Demir ve b12 vitaminleri eksikliğinden baksettikten sonra sırada ismini latince yaprak anlamına geline 'folium' kelimesinden alan folik asit eksikliği bulunmaktadır.Kendileri su içinde eriyen B grubu vitaminleri ailesine dahil olup, ilk olarak 1943 yılında doğal besinlerden ayrıştırılmıştır. Folik asit; demir ve B1212 vitamini gibi vücut için temel bir maddedir ve önemli fonksiyonlara sahiptir.Ayrıca dünya genelinde folik asit eksikliği; B12 vitamini ve Demir eksikliğinden daha fazla görülmektedir.
Folik asitin insan vücüdundan görevlerine kısaca madde madde değinecek olursak:
-
Yapıtaşımız olan DNA sentez ve tamirinde -
Yüksekliği emboli riski yaratan homosistein düzeyinin düşürülmesinde -
Eritrosit ve lökosit sentezinde -
Büyüme ve gelişme (özellikle anne karnındaki dönemde) -
Normal sinir gelişimi ve beyin fonksiyonlarının sağlanmasında -
Kanser ve inme gelişiminin önlenmesinde rol alır.
Folik Asit Eksikliğinde Klinik Bulgular:
-Kansızlığı ait klinik bulgular ; halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, aşırı sinirlilik ve gerginlik solukluk
-Nörolojik bulgular: depresyon mutsuzluk, duyu kaybı, aşırı huzursuzluk, uykusuzluk, huzursuz bacak sendromu, , görme kaybı, intellektüel fonksiyon kaybı, demans ve organik beyin sendromu
-Gastrointestinal bozukluklar: emilim bozukluğu kilo alamama yağlı dışkılama
-İmmünolojik bulgular: artmış enfeksiyon sıklığı
-Kardiyovasküler bulgular: kalp krizine yatkınlık
Laboratuar Bulguları:
-Tam kan sayımı: Kansızlık göstergesi olan hemoglobin düşüklüğü yanı sıra lökosit ve trombosit sayısında da düşüklük gözlenebilir.
-Periferik yayma: Eritrositler makrositerdir, anizositoz, poikilositoz ve parçalanmış eritrositler görülebilir. Nötrofillerde 5 veya daha fazla 5 loblu çekirdeğin olması yada bir tane 6 loblu çekirdeğim olması hipersegmentasyon olarak tanımlanır ve B12 ve folik asit eksikliği için tipiktir.
-Kan biyokimyası: İndirek bilüribin seviyesinde ve LDH’da artış etkisiz eritropoeze bağlı olarak görülebilir.
-Serum folik asit düzeyi: < 2ng/ml değerindeki folik asit düzeyleri kesin eksikliği gösterir. 2-4 ng/ml arasındaki değerlerde mümkünse eritrosit folat düzeylerine bakılmalıdır.
-Serum homosistein düzeyi: Folik asit düzeyi normal olup açıklanamayan makrositoz yada nörolojik bulgu varlığında istenebilir.
Folik asit eksikliğinde tedavi
İyi bir tedavi yanıtı için için öncelikle şu önlemler alınmalıdır:
-
Folik asit eksikliğinin düzeltilmesi -
Altta yatan hastalığın tedavisi -
Folik asit alımını artıran besin takviyeleri ile beslenme -
Belirli aralıklarla hastaların klinik durumlarının izlenmesi -
Hastalara günlük 1-5 mg/gün folik asitin ağız yolu ile verilmesi yeterlidir. Tedaviye 1-4 ay yada hematolojik bulgular düzelene kadar devam edilmelidir. Tedaviden önce mutlaka B12 eksikliği ekarte edilmelidir. -
Folattan zengin besinler; Baklagiller,yumurta, yeşil yapraklı sebzeler,pancar ,turunç, kuşkonmaz, fındık, karaciğer, brüksel lahanası, muz ve avokado