Francis Bacon Eserleri

Francis Bacon Eserleri neleridr
Francis Bacon Eserleri
Francis Bacon derlemeleri


Bacon Eserleri

Bacon'ı felsefe ve siyaset alanları dışarıda edebiyat alanında da büyük bir üne ve öneme kavuşturan eseri şüphesiz ki ünlü Denemeleridir (Essays) 1597'de başta basılan bu eseri, sonra genişletilmiş bir şekilde 1612 ve 1625'de yeniden basıldı Yalın ve berrak anlatımının yanında bilgece oluşturulmuş karmaşık formlarıda taşıyan bu eseri Bacon'ı İngiliz edebiyat tarihinin ünlü simalarından biri yapmıştır Denemeler, birçok öbür konuda Bacon'ın fikirlerinde gezinmemizi karşılayan, onu ve hafıza biçimini anlamamıza olanak verdiği gibi jurnal yaşantımız açısından da kıymetli nasihatlara ve düşüncelere sahip olan önemli bir eserdir


Denemeler üzerinde birkaç noktada durmamız icabında, bunlardan en önemlisi, Denemeler'deki ahlâk felsefesidir Hıristiyan ahlâk yapısının uzağında daha makyavelist bir ahlâk görüşü hakimdir yine de pür bir makyavelist tavırdan öte, geleneksel Hristiyan ahlâkı ile makyavelist tutumun ortasında, daha uzlaşmacı ve vasat bir ahlâk yapısı göze çarpmaktadır

Denemeler'den fazlasıyla anladığımız üzere Bacon'ın ideal idare sistemi otokrasidir Fakat onun otokrasi anlayışı ortaçağdakinden birazcık daha öbür, belki de filozofkrala daha yakın bir anlayıştır

Bacon, Denemeler'de, gençlikten dostluğa, dostluktan siyasete, siyasetten psikolojiye değin fazla geniş bir yelpaze içerisinde çoğu farklı gösterme sunmuştur

Bilimin İlerlemesi

Hayatı boyunca üstünde duracağı felsefi fikirlerinin temelini attığı bu eser, Bacon'ın ilk felsefi çalışmasıdır Eserin ismi belki de eserin mühtevasını en hoş özetleyen kalıp Bilimin İlerlemesi(The Advancement of Learning), zira eser fazla geniş bir alanı kaplıyor çoğu ayrı bilim dalı için yeni yaklaşımlar geliştirilmesini ısrarla savunuyor, tıbba, fizyolojiye değiniyor, psikolojik yorumlarda bulunuyor Bilimin her yönde, her açıdan gelişmesi gerektiğini savunuyor Bilim, bilimin ve bilimsel araştırmanın önemi üstüne yazılan onca sayfadan ve bilime yapılan onca övgüden daha sonra, bilimin bir rehber olmaksızın kaybolacağı ve eksik kalacağı sonucuna varıyor Bilimin kılavuzu: Felsefe Felsefenin bilime oluşturacağı kılavuzluğu anlatırken, yeni bilimsel yöntemi de tümevarım yöntemi olarak açıklıyor

Eser incelendiğinde ola ki de işaret en önemli öğe Bacon'ın insanlığa, insana olan güveni Bacon insanı kuşkusuz doğadan üstün tutuyor Bilimle yapılacak keşiflerin insanı doğadan üstün kılacağından emin Yaşadığa çağa göre fazla devrimsel ve hatta hayalperest nitelikte bir söylemdir bu

Novum Organum

İnsan, doğanın yöneticisi ve yorumcusu olarak, doğa düzeni üzerindeki gözlemlerinin izin verdiği dek eylemde bulunabilir ve nedenleri anlayabilir Daha ötesini ne bilir, ne de bilebilir hiç kuşkusuz, Novum Organum'un bu cümleleri Bacon'un görüşlerini, deneyselciliğini, gözlemciliğini ve insan ile doğaya görüş açısını güzel bir şekilde özetlemektedir Eserin adından da ayrım edilebileceği gibi, karşımızda yeni bir Organon vardır, Aristo'ya ve eski yöntemlere karşısında, yeni bir usul, yeni bir bilim ve mantık sistemi

Bilimin kılavuzu felsefenin gerektiği konuma gelebilmesi, ve insanın bilim ışığı altında yükselebilmesi için, Bacon'a tarafından zihnin putlarıyıkılmalıydı Putile Bacon'ın kastı, gerçeklerin yerine konulmuş, yanlış ve hatalı, zihindışı yöntemler ve düşüncelerdir Bu hatalı yöntem ve fikirler, yalnızca yeni yanlışlıkların doğmasına yol açar, böylece bilimin gerçek yolunun ve gerçeklerin üstünü örter Eserde dört çeşitlilik put ile karşılaşırız: Kabile (Yontmak) putları, Mağara putları, Çarşı putları, ve Sahne (Tiyatro) putları

Kabile (Yontmak) putları, tüm putların en önemlisi ve en zararlısıdır Gelenekten veya doğal yapımızdan gelen görüşleri araştırma yapmaksızın kabul etmeyi içerir Ama, Bacon'a tarafından düşüncelerimiz nesnelerden çok kendimizi, görünüm açımızı yansıtır İnsan olmasını istediği şeye kolaylıkla inandığı için çoğu geri dönüşü olmayan yanlış kanılara sapar

Mağara putları olarak adlandırılan ikinci grup putlar ise, yaratılışıntan ve doğadaki gelişim süreci yüzünden biçimlenen ve daraltılan (limitlenen) manzara açısını ve zihni tanımlar Fakat gerçek ne gizli bir alana sıkıştırılmıştır, ne de tarafgirdir Mağara putları kişinin gelişmesini, daha geniş bir pencereden bakmasını engelleyen yanlışlıklar, rahat manzara açılarıdır

Çarşı putları ise insanların birbiriyle ilişkilerinden ve alışverişlerinden meydana kazanç Anlaşılacağı üzere dil ve insan ilişkileri ile ilgilidir Dilin, kelimelerin ve insan ilişkilerinin zihni daralttığı noktaları ve doğurduğu yanlışları simgeler

Son olarak Sahne putları, filozofların eski çağlarda ürettiği temelsiz, dramatik dogmalardır

Bacon'a kadar insan zihnini körelten bu putlar yıkılmadıkça felsefe ve bilim karanlıktan kurtulamazdı İnsanlığa tanıttığı yeni yöntem ise tümevarım idi Eserde tümevarım yönteminin bilgilerin biçimlenmesinde nasıl bir teknik üstüne oturtulacağına yer vermiştir

Yeni Atlantis

Yeni Atlantis (The New Atlantis) Bacon'ının düşüncelerindeki (ve düşüncelerinin sonucu olduğunu varsaydığı) ideal toplum düzenini yansıttığı eseridir Felsefi, ütopist roman geleneğinin en hoş örneklerinden biri olduğu gibi, eser Bacon'ının bilhassa Novum Organum'da belirttiği yöntemlerin sonuçlarının kurgulanışı olarak da ele alınabilir

Magna Instauratio

Bacon'ının kafasında tasarladığı şaheseridir, Magna Instauratio, yani Büyük Yeni Düzen Teoriden fazla pratik bir yaklaşımla ele alacağı konulara özenle karar vermişti Yalnızca birkaç bölümünü bitirebilmiştir bu eserin, ve eseri bitiremeden vefat etmiştir

Bacon ve Tanrı

Her ne dek zaman zaman tanrıtanımazlıkla (ateizmle) suçlanmış olsa da, Bacon tanrıtanımazlığa karşı olduğunu açık bir şekilde belirtmiştir Felsefesi seküler bir temelde, fazlasıyla akılcı bir biçimde yükselirken, ve eserlerinde dinbilime çok da layık vermezken, şayet de okuyucularını şaşırtacak fikirlerini sunar din ve Tanrı üzerine; Bu evrensel çerçevenin başıboş olduğunu düşünmektense, tanrısal efsânelere inanırım, daha iyi Eksik felsefe, insan zihnini Tanrıtanımazlığa götürür; fakat felsefede derinlik, insanların zihinlerini dine döndürür*