Geleneksel Japon Evlerinin Klasik Özellikleri

Geleneksel Japon evleri, Japon kültürünün ve tarihinin çok önemli bir parçasıdır Hem iç hem de dış mekan olarak barındırdığı özellikleri ile farklı mimari yapıya sahiptirler Günümüzde eski Japon evlerinin bazı özellikleri yeni yapılan modern evlere de dahil edilerek geleneksel yapı bir ölçüde de korunmaktadır
Eski Japon evleri tahta, kağıt, kil ve pirinç samanı gibi tamamen doğal malzemelerden yapılmakta idi Tasarımlarında, mahremiyetin korunması, doğal ışığın kullanılması yanında doğa ile uyum içerisinde olunması ön plandadır
Aşağıda geleneksel Japon evlerinin ortak özelliklerine kısaca değinilmiştir;
1Shoji
Eski Japon evlerinde cam kullanılmadığından doğal aydınlatma yöntemleri ile evin aydınlatması sağlanırdı Shoji; ahşap veya bambu çerçevelerin içerisinde yer alan yarı saydam kağıttan yapılmış sürgülü panellere denilmektedir Shoji’ler hem iç hem de dış duvarlar için kullanılırdı

2Fusuma
Fusuma, kayarak hareket eden kapı ve duvarlardır Oda bölücü bu paneller soldan sağa doğru hareket ederler ve kolay hareket edebilmeleri için yere ve tavana gömülmüş parçaların içerisine yerleştirilirler
Ahşap, kağıt, karton veya kumaş gibi malzemelerle yapılır ve genellikle manzara görüntüleri şeklinde boyanırdı

3Wagoya
Japon marangozlar tarafından geliştirilmiş ve çivi kullanılmadan yapılan halat ile bağlanmış veya iç içe geçen ahşap bağlantılardır Eski Japon evlerinin çerçevelerinde görülmektedir

4Engawa
Japon evinin çevresindeki dış koridordur Bunlar geleneksel Shoji ile dış panjurların arasındaki ayırıcı koridorlardır Dış kepenkler kapatıldığında evin içerisine dahil olurlar Açık olduğunda ise evin etrafındaki veranda şeklindedir
5Ranma
Odalara ışık gelmesini sağlayan Shoji ve Fusuma’ların üzerindeki panellere verilen isimdir Genellikle süslü ahşap oymalar şeklindedir

6Tokonoma
Konukların ağırlandığı odada duvarın yanında olan biraz yükseltilmiş bir alana verilen isimdir Bu kısımda resim, Shodo veya İkebana gibi sanatsal ürün sergilenir Tokonoma ve içeriği geleneksel Japon iç dekorasyonunun temel unsurudr Tokonoma’ya oturmak veya üzerinde durmak saygısızlık kabul edilir İyi bir konuk Tokomoma’ya yakın ama sırtları dönük şekilde oturtulur Amaç burada alçak gönüllülüktür Evin Tokonoma’masının konuğa gösterilmesinden kaçınılan mütevazi bir jesttir
7Amado
Güvenlik, gizlilik gibi nedenler ile evi tamamen kapatmak için kullanılan dış panjurlardır Özellikle fırtına panjurları da denen Amado’lar tayfunlara karşı korunmak için önemlidir Genellikle ahşap plakalar veya metal levhalar şeklinde olurlar Kapatıldığında geleneksel Japon evinin görüntüsünü tamamen değiştirir Gece kapatıldığında ev, tahta plakalar ile çevrili bir ahşap kulübe gibi görünür

8Genken
Ayakkabıların çıkarıldığı evin girişinde yer alan evin tabanından alçakta olan kısımdır Son derece kirli kabul edilen bu alanda ayakkabılar kapıya bakacak şekilde bırakılır Genkan’in hemen yanında bir ayakkabı dolabı vardır Japonya’da ayakkabı ile eve girmek çok büyük kabalık ve terbiyesizlik kabul edilir

9Tatami
Tatami’ler, geleneksel olarak pirinç samanından yapılmış zemine serilen örtülerdir Bölgelere göre boyutları değişir Japonya’da kullanımı çok yaygındır ki evler veya daireler bir birim olarak Tatami ölçülerine göre ölçülürler

10 Zabuton
Tatami zeminlerde oturmak için kullanılan ince yastıklardır Evlerde sandalye yerine kullanılmaktadır Genellikle birkaç santimetre kalınlığında olup 5070 cm ölçülerindedir Sumo maçlarında seyircilerin sevmedikleri bir sonucu protesto etmek için Zabuton’larını ringe attığı da bilinmektedir

11Chabudai
Otururken kullanılan kısa bacaklı masalardır Genellikle Tatami’lerin üzerinde kullanılsa da sert zeminlerde de kullanılır Dört ayağından katlanabilir ve taşınması kolaydır Çalışma masası, yemek masası gibi çok amaçlı şekilde kullanılır Genellikle Zabuton’da otururken ailelerin Chabudai’de yemek yemesi çok fazla yaygındır

12Kotatsu
Ağır bir Futon battaniyesi ile örtülü altında elektrikli bir ısıtıcının olduğu alçak masalardır Soğuk kış günlerinde insanlar rahatlamak, yemek yemek, çalışmak ve televizyon izlemek için bacaklarını Kotatsu altına koyup otururlar

13Kamidana
Minyatür ev sunaklarıdır Etrafında yiyecek, eşya ve içecek sunuları vardır

14Ofuro
Oforu, Japonca banyo için kullanılan kelimedir Japon banyoları genellikle tuvaletten ayrıdır ve yanında soyunma odası vardır Japonlar için banyo yapmak bir boş zaman etkinliği olarak görülmekte ve uzun banyolar alınmaktadır Eski ev banyolarında ahşaptan yapılma küvetler günümüzde bile popülerdir

15 İrori
Hem yemek pişirmek hem de odayı ısıtmak için kullanılan geleneksel Japon ocağıdır Odanın zemininden daha alçaktadır ve odanın ortasında taşla kaplı bir çukurdur Günümüzde artık pek az modern evde İrori bulunmaktadır

16Sudare
Ahşap, bambu veya başka doğal malzemelerden yatay şekilde yapılmış geleneksel pencere kaplamasıdır Sadece ilkbahar ve yaz aylarında kullanılır Güneşi engelleyen ancak rüzgarın içeriye girmesini sağlayan bir yapıdadır

17Byobu
Mahremiyet ve gizlilik için kullanılan üzeri işlenmiş paravanlardır Fusuma ve Shoji ile bölünmüş geleneksel Japon evlerinde mahremiyet ve gizliliği sağlayan önemli araçlar konumundadır

Kaynakça:
enwikipediaorgwikiJapanesearchitecture
nipponcomenfeaturesjg00082
jpninfocom12898
japantalkcomjtnewjapanesehouses