Hemoroid ; (basur , mayasıl) anüs yerindeki toplar damarların torbalaşması sarkması sonucu ortaya çıkan varis gibisi bir hastalıktır. Hemoroid marazı toplulukta çok sık rastlanan bir hastalıktır. Hemoroidi kolaylaştıran nedenler arasında kabızlık başta gelir. Zira makat yerinde ıkınmaya bağlı ortaya çıkan basınç artışı buradaki damarlarda hemoroidleşmeye neden olur.
Gebelikte, bilhassa bebeğin büyümesi ile rahmin karın içinde kapladığı hacim artışı bacaklardan gelen toplar damarların kan dolaşımını yavaşlamasına ve kanın göllenmesine neden olur. 3. aydan sonra bu tesir giderek artmaktadır. Bu tesirle yüzeyel damarlar şişerek varis ve hemoroid ortaya çıkar. Yeniden bu periyotta artan progesteron hormonu damar etrafındaki düz kasları gevşeterek damarların kolaylıkla şişmesine sebep olur.
Hamilelikte yeniden büyüyen rahmin karın içinde barsaklara bası tesiri, artan östrojen hormonu nedeniyle barsak hareketlerinin yavaşlaması , kusma yoluyla kaybedilen sıvının artışı bulantı yüzünden bu sıvının gereğince bölgesine konamaması tüm bu faktörler biraraya geldiğinde hamilelik devrinde kabızlık yaygın bir problemdir. Dışkı sert ve kalın çıkarıldığında hem makatta çatlaklara hem de hemoroidlerin şişmesine neden olur.
Hemoroidin birinci belirtisi çoklukla dışkılama esnasında görülen taze kandır. Kan taze al renkte damla damla olabilir. Bazen durur. Bazen de her dışkılamada olmak üzere süreklilik arzeder. Kanama dışında makat yerinde dolgunluk hissi, tuvaletten sonra paklık esnasında ele gelen şişlik(ler), bunlara hemoroid göğüsleri diyoruz, dışkılamayla başlayan uzun mühlet devam eden ağrı öbür belirtileridir. Hemoroidlerin içinde kan akımı ileri kademede yavaşladığında bazen de damar içinde bir pıhtı oluşup damarın tümüyle tıkınmasına neden olabilir. Buna da tromboze hemoroid denir. Gebelikte hemoroidlerden kan kaybı Fe eksikliği anemisine yol açabilir.
GEBELİKTE HEMOROİD TEDAVİSİ
Gebelikte hemoroid tedavisi ana adayı için güçlükle bir süreçtir. Zira hastaya her ilaç verilememektedir. Bu periyotta cerrahi tedavi ise çok zarurî ve acil bir durum olmadıkça tercih edilmez.
Hamilelikte hemoroid tedavisi için önerdiğimiz prosedürleri şöyle sıralayabiliriz:
• Ilık su oturma banyoları; Ana adayının duş alınan sıcaklıkta bir suyu plastik bir kuvete doldurup günde 23 sefer 5 dakika müddetle bu su içerisinde oturması rahatlatacaktır. Suyun çok sıcak olması, içinde uzun müddet oturulması gebeliğin son aylarında erken tevellüdü tetikleyebilir.
• Hamilelik periyoduna makul olarak tabip tarafından belirlenecek pomad ve fitillerle lokal tatbik sayesinde şişlik, ağrı kaşıntı gb hemoroide ilişkin semptomlarda bariz düzelme sağlanabilir.
• Dışkıyı yumuşatan ilaçlar; kabızlığın önlenmesi , tuvalette uzun vade oturmadan, çok ıkınmadan, kaygan yumuşak bir dışkılama tedavinin ana ögelerinden birisidir. Unutulmamalı ki; ishal de kabızlık kadar hastanın durumunu kötüleştirir. Burada gaye yumuşak, kaygan lakin formlu bir dışkılama sağlamaktır asla ishal yapmak değildir.
• Ağrı kesiciler; hastaların kıymetli kısmında önemli ölçüde ağrı vardır. Gebelikte parasetamol türevi ağrı kesiciler kullanılabilir.
Gebeliğin bitiminden sonra hastaların değerli bir gurubunda hemoroid yakınmaları gerileyecektir. Bu nedenle gebeklikte hemoroid tedavisinde cerrahi tedaviyi nadiren tercih etmekteyiz. Bunun istisnaları ise kronikleşmiş makat çatlakları (anal fissür), ve tromboze hemoroidler dir. Bu iki klinik durumda da çok şiddetli dayanılmaz ağrılar sözkonusu olup yukarıda anlatttığım tedavilerden olumlu bir sonuç alınamadığında cerrahi müdahale gerekebilir.
Gebelikte hemoroidden korunmak için neler yapmalıyız?;
Kabızlığın önlenmesi en değerli korunma yoludur. Lifli – posalı azıklara tartı verilerek, günlük su tüketimini artırarak, zerzevat meyve tüketimini artırarak günlük, rahat, ıkınma olmadan dışkılama sağlanmalıdır. Bu yollarla bunu gerçekleştiremiyorsak tabibimizin tavsiyesi ile elverişli bir dışkı yumuşatıcı hamilelik müddetince kullanılabilir.
Tuvalette uzun müddet oturmamalı, beklememeliyiz. Münhasıran tuvalete girerken yanımıza gazete, mecmua, telefon, tablet üzere devir geçirici nesneler almak tuvalette uzun müddet oturmayı beraberinde getirir. Bu da ıkınma ve bu yer damarlarında şişmelere hemoroidlere yol açar.
Acı, ekşi, baharat, turşu üzere dışkılama esnasında dışkıda daha çokça irritan unsur atılmasına yol açan beslenme biçimlerinden uzak durmalıyız.
Beyaz unla yapılmış ekmekler, makarna, pirinç ve tüm hamur işleri barsakları tembelleştirir.Bunları çok tüketmemeliyiz.
Kabızlıkla kendi usullerinizle başa çıkamıyorsak, anüs yerinde vakit hengam ve hafif şiddette de olsa yakınmalar olmaya başlamışsa hiç vakit kaybetmeden bir umum cerraha başvurmalıyız.
Son olarak hastalarımızdan gelen en sık sorulardan biriyle cevaplayarak mevzuyu tamamlayalım.
Hemoroid olağan doğuma ket midir?
Hamilelikte hemoroid sıradan doğuma beis oluşum etmemektedir. Nadiren de olsa prolabe tromboze hemoroidi olan yahut hemoroidle bir arada dışgenital kesimde dev varisler ortaya çıkmış hastalarda sezeryan tecih edilebilir.