Fodula nedir ve fodula nasıl yapılır? Ekmek dolmasının püf noktaları

Ekmeğin ekmekle tüketildiği az tanımlardan biri olan Fodula, hem göze hem mideye hitap eden tadı ve sunumuyla sofralarda değişiklik arayanların imdadına yetişiyor. Osmanlı Saray Mutfağı‘nın görkemli tanımlarından: Fodula. Bu ihtişamlı saray yemeği, özel davetleriniz için uygun bir seçim olacak. Pekala Fodula nasıl yapılır, materyalleri nelerdir? İşte Fodula tanımı..

Fodula aslında çoğunuz fodul olarak biliyorsunuzdur, sizin bildiğiniz üzere bu ekmeği genelde dolması ile biliyoruz. Pekala, günümüzde fodula diye yapılan ekmek dolmasının tarihçesini biliyor musunuz?  Fodula, İzmir ve yöresine ilişkin klâsik bir yemektir. Bilhassa Ramazan aylarında ve köy düğünlerinde tüketilen fodulanın geçmişi, 500 yıl öncesine dayanır. Bayatlamış ekmeği pahalandırmak için geliştirilmiş bir yemek olduğu söylenir. İmalinde uzun mühlet mayalanmış, kabuğu kalın olan, yuvarlak, özel bir ekmek kullanılırdı. Bu ekmek bir - iki gün bekletildikten sonra hafif bayatladığında fodula için kullanılmaya hazır hale gelirdi. 



FODULA TANIMI:

GEREÇLER

1 adet tam buğday ekmeği (yuvarlak)
400 gram dana kuşbaşı eti
3 yemek kaşığı sıvı yağ
1 adet yemeklik doğranmış soğan
2 adet küp doğranmış havuç
1 su bardağı bezelye
1 çay kaşığı tuz
1 çay kaşığı rezene
1 çay kaşığı anason
2 su bardağı su
2 adet doğranmış domates

Üzeri İçin;

3 yemek kaşığı tereyağı
2 yemek kaşığı adaçayı



YAPILIŞI

Bir tencerede sıvı yağ ile soğanı pembeleşinceye kadar kavurun.

Akabinde kuşbaşı etleri ekleyip, suyunu salıp çekene kadar kavurun.

Havuç ve bezelyeleri ekleyip 2 dakika kadar bu biçimde kavurun.

Tuz, rezene, anason, su ve doğranmış domatesleri de ekleyip, suyunu çekene kadar orta ateşte denetimli olarak pişirin.



Yuvarlak tam buğday ekmeğinin üzerini kapak olacak formda kesin ve ekmeğin içini alın.

Suyunu çeken etli karışımı bu ekmeğin içerisine doldurun ve pişirme kağıdı serili fırın tepsisine yerleştirin.

Küçük bir tavada tereyağını kızdırıp, adaçayı ile birlikte kavurun.

Fırın tepsisine yerleştirdiğiniz ekmeğin kapağını kapatın ve ada çaylı tereyağını üzerine yayın.

175 derece fırında yaklaşık 15 dakika kadar fırında pişirdikten sonra servis edebilirsiniz.

Afiyet olsun...



FODULANIN TARİHÇESİ:

Aslında fodula sözü de halk ortasında bu hâli almış. zira Evliyâ Çelebi’nin Seyahatnâme isimli yapıtında "oruç açılan yiyecek" mânâsına gelen "fatûre" halinde bahsedilir bu ekmekten. Sarayda fodula dağıtımının resmî bir özellik kazanması muhtemelen Fâtih Sultan Mehmed vaktinde oldu. Gerçekten Kavânîn-i Yeniçeriyân’a nazaran Fâtih periyodunda av köpeklerinin yiyecek muhtaçlıklarını karşılamak için bir fodula fırını kurulmuş. İsmine “Sekban fırını” da denen bu fırın Ayasofya civarında bulunuyormuş ve ayrıyeten Evliya Çelebi, yeniçerilere ilişkin fodulanın pişirildiği fırının Eski Odalar ile Acemi Oğlanları Odaları ortasında yer aldığını belirtir. Bu fırınlarda, Yeniçeri Ocağı’nın kimi sınıflarına ve av köpeklerine dağıtılmak üzere fodula hazırlanırdı. Bunun yanında saray mutfağında da ekmekçiler saray halkı için bu cins ekmek çıkarırlardı. Fodula, yalnızca saraydan yeniçeri ve av köpeklerine dağıtılan bir lezzet olmakla da sonlu kalmıyor. Kendisi tıpkı vakitte tüm ihtişamıyla saray mutfağındaki yerini alıyor, yeri geldiğinde padişahların, sultanların sofralarına da çıkıyor. Divanın yapıldığı günler ise fodula ekmeğinin saray ağalarından paşalara, kazaskerlerden mutfak görevlilerine, kapıda beklemekte olan yeniçeri ve yoksullara de verildiği aktarılıyor. O denli ki yediden yetmişe, paşadan yoksula herkese hitap eden bir lezzet olan fodula, o devirler kültürümüzde o denli kıymetli bir yer tutuyor ki yalnızca bu işlerle vazifeli “fodula katipleri” denilen vazifeliler dahi bulunuyormuş...