iltasyazilim
FD Üye
Gizemcilik (Mistisizm) Nedir?
Doğaüstü güçlerin var bulunduğu ve bunlarla ilişki kurulabileceği temeline dayanan dinsel hayat felsefesi
Gizemcilik deyimi, aslında, Batı mistisizmini bahsetmek için önerilmiştir İslamlığa özgü tasavvuf'un ve bunun dışında Doğu ve Batı içrekçilik'lerinin, gizemsel yapılı olmalarına karşın, mistisizm deyiminin kapsamına girmeyen fazla farklı özellikleri vardır gizemciliğin halka açık dinlerin ayrılığı da dinsel amacı, dinsel yöntemlerle karşıtlaşan gizemsel yöntemlerle gerçekleştirmeye çalışmasıdır Gizemciliğin temeli Çin'de Konfüçyüsçülük ve Taoculuk, Hint'te Brahmacılık, Mısır'da Hermesçilik, Yunan'da Orfeosçuluk ve Pitagorasçılık gibi ilkçağın gizemsel dinleridir Bu dinler halka kapalıydı ve törenleri bakımlı yapılırdı Basmakalıp insanların ulaşamayacakları varsayılan gizem'lerin gizlenmesi gerekiyordu
Ünlü Türk gizemcisi Şeyh Bedrettin (13371420) de bu konuda şunları söylemektedir: Her data, kendi aşamasında haktır Gerçek halka daha işin başında söylenirse ya yollarını sapıtırlar (s 140), ya da gerçeği söyleyeni suçlarlar Halk Müziği ve yargı (gerçek), sıradan bir yolla ve ayrı olarak gözetilerek birbirlerine alıştırılabilirler Ama nasıl olursa olsun irk, adalet ve hakikate alıştırılmalıdır
Dinler kutsal yönetime uygun bir yaşamı buyururlar, gizemcilikse tanrıyla birleşme ve tanrıda yaşama amacını güder Bu amaca ulaşmak için de genellikle algılama ve sevgi yöntemleri kullanılır Gizemciler yalnızca duyusal olana yok, ussal olana da karşısında çıkarlar Hıristiyan gizemcisi Hugues de Blankenburg (Paris'te Saint Victor papazı olduğundan Huges de SaintVictor adıyla anılır; 10961141) şöyle der: Tanrı'nın insan aklıyla kavranması muhtemel değildir ve Tanrı ana bu yüzden gerçektir Zeki insan için kuru bir dogmatik inan (iman) da yetmemektedir Hıristiyan gizemcisi Jansenist ve ünlü matematikçi Blaise Pascal (16231662) da şöyle der: Matematiğin çözemediğini sezgi çözer Us ülkesinin sınırının bittiği yerde gönül ülkesi başlar Akıldan gelen bilgilerin ötesinde sezgiden gelen bilgiler vardır ama, manâlı olan da asıl bu bilgilerdir İnsan, Tanrı'yı, duyularıyla algılayamaz ve usuyla kavrayamaz fakat onu, O'na karşı duyduğu büyük sevgi (Aşk)'yle sezer Gizemsel tapım dışsal bir tapım yok içsel bir tapımdır İslam gizemcileri bunu şöyle dile getirmişlerdir: Tanrı'ya ibadetle yok, muhabbetle varılır Bu, bir akıl bağlantısı değil, gönül bağlantısıdır Bu gönül bağlantısı antikçağın Eleusis gizemciliğinde Yu Ekstasis (bilincin ortadan kalkmasıyla gerçekleşen en yüksek insansal şart) ve Yu Enthousiasmos (Tanrı'nın insanın içine girmesi) kavramlarıyla dile getirilmiştir Bu durumda her türlü Os Rüsûm ve kuyûd (Törenler ve kurallar) ortadan kalkar
Yükselmeyi ve gerçeğe yaklaşmayı kademeli gerçekleştiren gizemcilik öğretilerinde genel olarak en üst derece bütün kurallardan, yasaklardan, törenlerden, yükümlülüklerden sıyrılmayı sağlar
Ortaçağda bir gizemsel tanrıbilim ve bir gizemsel felsefe geliştirilmiştir Gizemsel tanrıbilim, bir değişiklik törebilimsel çilecilik niteliğindedir
Heyecan, esirme (kendineden geçme N) Tanrı'ya varmak ve Tanrı'yla birleşme gibi gizemci öğeler felsefeye Baküs diniyle Orfeosçuluğun bir reformcusu olan Pitagoras'la girmiş, daha sonra Platonculuk ve Yeniplatonculukla biçimlenmiştir *
Doğaüstü güçlerin var bulunduğu ve bunlarla ilişki kurulabileceği temeline dayanan dinsel hayat felsefesi
Gizemcilik deyimi, aslında, Batı mistisizmini bahsetmek için önerilmiştir İslamlığa özgü tasavvuf'un ve bunun dışında Doğu ve Batı içrekçilik'lerinin, gizemsel yapılı olmalarına karşın, mistisizm deyiminin kapsamına girmeyen fazla farklı özellikleri vardır gizemciliğin halka açık dinlerin ayrılığı da dinsel amacı, dinsel yöntemlerle karşıtlaşan gizemsel yöntemlerle gerçekleştirmeye çalışmasıdır Gizemciliğin temeli Çin'de Konfüçyüsçülük ve Taoculuk, Hint'te Brahmacılık, Mısır'da Hermesçilik, Yunan'da Orfeosçuluk ve Pitagorasçılık gibi ilkçağın gizemsel dinleridir Bu dinler halka kapalıydı ve törenleri bakımlı yapılırdı Basmakalıp insanların ulaşamayacakları varsayılan gizem'lerin gizlenmesi gerekiyordu
Ünlü Türk gizemcisi Şeyh Bedrettin (13371420) de bu konuda şunları söylemektedir: Her data, kendi aşamasında haktır Gerçek halka daha işin başında söylenirse ya yollarını sapıtırlar (s 140), ya da gerçeği söyleyeni suçlarlar Halk Müziği ve yargı (gerçek), sıradan bir yolla ve ayrı olarak gözetilerek birbirlerine alıştırılabilirler Ama nasıl olursa olsun irk, adalet ve hakikate alıştırılmalıdır
Dinler kutsal yönetime uygun bir yaşamı buyururlar, gizemcilikse tanrıyla birleşme ve tanrıda yaşama amacını güder Bu amaca ulaşmak için de genellikle algılama ve sevgi yöntemleri kullanılır Gizemciler yalnızca duyusal olana yok, ussal olana da karşısında çıkarlar Hıristiyan gizemcisi Hugues de Blankenburg (Paris'te Saint Victor papazı olduğundan Huges de SaintVictor adıyla anılır; 10961141) şöyle der: Tanrı'nın insan aklıyla kavranması muhtemel değildir ve Tanrı ana bu yüzden gerçektir Zeki insan için kuru bir dogmatik inan (iman) da yetmemektedir Hıristiyan gizemcisi Jansenist ve ünlü matematikçi Blaise Pascal (16231662) da şöyle der: Matematiğin çözemediğini sezgi çözer Us ülkesinin sınırının bittiği yerde gönül ülkesi başlar Akıldan gelen bilgilerin ötesinde sezgiden gelen bilgiler vardır ama, manâlı olan da asıl bu bilgilerdir İnsan, Tanrı'yı, duyularıyla algılayamaz ve usuyla kavrayamaz fakat onu, O'na karşı duyduğu büyük sevgi (Aşk)'yle sezer Gizemsel tapım dışsal bir tapım yok içsel bir tapımdır İslam gizemcileri bunu şöyle dile getirmişlerdir: Tanrı'ya ibadetle yok, muhabbetle varılır Bu, bir akıl bağlantısı değil, gönül bağlantısıdır Bu gönül bağlantısı antikçağın Eleusis gizemciliğinde Yu Ekstasis (bilincin ortadan kalkmasıyla gerçekleşen en yüksek insansal şart) ve Yu Enthousiasmos (Tanrı'nın insanın içine girmesi) kavramlarıyla dile getirilmiştir Bu durumda her türlü Os Rüsûm ve kuyûd (Törenler ve kurallar) ortadan kalkar
Yükselmeyi ve gerçeğe yaklaşmayı kademeli gerçekleştiren gizemcilik öğretilerinde genel olarak en üst derece bütün kurallardan, yasaklardan, törenlerden, yükümlülüklerden sıyrılmayı sağlar
Ortaçağda bir gizemsel tanrıbilim ve bir gizemsel felsefe geliştirilmiştir Gizemsel tanrıbilim, bir değişiklik törebilimsel çilecilik niteliğindedir
Heyecan, esirme (kendineden geçme N) Tanrı'ya varmak ve Tanrı'yla birleşme gibi gizemci öğeler felsefeye Baküs diniyle Orfeosçuluğun bir reformcusu olan Pitagoras'la girmiş, daha sonra Platonculuk ve Yeniplatonculukla biçimlenmiştir *