirdevleti olduğuna inanıyordu;

İskender ise, icerisinde eski şehir devleti uygarlığının boğulup gittiği bir dunya imparatorluğu kurdu Yine, Yunanların barbarlara doğuştan ustunluğune inanan Aristoteles, İskender’in kendi imparatorluğunu Batılıları ve DoğuluIan ırk olarak kaynaştırmaya dayandırma girişimine karşı cıkardı

Bununla birlikte, İskender eski hocasını unutmuş gorunmez Bir gerceklik payına sahip olması mumkun olan şoyle hoş bir oyku vardır: İskender, ordularına, dunyanın uzak koşelerine yaptıkları seferlerde keşfettikleri ender bulunan bitkileri ve hayvanları toplayıp gemilerle Aristoteles’e gondermelerini emretmişti

MO 335 sıralarında, Aristoteles Atina'ya geri dondu ve orada kendi okulu Lykeon'u kurdu Muhtemelen, bugun elimize kadar ulaşan eserlerinin buyuk bir kısmını orada gecirdiği yıllar boyunca uretti Bugun bildiğimiz kadarıyla, bu eserler ayrı ayrı konular mantık, fizik, biyoloji, ahlak, meteoroloji, vbuzerine kaleme alınmış incelemelerdir; Aristoteles’in eserleri, coğu kez tekrarlar icerir, kimi zaman birdenbire kesilir ve onceden mevcut malzemelerden alelacele biraraya getirilmiş gorunurler Bunun en akla uygun acıklaması, belki de, bu ceşitli incelemelerden her birinin Aristoteles'in kendi dersleri icin yazdığı notlardan ibaret olduğudur Kimi zaman taslak mahiyetinde kimi zaman da incelikle işlenmiş bu notlar, muhtemelen, buyuk bolumuyle Aristoteles’in olumunden sonra derlenip toplandı Bunun bir sonucu olarak, goruşlerinin zamanla değişime uğradığı yıllar yılı suren uzun bir doneme yayılan, belli bir konu diyelim ki politika bilimi hakkında yazdığı yazıların tumu, tek bir incelemede, bizim orneğimizde Politika diye adlandırılan tek bir incelmede, biraraya yığıldı

Oniki yıl boyunca İskender’in MO 323'te olumune deki Aristoteles Lykeion'daki calışmaları ve dersleri yonetti Bununla birlikte, İskender’in olumu, Yunanistan'daki Makedonya egemenliği boyunca bastırılmış guclu bir Makedonyakarşıtı duygu dalgasının onundeki engelleri kaldırdı Bunun uzerine Aristoteles Atina’dan geri cekilip yakınlardaki bir Makedon garnizonunun himayesine sığındı Bir sonraki y1l orada oldu, gosterdiği feraset karşılığında daha uzun bir omur elde edememişti

Aristoteles'in vasiyeti muhafaza edilmiştir; ailesine karşı incelikli duşuncelerle, dostlarına karşı sevgiyle, kolelerine comertlikle ve yanına gomulmeyi istediği uzun sure once olmuş karısına dokunaklı bir duyguyla dolu carpıcı bir doğayı acığa vurur