Gelir Eşitsizliği Raporu Yayımlandı: İşte Türkiye'deki Durum

Paris merkezli World Inequality Lab tarafından her yıl hazırlanan ve gelir dağılımındaki eşitsizliği gösteren Dünya Eşitsizlik Raporu’nun bu yılki verilere yer veren raporu yayımlandı. “Dünya Eşitsizlik Raporu 2022” ismiyle yayımlanan ve 2021 verilerine yer veren rapor, bazı ülkeler özelinde de gelir eşitsizliğini net bir şekilde gözler önüne seren tablolara yer verdi.

Bu bağlantıdan tamamına ulaşabileceğiniz rapora göre bu yıl, milyarderlerin toplam serveti bir önceki yıla göre %75 oranında artış gösterdi. Rapor, Avrupa’nın gelir eşitsizliği açısından ‘en eşit’ bölge olduğunu, eşitsizliğin en derin olduğu bölgelerinse Orta Doğu ve Kuzey Afrika olduğunu ortaya koydu. Ayrıca küresel eşitsizliğin bugün batı emperyalizminin zirvede olduğu dönemle aynı seviyede olduğu da kayda geçti. Rapora göre en tepede yer alan %1’lik kesim, 1990’ların ortasından bu yana biriken tüm servetin %38’ini alırken en alttaki %50’lik kesim, birikimin sadece %2’sini elde etti.

Türkiye’de gelir eşitsizliği ne durumda?


Yayımlanan rapora göre Türkiye’de gelir eşitsizliği, son 15 yılda artmaya devam etti. Son üç yıldaki ekonomik yavaşlamaysa tüm nüfus gruplarının gelirlerini azalttı. Türkiye’de yetişkin bir kişinin yıllık ortalama kazancı 85 bin TL olarak gösterilirken en yoksul ve en zengin dilimlerde yıllık ortalama kazanç şu şekildeydi:

• En yoksul %50’nin ortalama yıllık geliri: 20.260 TL
• En zengin %10’un ortalama yıllık geliri: 463.020 TL
• Aradaki fark: Neredeyse 23 kat

Tüm gelirin dağılımı:

• En zengin %10, gelirin %54,5’ini alıyor.
• En yoksul %50, gelirin yalnızca %12’lik kısmını elde ediyor.

Rapor, son 25 yılda ulusal serveti 2 katına çıkan Türkiye’de servetin dağılımındaki eşitsizliğin derinleştiğini söylüyor. Milli servetin dilimlere dağılımı şu şekilde:

• En yoksul %50, milli servetin %4’ünü,
• Ortada yer alan %40, %29’unu,
• En zengin %10 ise %67’sini elinde tutuyor.

En yoksul %50’nin elinde bulundurduğu servet ortalama 8.910 TL’den az.

Türkiye’de cinsiyetler arası gelir eşitsizliğinde durum:


Rapora göre cinsiyetler arası eşitsizlikte iyileşme gerçekleşti, ancak yine de eşitlikten halen oldukça uzak. Türkiye’de kadınların milli gelirdeki payı %23,3 olarak ölçüldü. Türkiye’deki ortalama, Orta Doğu ve Afrika’nın üzerinde yer aldı. Orta Doğu ve Afrika bölgelerinde kadınların milli gelirdeki ortalama payı %15 idi.

COVID-19, tüm dünyada dengeyi bozdu:


Türkiye’den tüm dünyaya açıldığımızda rapora göre hükümetlerin net serveti ile özel ve kamu sektörünün net serveti arasında bir boşluk bulunuyor. Uluslar zenginleşirken, hükümetler fakirleşiyor. Zengin ülkelerde kamu kurumlarının elindeki servet payı sıfıra yakın veya negatif iken bu ülkelerde servetin tamamı özel aktörler tarafından yönetiliyor.

Rapora göre bu eğilim, gayri safi yurt içi hasılanın %10-20’sini özel sektörden borç alan hükümetler için COVID-19 kriziyle birlikte kötüleşti. COVID-19 krizinin çok zenginler ile nüfusun geri kalanı arasındaki eşitsizliği derinleştirdiği, ancak zengin ülkelerde hükümet müdahalesinin yoksulluktaki artışı engellediği ifade edildi. Yoksul ülkelerdeyse durumun böyle olmadığı belirtildi.