Fransız İhtilali (1789)

Sebepleri:
Fransız ihtilalinin sebeplerinin iç ve dış sebepleri olacak iki kısımda işleyebiliriz

İç Sebepler:
1 Krallık Rejiminin İstibdadı: Fransa XVI yüzyıldan beri koyu bir mutlakıyetle yönetilmekte idi Krallar, memleketin sahibi ve efendisi sayılırdı Kralın Tanrı'dan diğer kimseye hesap vermeyeceği kabul olunurdu Kral ve çevresinin , zengin ve abartılı yaşamına karşılık, halkın tedirgin yaşamı, Kral'a tepki duyulmasına yol açmıştır

2 Sosyal Koşul ( Halkın değişik Sosyal Sınıflara Ayrılması ): Fransız milleti eşitsizlik üstüne resmileşmiş sosyal bir yapıya sahipti Insanlar, birbirlerine eşit olmayan ve diğer adalet ve imtiyazlara sahip yer alan ; Aristokrasi Rahipler Burjuvalar Köylüler olarak, dört farklı sınıfa bölünmüştü

Elit Tabaka: Büyük toprak ve Malikane sahibi idiler Devlet memurluğu ve askerlikle uğraşırlar, devlete ödenti vermezlerdi Topraklarında, köylüleri çalıştırırlardı
Rahipler: Arazi ve mülk sahibi idiler Din bakımından Papa'ya bağlıydılar Devlet ve Halk üzerinde dinsel otoriteye sahiptiler Devlete aidat vermezlerdi
Burjuvalar: Büyük Kasaba ve kasabalarda oturan, meslek ve ticaret'le uğraşan kesimdi Aydınlar bu sınıf içinde idi ( Doktor, Mühendis, Avukat, Tüccar, Ressam ) Siyasal hakları yoktu Devlete ödenti verirlerdi
Köylüler: Halkın çoğunluğunu oluşturmakta idiler Aidat verirler, askerlik yaparlar, asilzade şahısların ve rahiplerin tarlalarında çalışırlar, gerektiğinde onların angaryalarını görürlerdi Hiçbir siyasal hakları yoktu Okuma Yazma bilmezlerdi Ekonominin tüm yükü, vergileri bu derslik karşılıyordu

3 Fransız Aydınlarının Etkisi: XVIIIyyda Fransa'da yetişen filozoflar, düşünceleri ve eserleriyle, Fransız halkını etkilemişlerdir Bu aydınlar içinde en etkin olanları, Monteskiyö, Volter, Didero ve Jan Jak Ruso' dur
Monteskiyö , İran Mektupları adlı eserinde, bir İranlının ağzından Fransa' daki devlet rejimini, memleket yönetimini, sosyal durumu eleştirerek, hükümetin uygulamalarını ve soyluların yaşayışlarını halka göstermeye çalışmıştır Kanunların Ruhu Üzerineadlı eserinde, devlet rejimlerini inceleyerek, en iyi devlet rejiminin, kanunları yapan güçlü olarak, yürütme kuvvetlerinin birbirlerinden ayrıldıkları rejimler olduğu fikrine ulaşmıştır
Volter : Felsefe, Tarih, Edebiyat, Sosyoloji, Din alanlarında eserler yazmış, eserlerinde özgürlük ve vicdan özgürlüğü üzerinde durarak, genelde Kilise ve Papazları eleştirmiştir
Didero : Fransa'nın en büyük Ansiklopedist lerindendir Fransızları kültür yoluyla yükseltmeye çalışmış, devlet yönetimini eleştirerek, rejimin değişmesi gerektiğini söylemiştir
Jan Jak Ruso : Düşünceleriyle, Fransız halkını en fazla etkileyen düşünürdür Sosyal Antlaşma ( Contrat Social ) adlı eserinde; İnsanın hür olarak doğduğunu, fakat her tarafta zincire vurulmuş bulunduğunu, hakları çiğnenen insanların, bu haklarını geri almaları için, ihtilalin meşru bir araç olduğunu, hükmetme hakkının yalnız millette bulunması gerektiğini söylemiştir

4 Finansal Zorluklar, Vergilerin Ağırlığı : Fransız ihtilalinin en esas nedenidir Sarayın israfları, Fransa'nın XVIIIyy her tarafında girdiği savaşlar, devletin idareli durumunun daha da bozulmasına yol açmış, halktan alınan vergilerin artırılmasına yol açmıştır

5 Eta jenaronun toplanması (5 Mayıs 1789)

Dış Sebepler:
1Rönesans sonrasında ortaya çıkan aydınlanma çağının etkisi
2Amerikanın bağımsızlığını kazanması
3İngiliz meşrutiyetinin etkisi

İhtilalin Başlaması ve Dönemleri :

Fransa Kralı, XVI Lui' nin, halktan yeni bir ücret elde etmek için Etajeneroyu toplamasıyla başlayan Köklü Değişiklik 5 dönemden geçmiştir

1 Etajenero, Ulusal Meclis ve Kurucu Meclis Devri (1789 1791) : Etajenero'nun, 5 Mayıs 1789' da toplanmasıyla başlayan bu dönemde, köylü ve Burjuvaların milletvekilleriyle, aristokrat ve rahiplerin milletvekilleri aralarında toplanma konusunda uyuşmazlık baş göstermiştir Toplantıların ayrı ayrı salonlarda yok, aynı salonda yapılmasını isteyen köylü milletvekillerinin isteği, soylu ve rahip milletvekilleri kadar reddedilmiş, bunun üzerine bir araya gelen köylü ve kent soylu milletvekilleri, halkın % 96'sını temsilcilik ettiklerini ileri sürerek, Etajenero' ya, Milli Meclisadını vermişlerdir
Kral'ın asilzade ve rahip milletvekillerinin etkisinde kalarak ,meclise karşısında zor uygulamak istemesi, ve maliye bakanı Neker' i görevinden atması üstüne halk ayaklanarak, siyasal hükümlülerin hapsedildikleri Bastil Hapishanesini basmıştır Hükümlüleri kurtardıktan sonradan hapishaneyi yakmış, yıkmıştır ( 14 Temmuz 1789 )
Bu olaydan sonra Fransız halkı silahlanmış ve İhtilale katılmıştır

Milli Meclis;
1 Soyluların ve Rahiplerin derebeylik döneminden kalma bütün haklarına ve ayrıcalıklarına son vererek, eşitliği kabul etti
2 Yeni bir Tüzük yaparak, İnsan ve Yurttaş Hakları bildirisini ( 17 madde ) anayasa'nın başlangıcına koydu
3 Yaptığı , yeni Anayasa nedeni ile Ulusal Meclise, Kurucu Meclis ( Assamblée Constituant) adı verildi

Kurucu Meclis: Çalışmaları ;
1 Fransa Meşruti bir krallık olmuştur
2 Kanunları yapma yetkisi meclise, yürütme görevi kralın seçeceği Bakanlar Kurulu'na bırakılmıştır
3 Kral' a kanunları veto hakkı tanınmıştır
4 Kralın kaçma girişimi üstüne Cumhuriyet'in bildiri edilmesini isteyenlere katılmamış, Kral'a Anayasa'ya sadık kalacağına dair yemin ettirmiştir
5 Üyelerinin hiçbirisinin, baştan seçilmemesi koşuluyla kendini dağıtmıştır ( 30 Eylül 1791 )

2 Meşruti Krallık Meclisi Devri ( 17911792 ): Bu dönemde, yeni anayasadan hoşnut olmayan insanlar ve Cumhuriyetçiler, Paris'te büyük bir gösteri yapmışlar, kraldan yandan olan Paris Belediye Meclisini dağıtarak Komündenilen Belediye Meclisini kurmuşlardır Kralın oturduğu Tüilöri Sarayına yürümüşler, sonuçta Kral tahttan indirilerek, ailesiyle birlikte hapsedilmiştir Meşruti Krallık Meclisi' nin dağılması üstüne, Ülke yönetimi Komünün eline geçti 1791 Tüzük'sı yürürlüğünü kaybetti

3 Ulusal Konvensiyon Meclisi Devri ( 17921795) : Cumhuriyet bildiri edilmiş ancak Cumhurbaşkanı seçilememiştir Mecliste; Jirondenler ( İllerden seçilmiş milletvekilleri) , Montanyarlar ( Paris Milletvekilleri ), Mutediller ( Meclisin ortasında oturanlar Kararsızlar) almak üzere üç parti oluşmuştur Jirondenler; İhtilalle kazanılan hakların kan dökülmeden yürütülmesini ve uygulanmasını, Montanyarlar; Cumhuriyetin ve kazanılan hakların kan dökülerek ve şiddetle korunmasını istemişlerdir Jirondenlerin yönetimi ele geçirme çabası netice vermeyince, Montanyarlar'la arası açılmıştır Kral ve Kraliçe yargılanarak idama mahkum edilmişlerdir Devir evlatlarını yerkuralının işlediği dönemdir İhtilalin etkili isimlerinden Danton ve Robespiyer idama hükümlü edilmişlerdir Genel Kurtuluş Komitesive Köklü Değişiklik Mahkemelerikurularak, haklıhileli binlerce birey öldürülmüştür Meclis tarafından Kurul ve Ihtilal Mahkemeleri ne son verilmiş, Konvensiyon meclisi yeni bir Anayasa yaparak kendini dağıtmıştır

4 Direktuvar Devri ( 17951799 ) : Devletin rejimi Cumhuriyettir Beşyüzler Meclisi ve İhtiyarlar Meclisi olarak iki meclis oluşmuştur Kanunları yapmak, Beşyüzler meclisinin, kabul etmek İhtiyarlar Meclisinin görevidir Yönetimi iki meclisin belirleyeceği 5 kişiden oluşan Beş Direktör yapacaktı İçte kralcılar ve rahiplerle, dışta Avusturya PrusyaHollanda ile yapılan savaşlarla uğraşılmıştır Napolyon, Darı başarısızlığı üzerine Fransa'ya geri dönmüş, bu yönetime karşısında olanlarla birleşmiş, Beşyüzler Meclisi buluşma sırasında iken meclisi askeri kuvvetlerle basarak üyelerin hepsini tutuklatmıştır Bu gelişmeler üstüne İhtiyarlar Meclisi kendini dağıtmış, bu nedenle Direktuvar devri sona ermiştir

5 Konsüllük Devri (17991804) : Tüzük'nın her tarafta yapılması için iki komisyon kurulmuş, yürütme ve yönetme işlerine bakmak için de üç kişiden oluşan, Konsül seçilmiştir Konsülün birinci kişisi Napolyon Bonapart' tı Napolyon'un yazdığı Tüzük'ya göre üç konsül ülkeyi on yıl yönetecekler, kanunları Senato ve Tribuna adlarıyla anılan meclisler yapacaktı Meclis üyelerinden birisinin, Napolyon'un İmparator olmasını önermesi üstüne halkoyuna gidilmiş, Napolyon İmparator seçilmiştir Bu Nedenle Konsüllük devri sona ererek Iİmparatorluk dönemi başlamıştır

Avrupa ’nın Tutumu
İhtilalinin başlangıcında Avrupa ’da tepki meydana gelmedi Hatta bu kargaşadan Fransa ’nın zayıflayarak çıkacağı düşüncesi uyandı 1791 anayasasındaki “Fransa fetih amaçlı savaşlardan vazgeçmiştir maddesi memnunluk uyandırmıştı
Oysa ihtilal sonucunda mutlakıyetin yıkılıp cumhuriyetin kabulü Avrupa krallıklarını telaşa düşürdü Avrupa devletleri Fransa ’ya karşısında birleşti

Köklü Değişiklik Savaşları(17921815)
Fransa ile Avrupa devletleri arasında yapılan savaşlarda Fransa Avrupa ’nın büyük bir kısmını ele geçirdi Avrupa coğrafyası büyük ölçüde değişti Savaşlar Napolyon ’un yenilgisi ile sonuçlandı

Fransız ihtilalinin Sonuçları:
1 Soyluların ve rahiplerin ayrıcalıkları kaldırılarak eşitlik ilkesi getirildi
2 Mutlak monarşi yıkılarak, egemenliğin halktan geldiği kabul edildi
3 Denklik, adalet, milliyetçilik, bağımsızlık, milli hakimiyet, laiklik, cumhuriyet gibi kavramlar tartı kazandı
4 Milliyetçilik fikrinin yayılması ile imparatorluklar dağılma sürecine girdi
5 Mahalli otorite yerine merkezi otorite kabul edildi
6 Eski toplum, eski kültür değerleri ve idareler değişim geçirdi
7 Fransız İhtilali sonuçları bakımından evrensel olduğundan yeniçağın bittiği, yakınçağın başladığı kabul edildi
8 İmparatorlukların yıkılması ile milli devletler kurulmaya başladı
9 Dağınık halde yer alan milletler siyasi birliklerini kurmaya başladılar
10 Daha önce İngiliz bilgini Locke tarafından ileri sürülen ve Amerika özgür savaşları esnasında Amerikalılar göre kabul edilen İnsan Hakları Bildirisi Fransızlar tarafından dünya çapında bir bildiriye dönüştürüldü Bunda milliyeti, ailesi ne olursa olsun bütün insanların elde edecekleri doğal haklar belirtilmiştir
*