Gıda ihracatına yönelik küresel kısıtlamalar gevşetiliyor

Koronavirüsün tüm dünyada yayılmasıyla birlikte tarım ürünlerinde ortaya çıkan korumacılık önlemleri dalgası şimdiden zayıflamaya başladı.

Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü'ne göre yerel arzı korumak için gıda ihracatına kısıtlamalar getirmeyi planlayan 17'den fazla ülkenin yarısı söz konusu önlemlerin ya tamamını, ya da bir kısmını geri çekti. Bunların arasında Vietnam ve Romanya gibi bazı büyük tahıl ihracatçıları da bulunuyor. Buna karşın en büyük buğday ihracatçısı Rusya, kısıtlamaları koruyor.

Tedarik zincirlerinin kapanmalara rağmen işlemeye devam etmesiyle birlikte, dünyanın birçok kısmında gıda sıkıntısı endişeleri azaldı. Ancak kısa ömürlü olan kısıtlamalar bile hasat ve taşınacak malların bozulmasına neden oldu. Birleşmiş Milletler (BM) gibi kurumlar gıda güvenliğini tehlikeye sokabilecek ve fiyatların yükselmesine neden olabilecek bu tür kısıtlamalara karşı uyarılarda bulundu.

BM Gıda ve Tarım Organizasyonu kıdemli ekonomisti Abdolreza Abbassian, "Aslında az stok gibi bir durum pek olmadı. Bu önlemler en iyi ihtimalle bu ülkelerin kendilerine zarar vermiştir." dedi. IFPRI'den kıdemli araştırmacı Joseph Glauber, birçok hükümetin, küresel rezervleri değerlendirip, arzın bol olduğu konusunda güvence verildikten sonra kısıtlamalar gevşetmeleri için cesaretlendirildiğini belirtti. Kotaları kaldırmayan Rusya ise bir istisna ve kötü havadan kaynaklı kötü hasattan dolayı kısıtlamalar yeniden uygulanabilir.

Glauber, e-posta notunda "İhracat kısıtlamalarının sonunu gördüğümüzü umut ediyoruz. Ancak insanlar Rusya gibi ülkeleri mevcut kota ve kısıtlamaların yeni hasat yılına uzatılıp uzatılmadığını izleyecek." dedi. Uluslararası Tahıl Konseyi şimdilik engebeli bir buğday ve pirinç hasadı öngörüyor.

Bazı büyük gıda ihracatçılarının kısıtlamaları şu şekilde:

Avrupa Birliği'nin (AB) en büyük ikinci buğday ihracatçısı Romanya, AB dışına yapılan tahıl satışlarına getirilen ani yasağı başladıktan bir hafta sonra kaldırdı.

DÜnyanın en büyük un ihracatçılarından biri Kazakistan, un ve diğer tahıllardaki ihracat kısıtlamalarının Haziran'da kalkabileceğinin sinyalini verdi. Ayrıca Nisan ayına kıyasla Mayıs kotasını da artırarak un imkanını 150 bin ton ile iki katına çıkardı.

Dünyanın en büyük üçüncü pirinç ihracatçısı Vietnam, ihracat sınırını Mayıs başında kaldırıyor. Kısıtlamalar ile birlikte diğer üreticilerin de benzer adımlar atacağı endişeleri fiyatları yükseltti. Limanlara yığılan binlerce konteynır heba oldu.

Karadeniz'e kıyısı olan Ukrayna'nın hükümeti Nisan sonında tüccarlarla yapılan görüşmenin ardından bu sezonun mısır satışları üzerine sınır getirilmesine karşı belli belirsiz bir adım attı. Yetkililer arzı izlemeye devam edecekler. Diğer yandan küresel mısır talebi, petrolün çöküşünün biyoyakıt üretimini olumsuz etkilemesi ve Ukrayna'nın fiyatlarının dört ayın düşüğüne gerilemesiyle azaldı.

Rusya'da Haziran'a kadar belirlenen tahıl satış kotaları halihazırda tükendi. Ancak arzı tüketebilmesi için ihracatın çok daha fazla olması gerekiyor. Ülkede gelecek haftalarda yurt dışına gönderilmesi planlanan 7 milyon tonun neredeyse yarısı duruyor ve küresel tahıl talebi pandeminin biyoyakıt üretim ve et işleme süreçlerini yavaşlatmasıyla düştü. Rusya'nın kısıtlamaları Temmuz'da kaldırılacaktı ancak fırıncılar birliğinin kısıtlamalar sıkılaştırılmasını talep etti ve tarım bakanlığı kotaların gelecekte yeniden kullanılacağının sinyalini verdi.