Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Gok cisimlerinin kendi yorungelerindeki duzenli haraketleri nedir?
Yıldızlar, gezegenler ve uydular hem kendi etraflarında, hem de bağlı bulundukları sistemle birlikte donmektedirGok cisimlerinin bir başka ozelliği de, yorungelerinin dışında bir de kendi etraflarında donmeleridir
Gok yuzune serpilmiş olan gok cisimlerinin, gok kutuplarından gecen bir eksen etrafında topluca yapmış olduğu donme hareketine, gok cisimlerinin gunluk hareketi denir
Her gun gok cisimleri Guneş gibi doğmakta, ortak bir eksen etrafında birer cember yayı cizmekte, meridyenimiz uzerinde en yuksek noktasına ulaşmakta ve sonra yeniden alcalarak batmaktadır Guneş, Ay ve gezegenler de tum yıldızlar gibi biraz farklılık gostermekle birlikte, bu toplu harekete katılmaktadırlar
Guneşin Gorunen Hareketi
Guneş, bir yıl boyunca surekli gozlenirse, hareketinin yıldızların hareketinden iki onemli farkı olduğu anlaşılır Birincisi, Guneş yıldızlara gore her gun yaklaşık 4 dakika doğuya doğru geriler Boylece gunde yaklaşık 1° lik yol alarak, bir yılda ekliptik (tutulum) duzleminde bulunan yorungesini tamamlar, ikincisi, gok ekvatorunun her iki yanında belirli iki cizgi arasında, yıl boyunca gezinti yapmasıdır Eğer Yer, Guneş cevresinde dolanmasaydı ve Guneş de diğer yıldızlar kadar uzak olsaydı, bu farklar ortaya cıkmazdı
Konunun kolay anlaşılması icin 21 Mart veya 23 Eylul tarihlerinde ekvatorda bulunan ve Guneş doğmadan doğan bir yıldız alalım Yıldızın ve Guneşin doğma saatlerini belirleyelim Guneş, yıldızdan 1s I4d sonra doğmuş olsun Gozleme devam edildiğinde; Guneş ’in ikinci gun 1s 18d, ucuncu gun 1s 22d daha sonra doğduğu gorulur
Ayın Gorunen Hareketi
Ayın gorunen hareketinin izlenmesi Guneş ’inkine gore cok daha kolaydır Işığı zayıf olduğu, dolayısıyla yıldızlarla birlikte gorulebildiği icin Ay ’ın, yıldızlara gore gok kuresi uzerindeki yeri kolayca saptanabilir Ay ’ın gunluk harekete katıldığını, yani doğup battığını hepimiz biliyoruz Ay ’ın bu gunluk hareketi bir ay boyunca, her gece bir yıldıza gore izlenirse, her gun doğuya doğru 13° kaydığı gorulur Yani Ay, her gun yıldızlara gore 52 dakika daha gec doğar Ancak bu ortalama bir değerdir Ay ’ın doğuya doğru olan bu kayma hareketi mevsimden mevsime değişir Ay, sonbahar ılımında dolunay evresinde iken, geri kalma suresi arka arkaya bir kac gece icin 20 dakikaya kadar azalır Ay, tam ilkbahar ılımında iken geri kalma 52 dakikadan fazla olur Ay ’ın bu hareketi, Yer cevresindeki yorunge hareketinin bir sonucudur Burada Yer ’in Guneş cevresindeki hareketinin de etkisi vardır
Gezegenlerin Hareketleri
Guneş cevresinde dolanan ve altısı cok eskiden beri bilinen, dokuz buyuk gezegen vardır Bunlar Guneş ’e olan uzaklıkları sırasına gore; Merkur, Venus, Yer, Mars, Jupiter, Saturn, Uranus, Neptun ve Pluto ’dur Ayrıca Mars ile Jupiter gezegeni arasında, gezegenlerden daha kucuk, cok sayıda kucuk gezegenler vardır Gezegenlerin hareketlerini acıklayan yasalar, on yedinci yuzyılın başında JKepler tarafından ortaya kondu Kepler yasaları şu şekilde ifade edilir:
1 Butun gezegenler, Guneş cevresinde, odaklarından birinde Guneş bulunan birer elips cizerler
2 Gezegeni Guneş ’e birleştiren yarıcap vektoru, eşit zaman aralıklarında eşit alanlar supurur
3 iki gezegenin Guneş ’e olan ortalama uzaklıklarının kuplerinin oranı, dolanma donemlerinin kareleri oranına eşittir
Yıldızlar, gezegenler ve uydular hem kendi etraflarında, hem de bağlı bulundukları sistemle birlikte donmektedirGok cisimlerinin bir başka ozelliği de, yorungelerinin dışında bir de kendi etraflarında donmeleridir
Gok yuzune serpilmiş olan gok cisimlerinin, gok kutuplarından gecen bir eksen etrafında topluca yapmış olduğu donme hareketine, gok cisimlerinin gunluk hareketi denir
Her gun gok cisimleri Guneş gibi doğmakta, ortak bir eksen etrafında birer cember yayı cizmekte, meridyenimiz uzerinde en yuksek noktasına ulaşmakta ve sonra yeniden alcalarak batmaktadır Guneş, Ay ve gezegenler de tum yıldızlar gibi biraz farklılık gostermekle birlikte, bu toplu harekete katılmaktadırlar
Guneşin Gorunen Hareketi
Guneş, bir yıl boyunca surekli gozlenirse, hareketinin yıldızların hareketinden iki onemli farkı olduğu anlaşılır Birincisi, Guneş yıldızlara gore her gun yaklaşık 4 dakika doğuya doğru geriler Boylece gunde yaklaşık 1° lik yol alarak, bir yılda ekliptik (tutulum) duzleminde bulunan yorungesini tamamlar, ikincisi, gok ekvatorunun her iki yanında belirli iki cizgi arasında, yıl boyunca gezinti yapmasıdır Eğer Yer, Guneş cevresinde dolanmasaydı ve Guneş de diğer yıldızlar kadar uzak olsaydı, bu farklar ortaya cıkmazdı
Konunun kolay anlaşılması icin 21 Mart veya 23 Eylul tarihlerinde ekvatorda bulunan ve Guneş doğmadan doğan bir yıldız alalım Yıldızın ve Guneşin doğma saatlerini belirleyelim Guneş, yıldızdan 1s I4d sonra doğmuş olsun Gozleme devam edildiğinde; Guneş ’in ikinci gun 1s 18d, ucuncu gun 1s 22d daha sonra doğduğu gorulur
Ayın Gorunen Hareketi
Ayın gorunen hareketinin izlenmesi Guneş ’inkine gore cok daha kolaydır Işığı zayıf olduğu, dolayısıyla yıldızlarla birlikte gorulebildiği icin Ay ’ın, yıldızlara gore gok kuresi uzerindeki yeri kolayca saptanabilir Ay ’ın gunluk harekete katıldığını, yani doğup battığını hepimiz biliyoruz Ay ’ın bu gunluk hareketi bir ay boyunca, her gece bir yıldıza gore izlenirse, her gun doğuya doğru 13° kaydığı gorulur Yani Ay, her gun yıldızlara gore 52 dakika daha gec doğar Ancak bu ortalama bir değerdir Ay ’ın doğuya doğru olan bu kayma hareketi mevsimden mevsime değişir Ay, sonbahar ılımında dolunay evresinde iken, geri kalma suresi arka arkaya bir kac gece icin 20 dakikaya kadar azalır Ay, tam ilkbahar ılımında iken geri kalma 52 dakikadan fazla olur Ay ’ın bu hareketi, Yer cevresindeki yorunge hareketinin bir sonucudur Burada Yer ’in Guneş cevresindeki hareketinin de etkisi vardır
Gezegenlerin Hareketleri
Guneş cevresinde dolanan ve altısı cok eskiden beri bilinen, dokuz buyuk gezegen vardır Bunlar Guneş ’e olan uzaklıkları sırasına gore; Merkur, Venus, Yer, Mars, Jupiter, Saturn, Uranus, Neptun ve Pluto ’dur Ayrıca Mars ile Jupiter gezegeni arasında, gezegenlerden daha kucuk, cok sayıda kucuk gezegenler vardır Gezegenlerin hareketlerini acıklayan yasalar, on yedinci yuzyılın başında JKepler tarafından ortaya kondu Kepler yasaları şu şekilde ifade edilir:
1 Butun gezegenler, Guneş cevresinde, odaklarından birinde Guneş bulunan birer elips cizerler
2 Gezegeni Guneş ’e birleştiren yarıcap vektoru, eşit zaman aralıklarında eşit alanlar supurur
3 iki gezegenin Guneş ’e olan ortalama uzaklıklarının kuplerinin oranı, dolanma donemlerinin kareleri oranına eşittir
