Fransa, Almanya, İtalya... Oxford-AstraZeneca Aşısı Avrupa'da Neden Kullanımdan Kalkıyor?

Covid-19'a karşı geliştirilen birinci iki aşıdan olan Oxford-AstraZeneca aşısının kullanımı birtakım ülkelerde kaldırıldı. 

Pekala Avrupa ülkeleri bu kararı neye nazaran aldı, uzmanlar ne diyor?




BBC Türkçe'nin haberine nazaran, Almanya Sıhhat Bakanlığı bugün aşıyı askıya aldığını duyurdu. Bakanlık, Avrupa İlaç Ajansı'nın da yeni bulguları gözden geçirerek aşı için verilen acil kullanım onayının tekrar değerlendirileceğini söyledi.

Almanya'nın akabinde Fransa ve İtalya da bugün aşının kullanımını askıya aldı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa İlaç Ajansı'nın yarınki toplantısına kadar aşılamanın dondurulduğunu duyurdu.

İtalya'da bir kişinin aşı olduktan sonra hayatını kaybetmesi nedeniyle Piedmont bölgesinde bir soruşturma açıldı ve savcılık 400 bin doz aşıya el konulmasına karar verdi.

Hangi ülkeler aşının kullanımını askıya aldı?



Ortalarında Almanya, Fransa, İtalya Norveç, İzlanda, Danimarka, Hollanda, Bulgaristan, Tayland ve İrlanda'nın bulunduğu bir dizi ülke, aşının uygulanmasını süreksiz bir mühletle askıya aldı.

İtalya, Avusturya, Estonya, Letonya, Lüksemburg ve Litvanya'da da, aşının 17 ülkeye dağıtılan 1 milyon dozluk bir kısmının uygulanması askıya alındı.

Fakat Fransa ve İngiltere dahil bir çok ülkede AstraZeneca aşılaması devam ediyor ve İngiltere hükümeti aşının inançlı olduğunu söyleyerek halkı aşı olmaya çağırıyor.

Avustralya'da ise Başbakan ve Sıhhat Bakanı aşılamanın durdurulmayacağını, aşının bu problemlere yol açtığına dair ispat bulunmadığını söylediler.

Dünya Sıhhat Örgütü de (WHO) aşılamayı durdurmayı gerektiren bir data bulunmadığını ve aşılamaya devam edilmesinin hayati değer taşıdığını söylüyor.



Aşı hakkındaki tezler neler?



AstraZeneca aşısının kanda pıhtılaşmaya yol açıp, derin damar tıkanıklığı olarak da bilinen ven trombozunu ve akciğer embolisini tetikliyor olabileceğinden telaş ediliyor.

Kanda oluşan pıhtılar vakit zaman, en çok da bacakta damarların tıkanmasına yol açarak kan deveranını engelleyip, problemlere yol açabiliyorlar. Bacaklar, kalça, kasık ya da kollarda bu tıkanıklıkların ortaya çıkışıyla kendisini gösteren bu hastalığa halk ortasında Damar Tıkanıklığı, tıp lisanında ise Derin Ven Trombozu deniliyor.

Bu pıhtılardan biri sabit bir yerde durmayıp bedende gezebilir ve bir organa kan gitmesini engelleyebilir. Buna da emboli deniyor. Akciğer embolisi ise pıhtının kalbe ya da ciğerlere giden damarlardan birini tıkaması durumunda ortaya çıkan sıhhat meselesine verilen isim.

Akciğer embolisi ciğerlerdeki oksijen seviyesini etkileyebileceği ve akciğerlerde hasara yol açabileceği için çok tehlikeli ve mevt riski de taşıyan bir durum. Belirtileri ortasında baş dönmesi, göğüste ağrı, teneffüs zahmeti ve öksürük olabilir.

Kan pıhtılaşmasını önlemenin en tesirli yolları, çok kilolu olmamak, etkin bir hayat sürmek, kâfi su içmek, sigaradan ve uzun müddetler oturup kalmaktan kaçınmak.



AstraZeneca ne diyor?



Bir dizi ülkenin aşılamayı askıya alması üzerine Pazartesi günü bir açıklama yapan AstraZeneca, aşısının inançlı olduğunda ısrar etti ve kimi bilgiler paylaştı.

Şirket AB ülkeleri ve İngiltere'de toplam 17 milyon bireye AstraZeneca aşısı vurulduğunu ve aşılananlar ortasında 15 derin damar tıkanıklığı ile 22 akciğer embolisi hadisesinin görüldüğünü söylüyor.

AstraZeneca bu sayıların, "aşı olmamış bu büyüklükte bir nüfusta olağan şartlarda ortaya çıkması beklenen hadiselerden çok daha düşük olduğunu", ayrıyeten "diğer Covid-19 aşılarının uygulandığı insanlarda görülen olaylarla tıpkı seviyede olduğunu" söylüyor.

'Standart uygulamanın çok üzerinde bir titizlik gösteriyoruz'



AstraZeneca'nın sıhhat sorumlusu Ann Taylor "Salgının tabiatı, tek tek hadiselerin dikkatleri üzerine toplamasına yol açtı. Biz kamu sıhhatini gözetmek gayesiyle, aşılama sürecinde ortaya çıkan sıkıntıları bildirme konusunda, lisans almış ilaçlar için yürütülen standart uygulamanın çok üzerinde bir titizlik gösteriyoruz" diye konuştu.

Taylor, aşının kimi partilerinde kalite sorunu olup olmayacağı tasasıyla ilgili olarak ise, Avrupa ve dünyanın geri kalanına dağıtımı yapılan çeşitli parti aşılardan hiçbiri ile ilgili olarak "kontrol edilip doğrulanmış" bir kalite sorunu olmadığını söyledi.

Şirket sözcüsü, buna karşılık, hem şirketin hem de şirketten bağımsız olarak Avrupa sıhhat kurumlarının ek testler yaptıklarını da kelamlarına ekledi.

Pazartesi günü prestijiyle bu testlerin hiçbirinden telaş verici bir sonuç gelmiş değil.



İngiltere ve AB İlaç Kontrol Kurumları ne diyor?



Toplam 24 milyon kişinin aşılandığı ve 11 milyon doz ile Avrupa'da AstraZeneca aşısının en çok uygulandığı ülke olan İngiltere'de ilaç ve aşıların inançlı olup olmadığını denetleyen kurum, bugün bir açıklama yaparak eldeki bilgilerin, aşının kan pıhtılaşmasına yol açtığına işaret etmediğini söyledi.

İlaç ve Sıhhat eserleri Kontrol Kurumu'nun aşı güvenliği sorumlusu Dr Phil Bryan "Verileri yakından kıymetlendiriyoruz. Lakin ne kadar çok sayıda aşı yapıldığı ve olağan şartlarda kan pıhtılaşması hadiselerinin seviyesi hesaba katıldığında, bilgiler aşının bunu artırdığını göstermiyor" diye konuştu.

Avrupa İlaç Kontrol Kurumu EMA da kan pıhtılaşması olay bildirimlerinin incelendiğini, fakat aşının yararlarının risklerinden çok daha yüksek olduğunu kaydetti.

EMA da 10 Mart prestijiyle AB ülkelerinde (İngiltere artık AB dışında) toplam 5 milyon AstraZeneca aşısı vurulduğunu, bunlar ortasında yalnızca 30 kan pıhtılaşması hadisesi bildirildiğini açıkladı.

Uzmanlar ne diyor?



Oxford aşı kümesinden Profesör Andrew Pollard bugün BBC'ye verdiği mülakatta, Covid'in büyük bir risk olduğunu ve aşının hayat kurtardığını vurgulayarak buna karşılık İngiltere'deki bilgilerin, kan pıhtılaşması olaylarında bir artışa işaret etmediğini söyledi.

"Normal vakitte İngiltere'de ayda 3 bin kan pıhtılaşması olayı görülür. Hasebiyle bu nüfusa aşılama yaptığınızda elbette bu kan pıhtılaşmaları olmaya devam edecektir. Bunların her birinin aşıyla ilintili olup olmadığını ayırt etmek gerekir" diyen Pollard Finlandiya'da yapılan çok titiz bir çalışmada kan pıhtılaşması riskinin artmadığı sonucuna varıldığını da ekledi.

Pollard buna karşılık aşılama yapılmadığı takdirde bu yıl içerisinde onbinlerce kişinin daha Covid'den ölmesi tehlikesine dikkat çekti.

"Avrupa'da bir dizi ülkede hadiselerin tekrar artmaya başladığı görülüyor. İtalya, Fransa, Almanya ve Polonya'da hadiselerde yeni tırmanışlar var. O nedenle aşılama konusunda sorun yaşamamamız hayati kıymet taşıyor. Bir yanda çok büyük olduğunu bildiğimiz bir Covid riski, öteki tarafta ise bilgilere nazaran şu ana kadar sorun değil üzere görünen bir durum var" dedi.

Avustralya'daki Queensland Teknik Üniversitesi'nden Profesör Gerard Fitzgerald da, AstraZeneca aşılamasını durduran ülkelerin büyük bir temkin gösterdiklerini lakin kan pıhtılaşmasının aşıdan evvel de yaygın bir sıhhat sorunu olduğunu unutmamak gerektiğini söyleyerek bu görüşü destekledi.

"Mesela ABD yetkilileri her yıl bu ülkede 60 ila 100 bin kişinin akciğer embolisinden öldüğünü bildiriyor. Bunlar ayrıyeten yaşlılar ve kronik hastalıkları olan, yani aşılamada öncelikli kümelerde, daha yaygın hastalıklardır."

Fitzgerald ayrıyeten şu ana kadar dünyada 2,5 milyon insanın Covid-19'dan hayatını kaybettiğini, hâlâ her gün 8 ila 10 bin kişinin öldüğünü hatırlatarak "Bazı riskleri de boyutlarına nazaran göze almak gerekebilir" dedi.

Şu ana kadar dünya çapında toplam 320 milyon civarında insan üretilen çeşitli aşılarla aşılanmış bulunuyor.