Frigler Tarihi Hakkında Bilgi

Frigler Tarihi,Frigler nedir,Friglerin tarihi,Frigler Haritası


Frigler



Anadolu Uygarlıkları içinde en acayip olanlarından biri ve Yunan Uygarlığını en çok etkileyeni Frigler dir diyebiliriz Frigler Anadolu da Eskişehir, Kütahya, Afyonkarahisar arasında kalan bölgede yaşamışlardır Bu bölgelerde Yunan toplulukları ile karşılaşan Frigler Yunanlılar tarafından bu coğrafyanın yerli halkı olarak görülmüşlerdir Doğrusu Yunan Uygarlığı Anadolu dan aldığı her etkileşimi Frigler e bağlamıştır, çünkü Yunanlılara tarafından en eski millet Frigler dir Herodotos bunu şöyle anlatır : Mısırlılar, Psammetikos zamanından önce, kendilerini dünyanın birincil insanları sayıyorlardı Ama gün gelip de Psammetikos krallığı ele alınca ve ilk insanların kimler olduğu merakına hafıza, işte o günden sonra diyorum, kendilerini yine bütün öbürlerinin en eskisi saymakla birlikte, Phrygia lıların kendilerinden de eski oldukları kanısına geldiler

Psammetikos, soruşturmalarına karşın, dünyaya gelen birincil insanların kimler olduğunu öğrenemeyince şu çareye başvurdu: Bir çobana, rastgele iki tane yeni doğmuş çocuk verdi, bunlar ağıla konacak ve şöyle büyütülecekti; çoban, belli saatte keçileri alıp yanlarına götürecek, süt içirip adamakıllı doyuracak, sonradan da kendi işlerine bakacaktı Psammetikos un böyle yapmasının nedeni, çocukların viyaklamalar çağını aştıktan daha sonra ağızlarından çıkacak birincil sözü yakalamaktı; gerçekte de böylece oldu Üzerinden iki sene geçince, bir gün çoban, kapıyı açıp içeri girdi, önünde diz üstü oturan iki çocuk, ellerini uzatarak, «Bekos» diye bağırdılar Çoban bu sözü birincil duyduğunda bir şey demedi, lakin sonra da her gelişinde benzer sözü işitince efendisine haber verdi ve isteği üstüne çocukları kendi görsün diye aldı ona götürdü

Psammetikos kendi kulağı ile de duyduktan sonradan, herhangi bir şeye bekos adını vermiş olan insanların kimler olduklarını aramaya koyuldu; araya taraya Phrygia lıların ekmeğe bekos dediklerini öğrendi Bu Nedenle ve bu ipucuna tutunarak Mısırlılar Phrygia lıların kendilerinden daha eski olduklarını itiraf ettiler (II,2) Zaten eski Yunan a ait ezoterik öykülerde, fazla eski zamanlarda geçtiğinin belirtilmesi için kahraman efsanevi Frig kralı Midas olmaktadır Böylece Midas öyküleri eski masallar gibi kulaktan kulağa yayılmıştır Frig kültürü Yunan ve Roma uygarlığı içinde yaşamaya devam etmiştir Friglerin yaşadığı alan İS beşinci yüzyıla değin da Roma kaynakarında Phrygia olarak anılmıştır

FRİGLER İN TARİHİ
Akurgal a kadar Frigler MÖ 1190 sıralarında Anadolu ya gelen Balkan kökenli boylardan biridir Ancak siyasal kalabalık olarak MÖ 750 den daha sonra ortaya çıkmıştır HindAvrupa kökenli oldukları hale kısa bir sürede Anadolulaşmışlar, ve bir yanlamasına Hellen öbür yandan Geç Hitit etkileri aşağı kalmış olmakla birlikte eşsiz ve Anadolulu bir kültür oluşturmuşlardır Umar a kadar ise Frigler, bir çok kanıta tarafından, Hitit İmparatorluğunu yıkan Trak sürüleriyle hısımlığı olan bir halktı Frigler hakkında genel gösterme bu yönde olmakla birlikte kökenleri tartışmalıdır Ancak bizim de kabul edeceğimiz manzara Friglerin Trak kökenli oldukları yolundaki görüştür Trak kabileleri, bizim bugünkü Trakya ya adını vermiş olan kabilelerdir

Bu halkın kökeni de tartışmalıdır Erzen e göre (bkz Litaratür) tarihte Traklar olarak tanıdık halkın memlekete göç suretiyle gelmelerinden fazla önce , çok daha aralıklı de olsa , ülkenin yerli bir ahali tarafından iskan edilmiş olduğu anlaşılmaktadır En eski halkın insanlar durumu hakkında artı bilgimiz yoktur bununla beraber eski yerli halkın ülkeye gelen göçmen Traklara karışması hakkında da bilgilerimiz az ve yetersizdir Bize kadar gelen belgelere tarafından Traklar geç antik devre dek Kuzey Avrupa insanlar tipinin oldukça kuvvetli bir temsilcisidir Trakların Kuzey Avrupa ile dil alanında da ilgileri vardır Trak dili ve Frig dili HintAvrupa dil ailesi içince Satem grubuna aittirler Daha belirli olmamakla birlikte Friglerin Keltlerle akraba oldukları ve ezoterik mirası karşılıklı paylaştıkları akla gelmektedir Hitit İmparatorluğu yıkılışa geçtiği yıllarda Anadolu kuzeydoğudan Kafkaslar, batıdan da boğazlar üzerinden gelen birtakım göçmenlerin etkisine girmeye başlamıştı Doğudan gelenlere Muşki deniliyordu ve Elazığ yöresine yerleşmişlerdi Batıdan gelenler ise Brig adını taşıyorlardı ağır ağır Orta Anadolu ya geçen bu boylardan Frigler, Polatlı yöresine , daha açıkçası başkentleri olacak Gordion a varmışlardı Uzun bir karanlık dönemden sonra, MÖ sekizinci yüzyılda merkezi bir krallık durumuna gelen Friglerin bu kavimlerin kaynaşmasından oluştuğu düşünülmektedir Bunlardan Muşkiler daha MÖ On ikinci yüzyıldan itibaren Asur belgelerinde yer almışlardır Hatta efsanevi Midas a kaynaklık etmiş olduğu düşünülen Mita namına da Hitit belgelerinde rastlanmıştır Burada uyarı edilmesi gereken bir nokta, birincil akınlarla Frig Krallığı kurulana kadar geçen süredir Hitit İmparatorluğu yıkılırken Anadolu da birincil varlık belirten Muşkiler dir Ancak Frig devletinin ortaya çıkması daha çok zaman almıştır

Sedat Yüksek Dağ , bunu şöyle açıklamaktadır : (Hitit Çağında Anadolu, bkz Litaratür)
Asurlular Muski ülkesinin kralı Mita dan haberdardı Bunun Frig kralı Midas olduğu uzunca bir zamandan beri kabul edilmiştir Bu eşitlikten ilk bakışta Frigya ile yalnız Asur kaynaklarından tanınan Muski ülkesinin benzer ülke oldukları akla gelse de, ilk önce Ekrem Akurgal ın gösterdiği gibi Friglerin fiziksel kalıntılarına MÖ 8 yüzyıldan önce Anadolu da rastlanmadığı ve ve Muski ülkesinin ise daha I Tiglatpileser vaktinde (tahminen MÖ 11121074) yukarı Dicle bölgesinde varlığını gösterdiği göz önünde tutulursa, Frigler ile Muskilerin benzer kavim olduklarını benimsemek zordur Olsa olsa Asurlular bunu yakıştırmış olabilirler Asurlularon Friglerden laf etmemesi uyarı çekicidir Ola Ki de Friglerin siyasal açıdan Muskililer üstünde etkili olmaları, onların Muskililer ile ilgilendirilmelerine neden olmuştur Bu belirsizliğin nedeni şüphesiz anadolu nun Hitit İmparatorluğunu da ykan istilalardan daha sonra yaşadığı karanlık çağlardır Bu devire karanlık çağlar adını vermemizin başlıca nedeni ise elimizde tatmin edici evrak olmayışıdır Bir diğer nedeni ise siyasi birliğin kurulamamış olmasıdır Anadolu da siyasi birlik oysa MÖ sekizinci yüzyılda kurulabilmiştir Bu dönem
Asur kayıtlarında da Friglerele ilgili ifadelere rastlanmaktadır MÖ 709 yılında IISargon un bir yazıtında benden önceki krallara boyun eğmeyen Mita diye bir açıklama vardır Asurlarla yapılan barışma anlaşmasından sonra Asur kayıtlarında Muşki kralı Mita nın namına rastlanmaz , ama Frigya kralı Midas Yunan kaynaklarında görülmeye başlar Bir başka deyişle MÖ yedinci yüzyıldan itibaren Friglerin Yunan halkları ile olan ilişkileri başlamış olur Daha öncede belirttiğimiz gibi Yunan kaynakları, kısıtlı tarih bilgileri bakımından yeterli olmayabilir, oysa şu lahza için en manâlı detaylı kaynak oldukları için Frigler ile ilgili bilgilerimizin bir bölümünü bunlara dayandırmak zorundayız Yunan kaynakları Friglerin ilk kralının Gordios olduğunu ve Friglerin başkenti Gordion un adını bu kraldan aldığını söyler Bugün Polatlı yakınlarında kalıntıları bulunan bu şehrin adının kökeni daha önceki Anadolu dillerinden gelmesi ve bu ismin sonradan Hellenler göre uydurulmuş olması olasılığı yüksektir Zaten Gordios ile ilgili Yunan Arrianos un anlattıklarından diğer da kayda değer bir kaynak yoktur Friglerin efsanevi kralları ise Midas tır Midas ın tek bir kişinin adı mı yahut hükümdarlara verilen bir isim mı olduğuı belirli değildir, oysa Mita adının da ayrıca Asur keza Hitit kaynaklarında varolması bu isimle minimum r kişinin hükümdarlık yaptığını doğrulamaktadır

Daha önce de belirttiğimiz gibi, Midas adı öyle çok efsaneye karışmıştır Bu efsaneler çok eski dönemleri anlatan Yunan efsaneleri olduğu gibi, gerçekte Anadolu kökenli de olabilirler Bu dönemde Frigya nın bölgede sahiden büyük bir güç olduğuna kuşku yoktur Midas ın efsanede her tuttuğunu altın yapması her ne kadar ezoterik bir motif olsa da kökenini bu dönemdeki Frigler in zenginlikleri için anlatılanlardan almıştır Midas ın tahtını Delfoi deki tapına adaması da bu tahtı gören Yunanlıları Frigya nın zenginliği aleyhinde şaşırtmıştır Bu dönemde Yunan halkları ve Frigya arasındaki ilşkiler de yoğunlaşmıştır Yunanların Frigya yı en eski halk olarak görmesi de bu dönemde Yunan haşlklarının Anadolu kültürü ile Frigler vasıtası ile başlangıçta karşılaşmasından gelmektedir Ancak Frgilerin bu parlak günleri artı sürmemiş ve Kimmer istilaları aşağıda Frig Devleti tarihe karışmıştır Fakat Frigler ve Frig kültürü Anadolu da Roma dönemine kadar yaşamış, ve Phrygia diye adlandırılan bu bölgede eski inançlar yaşamıştır

ALINTI *