Gelir dağılımında eşitsizlik bozuluyor: Toplam gelirin yarısı ilk yüzde 20'ye ait

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılına ait 'Gelir ve Hayat Şartları Araştırması' sonuçlarını açıkladı.

Hane halkı kullanılabilir gelirinin, hane halkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan muadil hane halkı büyüklüğüne bölünmesiyle elde edilen 'eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine' nazaran, en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse, 2018'de bir evvelki seneye kıyasla 0.2 puan artarak yüzde 47.6 ve en düşük gelire sahip yüzde 20'lik kümenin hissesi 0.2 puan azalarak yüzde 6.1 oldu.

Toplumun en güçlü yüzde 20'sinin gelirinin, en fakir yüzde 20'sinin gelirine oranı 7.5'ten 7.8'e çıktı.

'GELİR DAĞILIMINDA EŞİTLİK BOZULUYOR'

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan ve sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1'e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı tabir eden Gini katsayısı, 2018'de bir evvelki yıla nazaran 0.003 puan artışla 0.408 olarak kestirim edildi.

Türkiye'de ortalama yıllık muadil hane halkı kullanılabilir fert geliri de bir evvelki yıla nazaran yüzde 12.2 artarak 21 bin 577 liradan 24 bin 199 liraya çıktı.

Toplam muadil hane halkı kullanılabilir fert gelirleri içinde en yüksek hissesi, yüzde 48.5 ile bir evvelki yıla nazaran 0.4 puan azalan maaş ve fiyat gelirleri aldı. İkinci sırayı yüzde 20.1 ile evvelki yıla nazaran 0.4 puanlık artış gösteren toplumsal transfer gelirleri alırken bunu yüzde 18.8 ile 2017 yılına nazaran 0.8 puan azalan müteşebbis gelirleri izledi.



Tarım gelirlerinin müteşebbis geliri içindeki hissesi 2017 yılına nazaran 1.4 puan artarak yüzde 22.9 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının toplumsal transferler içindeki hissesi evvelki yıla nazaran 0.4 puan azalarak yüzde 91 olarak gerçekleşti.

YOKSULLUK ORANI BİR EVVELKİ YILA KIYASLA ARTTI

Muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan (ortanca) gelirinin yüzde 50'si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran, yoksulluk oranı bir evvelki yıla kıyasla 0.4 puan artarak yüzde 13.9 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran ise yoksulluk oranı bir evvelki yıla kıyasla 1.1 puan artarak yüzde 21.2 oldu.

Tek kişilik hane halklarının yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 1.4 puan artarak yüzde 9.6, tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının yoksulluk oranı 0.4 puan artarak yüzde 12.9, en az bir çekirdek aile ve başka bireylerden oluşan hane halklarının yoksulluk oranı ise 0,9 puan artarak yüzde 18.8 olarak hesaplandı.

Okuryazar olmayanların yüzde 27.5'i, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 23.6'sı fakirken, bu oran lise altı mezunlarda yüzde 12.1, lise ve dengi mezunlarda yüzde 5.8 oldu. Yükseköğretim mezunları yüzde 2.2 ile yoksulluk oranının en düşük gözlendiği küme olarak belirlendi.

'SÜREKLİ YOKSULLUK' ORANI YÜZDE 12.7

Muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60'ına nazaran, son yılda fakir olan ve tıpkı vakitte evvelki 3 yıldan en az 2'sinde fakir olduğu belirlenen fertleri kapsayan ve 4 yıllık panel data kullanılarak hesaplanan 'sürekli yoksulluk' oranı, 2017'de yüzde 14 iken geçen yıl yüzde 12.7 olarak kaydedildi.

Nüfusun yüzde 59'u kendilerine ilişkin bir konutta otururken, yüzde 39.6'sı konutunda 'izolasyondan ötürü ısınma' sorunu, yüzde 36.2'si 'sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi' ve yüzde 24.8'i 'trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut öbür çevresel sorunlar' yaşadı.



Nüfusun, yüzde 70.4'ü konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri yahut borçları olduğunu, yüzde 58.3'ü konuttan uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamadığını ve yüzde 11.5'i konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiğini beyan etti.

'CİDDİ MADDİ YOKSUNLUK' ORANI

Finansal kahırla karşı karşıya kalan nüfusun oranı olarak tanımlanan ve beklenmedik harcamalar, meskenden uzakta bir haftalık tatil, ödeme zorluğu, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek, meskenin ısınma muhtaçlığı, çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon, araba sahipliği olarak belirlenen 9 unsurdan en az 4'ünü karşılayamayanların durumunu tabir eden 'ciddi maddi yoksunluk' oranı, geçen yıl yüzde 26.5 olarak tespit edildi. Bu oran 2017'de yüzde 28.7 seviyesindeydi.