iltasyazilim
FD Üye
Futbol Nedir?
Futbol, dünyada en yaygın takım sporudur Ilk Kez Avrupa ve Güney Amerika ülkeleri olmak üzere adeta tüm ülkelerde fazla sevilir ve geniş bir izleyici kitlesi göre izlenir
Futbol kelimesi Türkçeye, İngilizce foot (ayak)ve ball (top)sözcüklerinin birleşiminden oluşmuş football (ayaktopu)kelimesinden geçmiştir Futbol sözcüğü, ABD ve Kanadada Amerikan futboluanlamında kullanılır Bu ülkelerde futbol için kullanılan isim soccerdır
Tarihçe
Daha ilkçağlarda futbolu andıran oyunlar oynandığı bilinmektedir Avrupada MÖ 3 yüzyılda Romalılarca yaygınlaştırılan bir oyun futbola fazla benziyordu Bu oyun bugünkü futbolun öncüsü sayılır Bu eski Roma oyunu Fransada öylesine sevilmişti ki, karşılaşmalar kentler aralarında çatışmaya bile yol açmıştı Bundan dolayı bu oyun 10 yüzyılda yasaklandı
Günümüzde oynanan futbol, İngilterede 19 yüzyılın sonlarında kurallara bağlandı 1863te Kanadada kurulan Futbol Birliği bu kuralları belirledi Ilk takım ise Sheffield FC oldu Oyunda sert, zalim ve kırıcı hareketler yasaklandı Bu anlayışı sürdürenler ise, futbolun değişik biçimi farzedilen ragbiyi geliştirdiler Futbol, 19 yüzyılın sonlarında İngiltereden Avrupaya yayıldı Kısa bir süre içinde de dünyanın birçok ülkesinde oynanan bir spor haline geldi 1904te Milletlerarası Futbol Federasyonu (FIFA) kuruldu FIFAnın yönetiminde 1930da ilk Dünya Kupası karşılaşmalarını düzenledi
Kurallar
Futbol 11er kişilik iki ekip aralarında oynanır ve kendine özgü kuralları vardır Oyunun amacı, topu muhalif kaleye sokmaktır Topu elle ve kolla oynamak muhakkak yasaktır, lakin kafa ile ya da kurallara uygun bir şekilde bedenin herhangi bir yeriyle topa vurulabilir Sadece kaleciler belli bir alan içinde topu elle tutabilir
Futbolcular kendi takımının simgesi olan forma giyerler Her oyuncunun forması üzerinde ayrı bir numara yazılıdır Yalnızca kaleciler, öbür oyunculardan kolayca ayırt edilebilmesi için öbür renkte forma giyer Bütün futbolcular, bu oyun için yerinde biçimde yapılmış özel ayakkabılar (krampon) kullanırlar
Futbol alanı dikdörtgen biçiminde, uzunluğu 90120 metre, genişliği ise 4590 metredir Oysa uluslararası maçlarda bu ölçüler uzunluk 100110 metre, genişlik 6475 metredir Uzun kenarlara taç çizgisi, kısa kenarlara kale çizgisi denir Futbol sahasında taç çizgisi kale çizgisinden defalarca uzun olmalıdır İki taç çizgisi arasında uzanan ve alanı tam ortasından ikiye bölen çizgiye ise orta çizgi adı verilir Orta çizginin tam ortasında 9,15 metre yarıçapında bir çember bulunur ve bu çembere de orta dairesel denir Rastlama bu çemberin içinden yapılan vuruşla başlar Rastlama başlamadan önce oyuncular, kendi sanki alanlarında yer alırlar Kale çizgilerinin bütün ortasında birer kale bulunur Kale iki kale direği ve bir üst direkten oluşur İki yelken direği arası 7,32 metre, üst direğin yerden yüksekliği ise 2,44 metredir Futbol topunun çevresi 6870 cm, oyunun başlangıcındaki ağırlığı ise 410450 gram aralarında değişirKale önlerinde kale çizgisine bitişik olmak üzere 40,32 x 16,50 metre boyutlarında suç oluşturan alanı bulunur Kalecilerin topu elle tutabildikleri tek yer burasıdır Bu alan içinde, kalenin anında önünde 18,32 x 5,50 metre boyutlarındaki başka bir alana da kale alanı (altıpas) denir Canice alanı içinde muhalif oyuncuya yapılan fauller ve kaleci dışındaki futbolcuların elle topa dokunmaları dahil 9 kusurlu hareket olarak nitelendirilen hareketler penaltı ile cezalandırılır Penaltı atışı, cinayet alanı içinde kale çizgisinin ortasından 11 metre uzaklıktaki penaltı noktasından yapılır Kaleci, top penaltıyı atan oyuncunun ayağından çıkmadan öne içten hareket edemez, yalnızca kale çizgisi üstünde sağa sola hareket edebilir
Hakem kuralları çiğneyen takımı serbest vuruş kararıyla da cezalandırabilir Serbest vuruşlarda, karşı taraf takımın oyuncularının topa vuruş noktasından minimum 9,15 metre uzaktan durmaları gerekir Eğer bir oyuncu rakip oyuncuyu sakatlayacak ölçüde sert ve kasti faul yaparsa, orta hakem bu oyuncuyu sarı veya kırmızı kartla cezalandırır Kırmızı kart görebilen oyuncu oyundan çıkarılır ve takımı eksik oyuncuyla oyunu sürdürmek zorunda kalır tekrar tekrar iki sarı kart görebilen oyuncu da kırmızı kart görmüş durumuna düşer Futbol oyununda bir başka suç oluşturan atışı da ofsayttır Top hücuma geçen takımın oyuncusuna atıldığı sırada, o oyuncu ile kale çizgisi aralarında, kaleci ya da aleyhinde takım oyuncusu dıştan karşı takımdan en az bir oyuncu yoksa ofsayt kararı verilir Ofsayt yalnızca karşı takımın oyun alanı içinde gerçekleşir
Top hücumdaki takımının oyuncusunun ayağından aut çizgisi dışına çıkarsa dışarı çıkmış olur Bu durumda top altı pas içinden tekrar oyuna sokulur Top savunma durumundaki takımın oyuncusuna çarparak aut çizgisinden dışarı çıkarsa köşe vuruşu olur Bu durumda saldırı etmekte olan ekip tarafından topun çıktığı bölümdeki köşeden kaleye köşe vuruşu veya köşe atışı denen bir atış yapılır Top taç çizgisi üzerinden oyun alanının dışına çıkarsa taç olur ve top karşı takımın oyuncusu kadar dışarı çıktığı noktadan oyuna sokulur Taç atışı elle yapılır Taç ve köşe vuruşu atışlarından ofsayt kuralı uygulanmaz
Futbol dört hakemin yönetiminde ve gözetiminde oynanır Bir orta, iki de çizgi hakemi bulunur Oyunu orta hakem yönetir ve verdiği kararları kesin olarak uygular Taç çizgisi üstünde görev yapan alt hakemler ise, topun oyun alanının dışına çıkışını, ofsaytları sinyâl etmenin yanı sıra faullerde, elle oynamalarda, golü belirlemede, oyuncu değişikliklerinde orta hakeme asistan olurlar Oyun alanının yarısından sorumlu olan ast hakemler, orta hakemi ellerindeki minik bayraklarla uyarırlar
Futbol karşılaşması, her biri 45er dakikalık iki devrede oynanır İki devre arasında 15 dakikalık ara verilir Oyun içinde dağıtılmış nedenlerin yol açtığı duraklamaların süresi orta hakem kadar belirlenip dördünce hakeme iletilir, dördüncü hakem bu uzatmaları ışıklı tabela ile taraflara bildirir ve bu süreler her devrenin sonuna eklenir
Eğer bir karşılaşmada yitiren ekip elenecekse ve maç berabere biterse; ya da iki karşılaşma şeklinde oynanan (iki takımın sahasında birer maç) bir eleme turu sonucunda takımların yengi (başarı), beraberlik, mağlubiyet ve gol averajları benzer ise 90 dakika sonuna 15er dakikalık iki devre eklenir Bu iki devrenin sonunda herhangi bazı diğerine skor ya da averaj üstünlüğü (iki rastlama şeklinde oynanan eleme turlarında) sağlamışsa tesadüf bu takımın lehine sonuçlanır Eğer eşitlik bozulmamışsa seri penaltı atışlarına geçilir ve bazı yenene değin karşılıklı penaltı atışları kullanılır
Dünyada Futbol
Tüm ülkelerin futbol federasyonları FIFAya bağlıdır ve FIFAnın merkezi İsviçrenin Zürih şehrindedir Ayrıca Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) gibi beş tane de kıta konfederasyonu vardır (AFC, CAF, CONCACAF, CONMEBOL ve OFC)
Milli futbol karşılaşmaları, her ülkenin kendi futbol federasyonunun yönetiminde yapılır Olimpiyat Oyunlarındaki futbol karşılaşmaları ile Dünya Kupası gibi karşılaşmalar ise FIFA düzenler Keza her kıta konfederasyonu da kendi yetki alanında karşılaşmalar düzenler UEFAnın düzenlediği, UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Kupası, İntertoto Kupası ve hemen düzenlenmeyen Kupa Galipleri Kupası bu cins turnuvalardır
Fifa Dünya Kupası
FIFA Dünya Kupası dört yılda bir düzenlenir Birincil Dünya Kupası şampiyonu Uruguaydır Son Dünya Kupası 9 Haziran 9 Temmuz 2006 tarihleri arasında Almanyada yapılmış ve kupayı finalde Fransayı penaltılarla yenen İtalya kazanmıştır Dünya Kupasında en başarılı ülke olan Brezilya, bu kupayı beş kez (1958, 1962, 1970, 1994, 2002) kazanmıştır *
Futbol, dünyada en yaygın takım sporudur Ilk Kez Avrupa ve Güney Amerika ülkeleri olmak üzere adeta tüm ülkelerde fazla sevilir ve geniş bir izleyici kitlesi göre izlenir
Futbol kelimesi Türkçeye, İngilizce foot (ayak)ve ball (top)sözcüklerinin birleşiminden oluşmuş football (ayaktopu)kelimesinden geçmiştir Futbol sözcüğü, ABD ve Kanadada Amerikan futboluanlamında kullanılır Bu ülkelerde futbol için kullanılan isim soccerdır
Tarihçe
Daha ilkçağlarda futbolu andıran oyunlar oynandığı bilinmektedir Avrupada MÖ 3 yüzyılda Romalılarca yaygınlaştırılan bir oyun futbola fazla benziyordu Bu oyun bugünkü futbolun öncüsü sayılır Bu eski Roma oyunu Fransada öylesine sevilmişti ki, karşılaşmalar kentler aralarında çatışmaya bile yol açmıştı Bundan dolayı bu oyun 10 yüzyılda yasaklandı
Günümüzde oynanan futbol, İngilterede 19 yüzyılın sonlarında kurallara bağlandı 1863te Kanadada kurulan Futbol Birliği bu kuralları belirledi Ilk takım ise Sheffield FC oldu Oyunda sert, zalim ve kırıcı hareketler yasaklandı Bu anlayışı sürdürenler ise, futbolun değişik biçimi farzedilen ragbiyi geliştirdiler Futbol, 19 yüzyılın sonlarında İngiltereden Avrupaya yayıldı Kısa bir süre içinde de dünyanın birçok ülkesinde oynanan bir spor haline geldi 1904te Milletlerarası Futbol Federasyonu (FIFA) kuruldu FIFAnın yönetiminde 1930da ilk Dünya Kupası karşılaşmalarını düzenledi
Kurallar
Futbol 11er kişilik iki ekip aralarında oynanır ve kendine özgü kuralları vardır Oyunun amacı, topu muhalif kaleye sokmaktır Topu elle ve kolla oynamak muhakkak yasaktır, lakin kafa ile ya da kurallara uygun bir şekilde bedenin herhangi bir yeriyle topa vurulabilir Sadece kaleciler belli bir alan içinde topu elle tutabilir
Futbolcular kendi takımının simgesi olan forma giyerler Her oyuncunun forması üzerinde ayrı bir numara yazılıdır Yalnızca kaleciler, öbür oyunculardan kolayca ayırt edilebilmesi için öbür renkte forma giyer Bütün futbolcular, bu oyun için yerinde biçimde yapılmış özel ayakkabılar (krampon) kullanırlar
Futbol alanı dikdörtgen biçiminde, uzunluğu 90120 metre, genişliği ise 4590 metredir Oysa uluslararası maçlarda bu ölçüler uzunluk 100110 metre, genişlik 6475 metredir Uzun kenarlara taç çizgisi, kısa kenarlara kale çizgisi denir Futbol sahasında taç çizgisi kale çizgisinden defalarca uzun olmalıdır İki taç çizgisi arasında uzanan ve alanı tam ortasından ikiye bölen çizgiye ise orta çizgi adı verilir Orta çizginin tam ortasında 9,15 metre yarıçapında bir çember bulunur ve bu çembere de orta dairesel denir Rastlama bu çemberin içinden yapılan vuruşla başlar Rastlama başlamadan önce oyuncular, kendi sanki alanlarında yer alırlar Kale çizgilerinin bütün ortasında birer kale bulunur Kale iki kale direği ve bir üst direkten oluşur İki yelken direği arası 7,32 metre, üst direğin yerden yüksekliği ise 2,44 metredir Futbol topunun çevresi 6870 cm, oyunun başlangıcındaki ağırlığı ise 410450 gram aralarında değişirKale önlerinde kale çizgisine bitişik olmak üzere 40,32 x 16,50 metre boyutlarında suç oluşturan alanı bulunur Kalecilerin topu elle tutabildikleri tek yer burasıdır Bu alan içinde, kalenin anında önünde 18,32 x 5,50 metre boyutlarındaki başka bir alana da kale alanı (altıpas) denir Canice alanı içinde muhalif oyuncuya yapılan fauller ve kaleci dışındaki futbolcuların elle topa dokunmaları dahil 9 kusurlu hareket olarak nitelendirilen hareketler penaltı ile cezalandırılır Penaltı atışı, cinayet alanı içinde kale çizgisinin ortasından 11 metre uzaklıktaki penaltı noktasından yapılır Kaleci, top penaltıyı atan oyuncunun ayağından çıkmadan öne içten hareket edemez, yalnızca kale çizgisi üstünde sağa sola hareket edebilir
Hakem kuralları çiğneyen takımı serbest vuruş kararıyla da cezalandırabilir Serbest vuruşlarda, karşı taraf takımın oyuncularının topa vuruş noktasından minimum 9,15 metre uzaktan durmaları gerekir Eğer bir oyuncu rakip oyuncuyu sakatlayacak ölçüde sert ve kasti faul yaparsa, orta hakem bu oyuncuyu sarı veya kırmızı kartla cezalandırır Kırmızı kart görebilen oyuncu oyundan çıkarılır ve takımı eksik oyuncuyla oyunu sürdürmek zorunda kalır tekrar tekrar iki sarı kart görebilen oyuncu da kırmızı kart görmüş durumuna düşer Futbol oyununda bir başka suç oluşturan atışı da ofsayttır Top hücuma geçen takımın oyuncusuna atıldığı sırada, o oyuncu ile kale çizgisi aralarında, kaleci ya da aleyhinde takım oyuncusu dıştan karşı takımdan en az bir oyuncu yoksa ofsayt kararı verilir Ofsayt yalnızca karşı takımın oyun alanı içinde gerçekleşir
Top hücumdaki takımının oyuncusunun ayağından aut çizgisi dışına çıkarsa dışarı çıkmış olur Bu durumda top altı pas içinden tekrar oyuna sokulur Top savunma durumundaki takımın oyuncusuna çarparak aut çizgisinden dışarı çıkarsa köşe vuruşu olur Bu durumda saldırı etmekte olan ekip tarafından topun çıktığı bölümdeki köşeden kaleye köşe vuruşu veya köşe atışı denen bir atış yapılır Top taç çizgisi üzerinden oyun alanının dışına çıkarsa taç olur ve top karşı takımın oyuncusu kadar dışarı çıktığı noktadan oyuna sokulur Taç atışı elle yapılır Taç ve köşe vuruşu atışlarından ofsayt kuralı uygulanmaz
Futbol dört hakemin yönetiminde ve gözetiminde oynanır Bir orta, iki de çizgi hakemi bulunur Oyunu orta hakem yönetir ve verdiği kararları kesin olarak uygular Taç çizgisi üstünde görev yapan alt hakemler ise, topun oyun alanının dışına çıkışını, ofsaytları sinyâl etmenin yanı sıra faullerde, elle oynamalarda, golü belirlemede, oyuncu değişikliklerinde orta hakeme asistan olurlar Oyun alanının yarısından sorumlu olan ast hakemler, orta hakemi ellerindeki minik bayraklarla uyarırlar
Futbol karşılaşması, her biri 45er dakikalık iki devrede oynanır İki devre arasında 15 dakikalık ara verilir Oyun içinde dağıtılmış nedenlerin yol açtığı duraklamaların süresi orta hakem kadar belirlenip dördünce hakeme iletilir, dördüncü hakem bu uzatmaları ışıklı tabela ile taraflara bildirir ve bu süreler her devrenin sonuna eklenir
Eğer bir karşılaşmada yitiren ekip elenecekse ve maç berabere biterse; ya da iki karşılaşma şeklinde oynanan (iki takımın sahasında birer maç) bir eleme turu sonucunda takımların yengi (başarı), beraberlik, mağlubiyet ve gol averajları benzer ise 90 dakika sonuna 15er dakikalık iki devre eklenir Bu iki devrenin sonunda herhangi bazı diğerine skor ya da averaj üstünlüğü (iki rastlama şeklinde oynanan eleme turlarında) sağlamışsa tesadüf bu takımın lehine sonuçlanır Eğer eşitlik bozulmamışsa seri penaltı atışlarına geçilir ve bazı yenene değin karşılıklı penaltı atışları kullanılır
Dünyada Futbol
Tüm ülkelerin futbol federasyonları FIFAya bağlıdır ve FIFAnın merkezi İsviçrenin Zürih şehrindedir Ayrıca Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) gibi beş tane de kıta konfederasyonu vardır (AFC, CAF, CONCACAF, CONMEBOL ve OFC)
Milli futbol karşılaşmaları, her ülkenin kendi futbol federasyonunun yönetiminde yapılır Olimpiyat Oyunlarındaki futbol karşılaşmaları ile Dünya Kupası gibi karşılaşmalar ise FIFA düzenler Keza her kıta konfederasyonu da kendi yetki alanında karşılaşmalar düzenler UEFAnın düzenlediği, UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Kupası, İntertoto Kupası ve hemen düzenlenmeyen Kupa Galipleri Kupası bu cins turnuvalardır
Fifa Dünya Kupası
FIFA Dünya Kupası dört yılda bir düzenlenir Birincil Dünya Kupası şampiyonu Uruguaydır Son Dünya Kupası 9 Haziran 9 Temmuz 2006 tarihleri arasında Almanyada yapılmış ve kupayı finalde Fransayı penaltılarla yenen İtalya kazanmıştır Dünya Kupasında en başarılı ülke olan Brezilya, bu kupayı beş kez (1958, 1962, 1970, 1994, 2002) kazanmıştır *