George Santayana Kimdir?

George Santayana Hayatı
George Santayana Biyografisi
George Santayana Kim
George Santayana Hakkında Bilgi


George Santayana


(Doğum: 16 Aralık 1863, Madridİspanya; Ölüm: 26 Eylül 1952, Romaİtalya)

İspanyol filozoftur Estetik, kurgusal felsefe ve edebiyat eleştirisi konularında insanlığa önemli katkılarda bulunmuştur

Dokuz yaşında annesinin yanına Boston'a gönderilen Santayana 40 yıl her tarafında New England'da yaşadı Boston Latin Okulu ile Harvard College'ı bitirdi Berlin Üniversitesi'nde iki sene felsefe eğitimi gör dükten daha sonra Harvard'a dönerek William James'in yanına doktora tezini tamamladı 1889'da felsefe bölümünde öğretim üyesi oldu; James ve Josiah Royce ile birlikte aydınlık bir üçlü oluşturdular

Harvard'da yazmaya başladığı The Sense of Beauty (1896; Güzellik Duyusu)isimli eseri, estetik için çok manâlı bir kaynak oldu İnsanın estetik duygularının doğasını ve öğelerim ele alan denemede, herhangi bir şeyi hoş bulmanın fiilen bir ideal tahsis etmekolduğunu ve bir şeyin niçin güzel sayıldığını anlamanın, geçici idealleri, daha temel duygulardan kaynaklanan görece aralıksız ve evrenselideallerden ayırmaya olasılık verdiğini savundu Bu tür estetik yetiler ile insanın ahlaki yetileri arasındaki ilişkiyi Interpretations of Poetry and Religion (1900; Şiir ve Din Yorumları)isimli eserinde örnekledi

The Life of Reason or the Phases of Human ProZress (1905 06; Usun Yaşamı veya İnsanın İlerlemesinin Evreleri)adlı beş ciltlik yapıtı, öğrendik yıllarında okuduğu Hegel'in Phönomenologie des Geistes (1807; Tinin Görüngübilimi, 1987)eserinden esinlenmişti İnsan zihninin bir tür biyografisiolarak nitelediği bu yapıtta Hegel'in anlayışını sürdürerek, usun yaşamının yalnızca entelektüel etkinliklerle sınırlı olmadığını, bütün dışavurumlarıncla usun itki ile kavramanın birliği olduğunu savundu Buna kadar fikir, kendi üstüne dönmüş ve aydınlanmış iç güdüydü İki ciltte topladığı denemelerinde kuramının pratik örneklerini verdi: Three Philosophical Poets: Lucretius, Dante and Goethe (1910; Üç Felsefe Şairi: Lucretius, Dante ve Goethe)ve Winds of Doctrine (1913; Öğreti Rüzgürları); ikinci ciltte Percy Bysshe Shelleyin şiiri ile Henn Bergson ve Bertrand Russell'ın felsefelerini detaylı biçimde tartıştı

Santayana 1907'de Harvard'da profesörlüğe atandı 1912'de Avrupa'da bulunduğu sırada annesi öldü İstifasını Avrupa'dan gönderen Santayana Harvard'dan gelen çekici önerilere rağmen bir daha Amerika'ya dönmedi Akademik yaşamın çılgın gömleğindenhoşlanmıyordu ve ABD'de fazla huzursuzdu Latin mirasına bağlılığı, düşüncesine çarpıcı bir genişlik ve derinlik kazandırmıştı, lakin bunun sonucu, Anglosakson anlayışına aykırı, olabildiğince fazla şeyi Anglo Sakson dilinde inandırıcı biçimde söyleme çabası olmuştu Bu gerilimi daha fazla devam etmek istemiyordu

Dünya Savaşı başladığında Oxford'da olan Santayana savaş baştan başa burada kaldı ve köşesine çekildi 1916'da Egotism in German Philosophy'yi (Alman Felsefesinde Benlikçilik)eseri yayımladı İngiliz karakterini ve kırsal hayat biçimini konu alan bir dizi test yazdı Savaşın ertesinde Oxford Üniversitesi'nden aldığı ömür boyu öğretim üyeliği önerisini kabul etmedi

1924'te temelli Roma'ya yerleşti Tin dünyasını iyice bir düşünceden ibaret sayan bir felsefi maddeciliğe yönelmekle birlikte, Katolik ve alışılmış geleneklere defalarca hayranlık beslemişti Üç yeni kitabıyla, insancıl bir eleştirmen ve edebiyat adamı olarak ününü pekiştirdi; edebiyatçı yönünü The Last Puritan (1935; Son Püriten)adlı romanıyla kusursuz biçimde ortaya koydu Santayana II Dünya Savaşı'na dek büyük ölçüde kurgusal felsefeyle ilgilendi Scepticism and Anirnal Faith'le (1923; Şüpheciik ve İçgüdüsel İnanç) daha önceki felsefi görüşlerinden uzaklaştı; dolaysız kavranan özler kuramını açıkladı ve içgüdüsel inancın değişik data biçimlerindeki işlevini betimledi Yeni felsefe sistemini ise dört ciltlik ontoloji yapıtı Realms of Being'de (1928, 1930, 1937, 1940; Varlık Alanları)ortaya koydu Bundan sonraki yapıtlarıyla felsefesine daha büyük bir kuramsal katiyet, derinlik ve tutarlılık kazandırdı Santayana'ya tarafından öz alanızihnin emin ve kuşkulanılamaz bilgilerinin dünyasıydı Özler, bir varlığı ya da gerçekliği olan, fakat kendi başına var olmayan tümellerdi Renkler, tatlar ve kokuların yanı sıra hafıza ve imgele mm düşünsel nesneleri de bunlar arasındaydı Madde alanıise doğal nesneler dünyasıydı; bu dünyanın var olduğu rakam, varoluşla ilgili tüm savlar gibi içgüdüsel inanca dayanıyordu Santayana'nın bütün felsefesinin ağırlığını yaratıcı Doğalcılık, maddenin öbür alanlardan önce geldiğini vurgulamasında kendini gösteriyordu

Santayana II Dünya Savaşı'nın patlak vermesini soğukkanlılıkla karşıladı Bir Katolik bakımevine yerleşti ve üç ciltlik otobiyografisi olan Persons and Places (1944, 1945, 1953; Kişiler ve Yerler)isimli eserini yazmaya başladı Savaştan sonra, insanın toplum içindeki konumunu incelediği Dominations and Powers'ı (1951; Egemenlikler ve İktidarlar)isimli eseri yazdı Ardından dayan sağır ve alt kör durumda olduğu halde Lorenzo de' Medici'nin aşk şiiri Ambra'yı çevirmeye girişti Bu çalışması esnasında son hastalığına yakalandı İspanyol uyrukluğundan hiçbir süre ayrılmayan Santayana, ölümünden daha sonra kendi ricası gereğince Roma Katolik mezarlığının İspanyollar için ayrılan bölümüne gömüldü *