Fütürizm ne demektir?

Fütürizm, özetle, sanata dinamizm (hareket ve hız) getirmeyi amaçlamıştır Hareket ve ışık maddeyi değil edecek güçlerdir Sanatın estetik öğeleri olan ahenk ve güzel düşüncesiz sayılmışlardır Hız yapan bir motor bir şaheserden daha hoş görülmüştür Geçmişe sadakât çağırmak olan Passeizm dinamizmi engellemektedir Bu bakımdan geleneksel konular bırakılmalı, militarizmi, savaşı, şiddeti değerlendiren devingen konular işlenmelidir Geçmiş değerleri saklayan müzeler ve kütüphaneler yıkılması gerekli kuruluşlardır
Resim ve heykel sanatçıları ve olabildiği ölçüde, mimar Antonio Sant'Elia bu ilkelere yerinde eserler yapmışlardır
Fütüristlerin çok ağırlık verdikleri hareket ve dinamizm iki nesil dilekçe ile elde olunur Kübizm tekniği ile form elemanlara, planlara ayrılır, gösterme açıları çoğaltılır Bir yüz veya bir insan vücudu öbür açılardan görülerek, defalarca getirilir, parçalar aralarında bırakılan minik boyutlar mekan ve zamanla belirtilen hareket algısını verir Teknik bakımından fütürizm ve kübizm ortak görüntü verirler Kullanılan renkler Puvantilistlerin dağıtılmış renkleridir
Fütürizmin en eşsiz üyesi Unberto Boccioni (18821916) fotoğraf ve heykel sanatçısıdır Sanatçının Madde (matiere) isimli eseri fütürist teknikte, filozofik anlamlı bir yapıttır Tablonun konusu maddenin gücü ile bu güce dominant olmak isteyen insanın savaşıdır Kompozisyonda aslında kuvvet harcayan insan esas motiftir İnsanı çevreleyen ışınlar bu madde insan savaşına fizik ve filozofik bir kasıt vermektedir
Carlo Carra (1881 1966) Anarşi Yanlısı Galli'nin Cenaze Töreni (Les funerailles de l'anarchiste Galli) konulu tuvalinde gömülmesi birçok kargaşalıklara niçin olan İtalyan anarşistin cenaze töreni tanım olunmuştur Her türlü başkaldırıyı ve anarşiye neden olan olayı olumlu karşılamayı sanat anlayışlarının gereği sayan fütüristler için bir anarşistin cenaze töreni tasvire değerinde bir konudur Kompozisyonda jestler, ışık ve hareketler dinamiktir Bilhassa hareketlerin değerlendirilmesi tabloda ön planda görülmüştür
Gino Severini'nin (1882 1966) Tabarin Bar Hiyeroglif Dinamiği (Hierogliphe Dynamique du Bar Tabarin), Giacome Balla'nın (1871 1958) Utarit Gezegeni Güneş Önünden Geçiyor (Mercure passe devant le Soleil), kübizm de denemeler yaptıktan daha sonra fütürist teknikte yapıtlar veren Marcel Duchmp'nın (1887 1958) Merenden İnen Çıplak tabloları fütürizmin öbür önemli resimleridir Gino Severini'nin tablosunun adı anlamlıdır Hiyeroglif, çözülmesi zorunlu bir ölü dil yazısıdır Tablo, okunmadan anlaşılmaz demektir Dinamik deyimi de fütüristlerin sanat ilkelerinin bir esas kavramıdır Tabarin Bar hareketlidir Bunu ifade için, önce formları çözümleme eden, bakış açılarını çoğaltan kübizm tekniği uygulanmıştır bununla birlikte figürleri defalarca koyarak ve aralarında kayıtlı ölçüde boyutlar bırakarak mekanda zaman içinde geçen hareketler açıklama edilmiştir Ön plandaki dansözler ve seyirciler bu düzendedir
Balla'nın tablosunun konusu da fütüristlerin dinamizmi öngören isteklerinden kaynaklanmaktadır Bu tablodaki dinamizm, kozmik dinamizmdir Marcel Duchmp'ın Merenden İnen Nü tuvali Salon des İndependants'da sergilenmek üzere hazırlanmış, lakin istek üstüne Salon'dan çekilmiştir 1913 yılında New York'da Armory Show'da sergilenmesi büyük sanat olayı olmuştur Bu tablo kübizmin simgesi olarak da görülmüştür Eserin konusu bir insan vücudunun hareketinin değerlendirilerek tasviridir Bu bakımdan fütürist espride ve tekniktedir Hareket, değişik planlar üst üste aralarında belirli ölçüde boyutlar bırakılarak belirtilmiştir Kırmızı, kahverengi ve gri renkler hareket algısını kuvvetlendirmektedir
Boccioni'nin Bir Balkonda Koşan Kız tablosu hareketi, figürleri parçalara çözerek belirtmiştir Bu gerçekte fotoğrafın veya sinemanın etkisi olmalıdır Bir diğer fütürist resim sanatçısı Luigi Russolo (1885 1947) Bir Otomobilin Dinamizmi tuvalinde hareketi bir diğer şekilde betimlemek istemiş, resim sanatına endüstri ürünü otomobili getirmiştir Hareket ve alet fütüristlerin prensip öğeleridir
Fütürist sanatların dinamizmi, atılım felsefesini öven sanat anlayışı ve uygulamaları, önceleri, eski Roma İmparatorluğu kudretini diriltme iradesiyle hareket eden İtalyan politik kadrosuna güven vermiş, fütürizm Devlet sanatı olmuştur Ancak; Mussolini'nin 11932 yılında iktidara gelmesi ve faşizmin yerleşmeye başlaması ile sanata bir yeni anlayışla siyasi iktidar bitmiş el koymuş, geçmişi geçersiz sayan, müzelerin ve kütüphanelerin yıkılmasını gerekli görebilen fütürizm mahkum edilmiştir
İtalya'da doğan metafizik fotoğraf (Pittura Matafisica) sanatı akımı, bir bakıma, dinamizmi hareketle anlamlandıran fütürizme karşısında harekettir Metafizik fotoğraf sanatı akımının kurucusu Grek asıllı İtalyan sanatçısı Giorgio Chirico (1888) bir vakit Münih'de kalmış, bu vesileyle peyzaja gizemli bir özellik veren Böcklin'le tanışmıştır Metafizik denilen fotoğraf sanatının oluşumunda bu Alman sanatçısının etkisi olmalıdır
Chirico'nun yapıtlarında sonsuzluğun ifadesi vardır Mekanda sürekliliği önerme eder düzendeki kemerli, manâsız meydanlar bazen tek insan figürüyle daha da anlamlandırılmıştır Bu tasvirler ölümsüzlük, yalnızlık, sınırsızlık duyguları uyandırmaktadır Eserlerde kullanılan soğuk, anemik bir ışık, gri ve kahverengi renkler atmosfere melankolik bir dış görünüş vermektedir Artist, sonraları, ilginç formlarda manken görüntüsünde figürlerle değişik nitelikte kompozisyonlar yapmıştır Ebediyet Hasreti, Bir Sokağın Gizemi ve Melankolisi sanatçının ünlü yapıtlarındandır
Chirico'nun eserleri sürrealizmin öncüleridir Rus asıllı Marc Chagall'ın rüyamsı (onirik) nitelikteki eserlerinde de İtalyan sanatçının melankolik havası vardır
İtalyan fotoğraf sanatçısı Giorgio Morandi (18901944) de metafizik resim sanatının bir diğer temsilcisi olmuştur Moradi kolay objelere metafizik, gizemli anlam kazandırmayı denemiştir Büyük metafizik Natürmort adlı eseri bu özelliği yansıtmaktadır Gri ve açık sarı renklerle çizgileri ve volümleri epeyce görünmeyen bir şekilde kompoze etmiştir Bu, tabloya hissi, oldukça esrarengiz bir görünüş vermektedir
1922 yılından itibaren İtalyan sanatında yeni bir çığır açılmıştır Resim sanatçıları tanıdık olmayan etkilerden sıyrılarak üç boyutlu ve gösterişli kompozisyonlar yapmaya yönelmişlerdir Geniş renk planlı slüetler halindeki figürler boş duygusu veren mekanlarda anıtsal görüntüler vermektedir Bu tarz aşamasına Novocento (Noveçento) adı verilmiştir Mimarlıkta antik Roma yapıtlarından esinlenmiş bir stil oluşturulmuştur Kornişler, alınlıklar bu mimarlığın süsleyici inşa öğeleri olmuştur
Noveocento (yirminci yüzyıl) sanatı, bu nitelikleriyle, Faşizmin geleneklerden kaynaklanan resmi sanatı olmuştur *