Gelişen ülkelerde gıda fiyatları hızlı artıyor

Gıda fiyatları dünyanın büyük gelişen piyasalarında hızla tırmanarak, cansız seyrettiği ayların ardından enflasyon tehdidi oluşturuyor.

Asya en büyük iki gelişen ülkesi tüketici ürünlerinde fiyat artışıyla karşı karşıya. Çin'de domuz eti, Hindistan'da ise soğanın tüketicilerin beslenme düzeninde önemli bir yeri bulunuyor. Türkiye ve Nijerya'da arz sorunları fiyatları yukarı çekiyor.

Birleşmiş Milletler verileri küresel gıda fiyatlarının Ekim'de iki yıldan uzun bir sürenin hızlı artışını kaydettiğini gösteriyor.

Gıda fiyatlarındaki artış yoksul ülkelerde sancılı bir hal almasına karşın henüz küresel yavaşlamadan dolayı büyümeye odaklanan merkez bankalarının politika genişlemesinde frene basmaları için yeterli düzeyde değil. Gelişen piyasalarda ortalama enflasyon Bloomberg'ün tüketici fiyat endeksleri göstergesine göre hala tüm zamanların düşüğünde bulunuyor.

“Parasal teşvik ve mali genişleme eğilimi 2020'de de sürecek”

Singapur'da DBS Bank Ltd. idari direktörü ve baş ekonomisti Taimur Baig, “Biz kendine has faktörlerden kaynaklı az sayıda üründe yoğunlaşan gıda enflasyonunu büyük ihtimalle görmezden geleceklerini düşünüyoruz. Bizce daha fazla parasal teşvik ve mali genişleme yönündeki eğilim 2020'de de sürecek.” dedi.

Yine de fiyat şoku tehdidi gerçek. Nomura Holdings Inc. ekonomistleri yakın zamanda üç potansiyel etkenin gıda fiyatlarında yükselişi tetikleyebileceği uyarısında bulundu: Havaya koşullarına bağlı şoklar, yüksek petrol fiyatları ve dolardaki sert bir değer kaybı. Nomura'ya göre en fazla risk altında bulunan grup, gıda fiyatlarının tüketici gelirinin daha büyük bir kısmına denk geldiği için gelişen ve gelişme ihtimali olan piyasalar.

“Enflasyon beklentilerinin artması ücretler ve çekirdek enflasyonu sarmal şeklinde yukarı çekebilir”

Nomura'nın Hindistan ve Japonya hariç Asya ekonomisti Sonal Varma, fiyat artışlarının tüketicilerin uzun vadeli enflasyon beklentilerine işlemeye başlayıp başlamayacağının kilit önemde olacağını söyledi. Böyle bir durumun ücretleri ve çekirdek enflasyonu sarmal şeklinde yukarı çekeceğini ifade eden Varma, “Büyüme zayıflarken gıda fiyatlarında arz taraflı yükseliş, merkez bankaları için büyük bir politika ikilemi. Soru şu: MB'ler bunun kalıcı olduğunu mu yoksa geçici olduğu mu düşünüyor?” dedi.

Tüekiye'de de gıda enflasyonu Ağustos 2018'de kurda yaşanan çalkantı ve tedarik zinciri sorunlarının etkisiyle ilk çeyrekte yüzde 30'a yaklaşmıştı ve yılın büyük kısmında yüzde 15 seviyelerinde kaldı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) gıda enflasyonunun 2020 sonuna kadar yüzde 11 olmasını bekliyor.