Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Gen Haritası
İnsan gen haritası projesi, bitiş çizgisine geldiBu Proje, 250 milyon dolarlık maliyeti ile bugüne dek gerçekleştirilen en fiyatı yüksek, en kapsamlı bilimsel egzersiz Araştırmayı destekleyenler, haritanın tamamen çıkartılması sonucunda, ömrün uzamasının yanı sıra, kanserden kellik sorununun çözümüne, bunamadan depresyona dek pek fazla hastalığın tasvir ve tedavisinde köklü değişikliklere gidileceğini ve kader kavramının öbür boyutlara ulaşabileceğini öngörüyor Aleyhinde olanlar ise, insan yaşamında gizliliğin sona ereceğinden, meslek ve egzersiz hayatında genetik ırkçılığın başlayacağından kaygı duyuyor Projenin tamamlanmak üzere olduğu şu günlerde belirlenmiş olan tek şey, bitiş çizgisini göğüslemenin en fazla biyotek endüstrisinin işine yarayacağıdır
İnsan genlerinin deşifre edilmesi konusunda çalışan beş laboratuarın yetkilileri, son güne değin rutin olarak her cuma, sabah saat 1100'de birbirlerini telefonla arayarak gelişmeler hakkında veri veriyordu Mart ayının ortalarında İnsan DNA'sındaki 32 milyar dolayındaki kimyasal molekülün iki milyarı okunmuş durumdaydı Diğer bir deyişle, çalışmanın yaklaşık üçte ikisi bitmişti Üzerinde 1100 kişinin (bilgisayar uzmanları, biyologlar ve teknikerlerden oluşan bir bilirkişi ordusu) çalıştığı projeye on üç yıl önce başlandı Altı ülkede, on altı laboratuarda sürdürülen çalışmaların büyük bir kısmı ABD hükümeti ve İngiliz Wellcome Trust göre finanse edildi Konuya yakın alaka duyan ve devletle yarışa kalkan özel sektör bitiş çizgisini önce göğüslemek için hızını artırınca, özel sektörün soluğunu ensesinde hisseden kamu görevlileri, günde yirmi dört saat, haftada yedi gün çalışarak dakikada on iki bin hücreli molekülü okuma hızına ulaştı Ve içinde bulunduğumuz haziran ayında haritanın yaklaşık yüzde 90'ı, yüzde 999'luk bir doğrulukla açıklandı
Artık, insan yaşamının temel yasaları belirlenecek; Homo Sapien'lerin yaşam kaynağının gizi, gün ışığına çıkacak Açıklanan bilgiler sonucunda, insan genlerinin % 98 ’inin şempanzeyle benzerlik göstermesi, madde aleminin son halkası olan insanın belli bir tekamül neticesinde bu noktaya geldiğini ve Evrimleşme modelinin rasyonel nedenlere dayandığını gösteriyor
Harvard Üniversitesi biyologlarından Walter Gilbert proje hakkında şöyle konuşuyor: ''İnsan olmanın ne kavrama geldiği böylece anlaşılacak''
Bu veri tıp konusunda devrim yaratacağı gibi, biyotek endüstrisini de borsanın gözdeleri arasına sokacak
Apple ilk ev bilgisayarı olarak 1977 yılında piyasaya çıktığı zaman, kimse yıllar daha sonra İnternetin yaşantımıza böylesine gireceğini varsayım etmiyordu Benzer şekilde, insan gen haritasının tamamının ortaya çıkmasının yaşantımızı ve insan kimliğimizi nasıl etkileyeceğini hemencecik tahmin etmemiz çok şiddet Ama tanı ve çare açısından doktorlar mükemmel bir veri kaynağına kavuşacaklar Mesela, bir biyoçipin üstüne kayıtlı bilgilerden, ileri yaşlarda prostat kanserine, Alzheimer'a yakalanıp yakalanmayacağımızı, hastalık tipine kadar vücudumuzun hangi ilaca cevap vereceğini öğrenebileceğiz Bilim adamları bir yaranın iyileşmesi, bebeğin organlarının büyümesi, saçların dökülmesi, göz kenarlarının kırışması durumunda hangi genin devreye girdiğini öğrenecekler Böylece bu genlere müdahale ederek çare olanağını artıracaklar ya da önlem alınmasını sağlayacaklar Bebekler, sperm ile yumurta buluşmadan önce tasarlanabilecek İşverenler, eleman alırken genetik yapısına göre adam seçecekler; genetik yapısını onaylamadıkları kişilere iş vermeyecekler Cambridge yakınlarındaki Sanger Centre yetkililerinden John Sulston, şöyle konuşuyor: ''Gelecek on yıl, yüz sene, hatta bin yılda insanın gen haritası biyolojinin temelini oluşturacak''
Gen haritasında genler ''ATGCCGCGGCTCCTCC'' şeklinde, harflerin bağlı yanlamasına gelmesiyle tanımlanıyor Her harf, adenin (adenine), sitosin (cytosine), guanin (guanine), timin (thymine) gibi bir molekülü temsil ediyor Deriden kaslara, karaciğerden akciğere, insan vücudundaki her gözenekli olan aynı DNA'nın bir kopyasını taşır Bir canlı türünün hücrelerinde yer alan DNA'ların toplamı genomunu oluşturur ''Kalıtımsal Çağı'' olarak isimlendirebileceğimiz çağımızda, homoseksüalite, risk alma, utangaçlık, üzüntü, kanser, Alzheimer gibi rahatsızlık ve kişilik özelliklerinin herkes için özel bir genin saptanmasına rağmen, bir genin reel varolma nedeni proteinlerdir A'lar, T'ler, C'ler ve G'ler kodu oluşturur Üçlü harf takımlarından her biri, hücrenin içindeki özel bir mekanizmayı açıklanmış bir amino asidi yakalaması için yönlendirir Mesela TGG, triptofan adlı amino asidi tutmak içindir Tatmin Edici miktarda amino asidi emrindeki yandan getirirseniz, protein elde edersiniz (yiyecekleri sindirmesi için mide enzimleri, korbonhidratları metabolize etmek için insülin, depresyona yol açan beyin kimyasalı, erginlik çağını başlatan seks hormonları gibi) Bu durumda gen bir yönetmelik gibidir Aradaki fark, burada talimatların molekül bazında yazılmasıdır İnsanlarda ortalama seksen bin gen bulunur ve aramızdaki benzerlik, yüzde 999 oranındadır Bu da şu kavrayış gelmektedir: Bin kimyasal harfin içinden bir adam başına, Woody Allen' i Bruce Willis 'ten ayıran genomu oluşturur
Daha tamamlanmamasına rağmen, İnsan Gen Haritası Projesi'nin mimarları, biyolojinin ön plana çıkıp, diğer bilim dallarının pabucunu dama atacağını ileri sürüyor Başlangıcında istenmeyen çocuk konumunda olan proje, daha sonra Enerji Bakanlığı yetkililerinden Charles De Lisi 'nin çabalarıyla yavaşça biçimlenmeye başladı Ilk başlarda çalışmayı şiddetle eleştiren biyologlar, insan gen haritasının yüzde doksan yedisinin tek tek saptanamayacağını ileri sürüyorlardı Bu ''çöp'' DNA'ları çözümlemenin ne anlamı vardı? Bilhassa neyin çöp, neyin gen olduğunun ayırdına varamadıktan sonradan, insanın gen haritasını çıkartmak neye yarardı? Ne var fakat, uzun süren tartışmalardan sonradan, Amerikan Kongresi'nden de mali kaynak sağlanınca, bilim adamları 2005 yılında tamamlanacağını öngördükleri projenin temelini 1988 yılında attılar sırası gelmişken, Mayıs 1988'de gen avcısı J Craig Venter, Celera adını verdiği özel şirketi kurarak insan gen haritasını üç sene içinde tamamlayacağını ileri sürdü Bu girişim, Amerikan İnsan Gen Haritası Araştırma Enstitüsü başkanı Francis Collins 'i elini çabuk tutması gerektiği yolunda uyardı Projenin ortalarında olmaları gerektiği dönemde, daha yüzde üçünü tamamlamış olmaları Collins'i yıldırmadı; bütün tersine tetikledi Elemanlarını denetleme ve delil aşamalarında fazla oyalanmamaları konusunda uyardı 1998 yılının Ekim ayında projeyi vahşi hatlarıyla 2001 yılında tamamlayacaklarını belirten Collins, Mart 1999'da bu tarihi önümüzdeki bahar aylarına çekti
İnsan gen haritasının tamamlanması ne anlama geliyor? MIT (Massachusetts Institute of Technology) Whitehead Enstitüsü'nden Eric Lander, bu çalışmayı 1800'lü yılların sonunda hazırlanan elementlerin devirli tablosuna benzetiyor ''Genomik, bence biyolojinin periyodik tablosu'' diyen Lander, bilim adamlarının tüm olayları bu liste yardımıyla açıklayacaklarını öne sürüyor Bu liste bir CDROM'a sığabiliyor Halihazırda, hastalardan DNA örnekleri alan bilim adamları, floresan moleküller bağladıkları örneği cam bir çip üstüne serpiştiriyor
Ahlaki kaygılar
Yaşam kitabını deşifre etmek ne eyvah ancak, ahlaki sorunları da beraberinde getiriyor Kalıtımsal kodlarımızın anlaşılması, insan türünün insan eliyle şekillendirilmesi olasılığını da güçlendiriyor Biyologlar genomik biliminden yararlanarak yedek parça listesi hazırlayabilirler; başlıca baba adayları doğmamış çocuklarını ''ısmarlayabilir'', bilim adamları ellerindeki bilgilerle, istenilen karakterde, ceset yapısında ve bilişsel yetenekte millet üretebilir
Bu koşul, pratik olarak böylece çok sorunu da beraberinde getiriyor Çocuklarımızı ve kendimizi başkalaşmak kolaylaştıkça, değişim geçirmemiş olanları onaylama hoşgörüsünde de azalma görülebilir Şehir Halkı Üniversitesi Hukuk bölümünden Lori Andrews , “kalıtımsal testler yardımıyla akıl kusurlarının, şişmanlığın, kısa boyun (ve diğer istenmeyen özelliklerin) önceden bilinmesi durumunda, toplumlar, anne ve babası göre kusurlarıyla doğmasına müsade verilen çocukları ufak görmeye başlar mı? sorusunu soruyor
Başvuru Formu aşamasında sorunlar
Genom projesinin başlamasıyla sigorta ve insan kaynakları şirketlerinin kalıtımsal bilgileri insanların aleyhine kullanacakları doğrultusunda kaygılar gitgide tırmanıyor Sistematik kamu araştırmaları şimdilik ufukta koskocoman tehlikelerin olmadığını varsaysa da, dedikoduların önünü edinmek mümkün değil O Kadar çok insan, ölümcül bir hastalığın genini taşıdığı için sigorta şirketleri tarafından afaroz edilebilir Diğer bir kişi, işvereni tarafından benzer gerekçeyle işten atılabilir hemen ABD'nin otuz dokuz eyaletinde genetik testlere dayanarak sigorta poliçesini düzenlemek; on beş eyalette de kalıtımsal testlerden elde edilen sonuçlara göre işten çıkartmalar yasaklandı Ne var ancak yasalardaki açıklardan yararlanan işveren ve sigortacılar, kalıtımsal testleri gizliden gizliye incelemeyi sürdürüyor 1999'da yapılan bir araştırmaya göre ABD'de orta ve küçük ölçekli şirketlerin yüzde otuzu terfi ve işten çıkartmalarda çalışanlarının kalıtımsal testlerinden yararlanıyor
acilen genomik bilimi doğuş aşamasında Perde tamamen kalktığı vakit, çocuklarımızın neyle karşılaşacağı demin bilinmiyorBugün gizemli çevreler bile gen konusundaki gelişmeler karşısında şaşkınlığını gizleyemiyor Her şeye karşın, Gen konusu dikkâtle izlenmeye layık *
İnsan gen haritası projesi, bitiş çizgisine geldiBu Proje, 250 milyon dolarlık maliyeti ile bugüne dek gerçekleştirilen en fiyatı yüksek, en kapsamlı bilimsel egzersiz Araştırmayı destekleyenler, haritanın tamamen çıkartılması sonucunda, ömrün uzamasının yanı sıra, kanserden kellik sorununun çözümüne, bunamadan depresyona dek pek fazla hastalığın tasvir ve tedavisinde köklü değişikliklere gidileceğini ve kader kavramının öbür boyutlara ulaşabileceğini öngörüyor Aleyhinde olanlar ise, insan yaşamında gizliliğin sona ereceğinden, meslek ve egzersiz hayatında genetik ırkçılığın başlayacağından kaygı duyuyor Projenin tamamlanmak üzere olduğu şu günlerde belirlenmiş olan tek şey, bitiş çizgisini göğüslemenin en fazla biyotek endüstrisinin işine yarayacağıdır
İnsan genlerinin deşifre edilmesi konusunda çalışan beş laboratuarın yetkilileri, son güne değin rutin olarak her cuma, sabah saat 1100'de birbirlerini telefonla arayarak gelişmeler hakkında veri veriyordu Mart ayının ortalarında İnsan DNA'sındaki 32 milyar dolayındaki kimyasal molekülün iki milyarı okunmuş durumdaydı Diğer bir deyişle, çalışmanın yaklaşık üçte ikisi bitmişti Üzerinde 1100 kişinin (bilgisayar uzmanları, biyologlar ve teknikerlerden oluşan bir bilirkişi ordusu) çalıştığı projeye on üç yıl önce başlandı Altı ülkede, on altı laboratuarda sürdürülen çalışmaların büyük bir kısmı ABD hükümeti ve İngiliz Wellcome Trust göre finanse edildi Konuya yakın alaka duyan ve devletle yarışa kalkan özel sektör bitiş çizgisini önce göğüslemek için hızını artırınca, özel sektörün soluğunu ensesinde hisseden kamu görevlileri, günde yirmi dört saat, haftada yedi gün çalışarak dakikada on iki bin hücreli molekülü okuma hızına ulaştı Ve içinde bulunduğumuz haziran ayında haritanın yaklaşık yüzde 90'ı, yüzde 999'luk bir doğrulukla açıklandı
Artık, insan yaşamının temel yasaları belirlenecek; Homo Sapien'lerin yaşam kaynağının gizi, gün ışığına çıkacak Açıklanan bilgiler sonucunda, insan genlerinin % 98 ’inin şempanzeyle benzerlik göstermesi, madde aleminin son halkası olan insanın belli bir tekamül neticesinde bu noktaya geldiğini ve Evrimleşme modelinin rasyonel nedenlere dayandığını gösteriyor
Harvard Üniversitesi biyologlarından Walter Gilbert proje hakkında şöyle konuşuyor: ''İnsan olmanın ne kavrama geldiği böylece anlaşılacak''
Bu veri tıp konusunda devrim yaratacağı gibi, biyotek endüstrisini de borsanın gözdeleri arasına sokacak
Apple ilk ev bilgisayarı olarak 1977 yılında piyasaya çıktığı zaman, kimse yıllar daha sonra İnternetin yaşantımıza böylesine gireceğini varsayım etmiyordu Benzer şekilde, insan gen haritasının tamamının ortaya çıkmasının yaşantımızı ve insan kimliğimizi nasıl etkileyeceğini hemencecik tahmin etmemiz çok şiddet Ama tanı ve çare açısından doktorlar mükemmel bir veri kaynağına kavuşacaklar Mesela, bir biyoçipin üstüne kayıtlı bilgilerden, ileri yaşlarda prostat kanserine, Alzheimer'a yakalanıp yakalanmayacağımızı, hastalık tipine kadar vücudumuzun hangi ilaca cevap vereceğini öğrenebileceğiz Bilim adamları bir yaranın iyileşmesi, bebeğin organlarının büyümesi, saçların dökülmesi, göz kenarlarının kırışması durumunda hangi genin devreye girdiğini öğrenecekler Böylece bu genlere müdahale ederek çare olanağını artıracaklar ya da önlem alınmasını sağlayacaklar Bebekler, sperm ile yumurta buluşmadan önce tasarlanabilecek İşverenler, eleman alırken genetik yapısına göre adam seçecekler; genetik yapısını onaylamadıkları kişilere iş vermeyecekler Cambridge yakınlarındaki Sanger Centre yetkililerinden John Sulston, şöyle konuşuyor: ''Gelecek on yıl, yüz sene, hatta bin yılda insanın gen haritası biyolojinin temelini oluşturacak''
Gen haritasında genler ''ATGCCGCGGCTCCTCC'' şeklinde, harflerin bağlı yanlamasına gelmesiyle tanımlanıyor Her harf, adenin (adenine), sitosin (cytosine), guanin (guanine), timin (thymine) gibi bir molekülü temsil ediyor Deriden kaslara, karaciğerden akciğere, insan vücudundaki her gözenekli olan aynı DNA'nın bir kopyasını taşır Bir canlı türünün hücrelerinde yer alan DNA'ların toplamı genomunu oluşturur ''Kalıtımsal Çağı'' olarak isimlendirebileceğimiz çağımızda, homoseksüalite, risk alma, utangaçlık, üzüntü, kanser, Alzheimer gibi rahatsızlık ve kişilik özelliklerinin herkes için özel bir genin saptanmasına rağmen, bir genin reel varolma nedeni proteinlerdir A'lar, T'ler, C'ler ve G'ler kodu oluşturur Üçlü harf takımlarından her biri, hücrenin içindeki özel bir mekanizmayı açıklanmış bir amino asidi yakalaması için yönlendirir Mesela TGG, triptofan adlı amino asidi tutmak içindir Tatmin Edici miktarda amino asidi emrindeki yandan getirirseniz, protein elde edersiniz (yiyecekleri sindirmesi için mide enzimleri, korbonhidratları metabolize etmek için insülin, depresyona yol açan beyin kimyasalı, erginlik çağını başlatan seks hormonları gibi) Bu durumda gen bir yönetmelik gibidir Aradaki fark, burada talimatların molekül bazında yazılmasıdır İnsanlarda ortalama seksen bin gen bulunur ve aramızdaki benzerlik, yüzde 999 oranındadır Bu da şu kavrayış gelmektedir: Bin kimyasal harfin içinden bir adam başına, Woody Allen' i Bruce Willis 'ten ayıran genomu oluşturur
Daha tamamlanmamasına rağmen, İnsan Gen Haritası Projesi'nin mimarları, biyolojinin ön plana çıkıp, diğer bilim dallarının pabucunu dama atacağını ileri sürüyor Başlangıcında istenmeyen çocuk konumunda olan proje, daha sonra Enerji Bakanlığı yetkililerinden Charles De Lisi 'nin çabalarıyla yavaşça biçimlenmeye başladı Ilk başlarda çalışmayı şiddetle eleştiren biyologlar, insan gen haritasının yüzde doksan yedisinin tek tek saptanamayacağını ileri sürüyorlardı Bu ''çöp'' DNA'ları çözümlemenin ne anlamı vardı? Bilhassa neyin çöp, neyin gen olduğunun ayırdına varamadıktan sonradan, insanın gen haritasını çıkartmak neye yarardı? Ne var fakat, uzun süren tartışmalardan sonradan, Amerikan Kongresi'nden de mali kaynak sağlanınca, bilim adamları 2005 yılında tamamlanacağını öngördükleri projenin temelini 1988 yılında attılar sırası gelmişken, Mayıs 1988'de gen avcısı J Craig Venter, Celera adını verdiği özel şirketi kurarak insan gen haritasını üç sene içinde tamamlayacağını ileri sürdü Bu girişim, Amerikan İnsan Gen Haritası Araştırma Enstitüsü başkanı Francis Collins 'i elini çabuk tutması gerektiği yolunda uyardı Projenin ortalarında olmaları gerektiği dönemde, daha yüzde üçünü tamamlamış olmaları Collins'i yıldırmadı; bütün tersine tetikledi Elemanlarını denetleme ve delil aşamalarında fazla oyalanmamaları konusunda uyardı 1998 yılının Ekim ayında projeyi vahşi hatlarıyla 2001 yılında tamamlayacaklarını belirten Collins, Mart 1999'da bu tarihi önümüzdeki bahar aylarına çekti
İnsan gen haritasının tamamlanması ne anlama geliyor? MIT (Massachusetts Institute of Technology) Whitehead Enstitüsü'nden Eric Lander, bu çalışmayı 1800'lü yılların sonunda hazırlanan elementlerin devirli tablosuna benzetiyor ''Genomik, bence biyolojinin periyodik tablosu'' diyen Lander, bilim adamlarının tüm olayları bu liste yardımıyla açıklayacaklarını öne sürüyor Bu liste bir CDROM'a sığabiliyor Halihazırda, hastalardan DNA örnekleri alan bilim adamları, floresan moleküller bağladıkları örneği cam bir çip üstüne serpiştiriyor
Ahlaki kaygılar
Yaşam kitabını deşifre etmek ne eyvah ancak, ahlaki sorunları da beraberinde getiriyor Kalıtımsal kodlarımızın anlaşılması, insan türünün insan eliyle şekillendirilmesi olasılığını da güçlendiriyor Biyologlar genomik biliminden yararlanarak yedek parça listesi hazırlayabilirler; başlıca baba adayları doğmamış çocuklarını ''ısmarlayabilir'', bilim adamları ellerindeki bilgilerle, istenilen karakterde, ceset yapısında ve bilişsel yetenekte millet üretebilir
Bu koşul, pratik olarak böylece çok sorunu da beraberinde getiriyor Çocuklarımızı ve kendimizi başkalaşmak kolaylaştıkça, değişim geçirmemiş olanları onaylama hoşgörüsünde de azalma görülebilir Şehir Halkı Üniversitesi Hukuk bölümünden Lori Andrews , “kalıtımsal testler yardımıyla akıl kusurlarının, şişmanlığın, kısa boyun (ve diğer istenmeyen özelliklerin) önceden bilinmesi durumunda, toplumlar, anne ve babası göre kusurlarıyla doğmasına müsade verilen çocukları ufak görmeye başlar mı? sorusunu soruyor
Başvuru Formu aşamasında sorunlar
Genom projesinin başlamasıyla sigorta ve insan kaynakları şirketlerinin kalıtımsal bilgileri insanların aleyhine kullanacakları doğrultusunda kaygılar gitgide tırmanıyor Sistematik kamu araştırmaları şimdilik ufukta koskocoman tehlikelerin olmadığını varsaysa da, dedikoduların önünü edinmek mümkün değil O Kadar çok insan, ölümcül bir hastalığın genini taşıdığı için sigorta şirketleri tarafından afaroz edilebilir Diğer bir kişi, işvereni tarafından benzer gerekçeyle işten atılabilir hemen ABD'nin otuz dokuz eyaletinde genetik testlere dayanarak sigorta poliçesini düzenlemek; on beş eyalette de kalıtımsal testlerden elde edilen sonuçlara göre işten çıkartmalar yasaklandı Ne var ancak yasalardaki açıklardan yararlanan işveren ve sigortacılar, kalıtımsal testleri gizliden gizliye incelemeyi sürdürüyor 1999'da yapılan bir araştırmaya göre ABD'de orta ve küçük ölçekli şirketlerin yüzde otuzu terfi ve işten çıkartmalarda çalışanlarının kalıtımsal testlerinden yararlanıyor
acilen genomik bilimi doğuş aşamasında Perde tamamen kalktığı vakit, çocuklarımızın neyle karşılaşacağı demin bilinmiyorBugün gizemli çevreler bile gen konusundaki gelişmeler karşısında şaşkınlığını gizleyemiyor Her şeye karşın, Gen konusu dikkâtle izlenmeye layık *
