Gayb

1 Âyeti kerîme ve hadîsi şerîflerde bildirilmeyen, his organları, tecrübe ve hesâb ile anlaşılmayan gizli şeyler

Kur'ânı kerîmde meâlen buyruldu ki:

2 Akıl ve his (duyu) organları ile bilinemeyip, ancak peygamberlerin haber vermesi ile bilinen, Allahü teâlânın sıfatları, âhiret günü, öldükten sonra dirilmek, canlıların mahşer yerinde toplanması, hesab vermeleri vb şeyler

Kur'ânı kerîmde meâlen buyruldu ki:

Onlar gayba îmân ederler (Bekara sûresi: 3)

Gaybları bilen yalnız O'dur (Allahü teâlâdır) Bildiği gizli şeylerden dilediği kadarını yalnız peygamberlerinden istediğine açıklar (Cin sûresi: 26)

3 Mahlukların bir kısmının bilip, diğer kısmının bilmediği şeyler

Cinlerin hâlleri, yaşayışları, insanlar için gaybdır Uzak yerlerdeki şeylerin durumları cinler için gayb olmadığı hâlde, insanlar için gaybdır Bundan dolayı bâzı kimseler, cinlerin gaybı bildiğini iddiâ etmişlerdir Hâlbuki onlar, görmediklerini değil, gördükleri şeyi bilirler Eğer cinler gaybı bilselerdi, Süleymân aleyhisselâm onları çalıştırırken, vefât ettiğinde, onun vefâtını da bilirlerdi Hâlbuki bilememişlerdir Yine semâlardaki (göklerdeki) şeyler, semâ ehline (meleklere) göre gayb olmadığı hâlde, insanlara gaybdır Aynı şekilde doğudaki şeyler de batıdakilere göre gaybdır Bu kısım gayb bâzan vahy ve ilhâm ile, bâzan aradan perdelerin kaldırılması veya bunların şeffaflaştırılması sûretiyle bilinir Perdelerin kaldırılması şeklindeki bilme, mûcize ve kerâmet kâbilinden olsa bile, gaybı bilme değil, gördüğünü bilmektir (Senâullah Pânî Pütî)

Kâhinlere, falcılara inanmamalıdır Gaybı, gizli, bilinmeyen şeyleri bunlara sormamalıdır (İsmâil Hakkı Bursevî)