Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Gök cisimlerinin kendi yörüngelerindeki uyumlu haraketleri nedir?
Yıldızlar, gezegenler ve uydular keza kendi etraflarında, hem de alt bulundukları sistemle birlikte dönmektedirGök cisimlerinin bir diğer özelliği de, yörüngelerinin dışarıya diğer taraftan kendi etraflarında dönmeleridir
Gök yüzüne serpilmiş olan gök cisimlerinin, gök kutuplarından geçen bir dingil civarda topluca yapmış olduğu dönme hareketine, gök cisimlerinin günlük hareketi denir
Her gün gök cisimleri Güneş gibi doğmakta, karşılıklı bir aks civarda birer çember yayı çizmekte, meridyenimiz üstünde en yüksek noktasına ulaşmakta ve sonra her yerde alçalarak batmaktadır Güneş, Ay ve gezegenler de tüm yıldızlar gibi biraz çeşitlilik göstermekle birlikte, bu toplu harekete katılmaktadırlar
Güneşin Görünen Hareketi
Güneş, bir yıl boyunca sürekli gözlenirse, hareketinin yıldızların hareketinden iki manâlı farkı olduğu anlaşılır Birincisi, Güneş yıldızlara göre her gün takriben 4 dakika doğuya doğru geriler Bu Nedenle günde yaklaşık 1° lik yol alarak, bir yılda ekliptik (tutulum) düzleminde yer alan yörüngesini tamamlar, ikincisi, gök ekvatorunun her iki yanında belirtilmiş iki çizgi aralarında, yıl boyunca gezinti yapmasıdır Eğer Yer, Güneş çevresinde dolanmasaydı ve Güneş de öteki yıldızlar dek uzaktan olsaydı, bu farklar ortaya çıkmazdı
Konunun kolay anlaşılması için 21 Mart veya 23 Eylül tarihlerinde ekvatorda bulunan ve Güneş doğmadan doğan bir yıldız alalım Yıldızın ve Güneşin doğma saatlerini belirleyelim Güneş, yıldızdan 1s I4d sonra doğmuş olsun Gözleme devam edildiğinde; Güneş ’in ikinci gün 1s 18d, üçüncü gün 1s 22d sonra doğduğu görülür
Ayın Görünen Hareketi
Ayın görünen hareketinin izlenmesi Güneş ’inkine tarafından fazla daha kolaydır Işığı zayıf olduğu, dolayısıyla yıldızlarla birlikte görülebildiği için Ay ’ın, yıldızlara göre gök küresi üzerindeki yeri kolayca saptanabilir Ay ’ın günlük harekete katıldığını, yani doğup battığını hepimiz biliyoruz Ay ’ın bu jurnal hareketi bir ay baştan başa, her gece bir yıldıza kadar izlenirse, her gün doğuya doğru 13° kaydığı görülür Yani Ay, her gün yıldızlara tarafından 52 dakika daha geç doğar Ancak bu sıradan bir değerdir Ay ’ın doğuya dürüst olan bu kayma hareketi mevsimden mevsime değişir Ay, sonbahar ılımında dolunay evresinde iken, geri kalma süresi arka arkaya bir kaç gece için 20 dakikaya kadar azalır Ay, tam ilkbahar ılımında iken geri kalma 52 dakikadan artı olur Ay ’ın bu hareketi, Yer çevresindeki yörünge hareketinin bir sonucudur Burada Yer ’in Güneş çevresindeki hareketinin de etkisi vardır
Gezegenlerin Hareketleri
Güneş çevresinde dolanan ve altısı çok eskiden beri aşina, dokuz büyük gezegen vardır Bunlar Güneş ’e olan uzaklıkları sırasına kadar; Merkür, Venüs, Yer, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün ve Plüto ’dur Hem Mars ile Jüpiter gezegeni arasında, gezegenlerden daha minik, fazla sayıda ufak gezegenler vardır Gezegenlerin hareketlerini açıklayan yasalar, on yedinci yüzyılın başında JKepler tarafından ortaya kondu Kepler yasaları şu şekilde açıklama edilir:
1 Tüm gezegenler, Güneş çevresinde, odaklarından birinde Güneş bulunan birer elips çizerler
2 Gezegeni Güneş ’e birleştiren yarıçap vektörü, eşdeğer süre aralıklarında eşit alanlar süpürür
3 iki gezegenin Güneş ’e olan sıradan uzaklıklarının küplerinin oranı, dolanma dönemlerinin kareleri oranına eşittir *
Yıldızlar, gezegenler ve uydular keza kendi etraflarında, hem de alt bulundukları sistemle birlikte dönmektedirGök cisimlerinin bir diğer özelliği de, yörüngelerinin dışarıya diğer taraftan kendi etraflarında dönmeleridir
Gök yüzüne serpilmiş olan gök cisimlerinin, gök kutuplarından geçen bir dingil civarda topluca yapmış olduğu dönme hareketine, gök cisimlerinin günlük hareketi denir
Her gün gök cisimleri Güneş gibi doğmakta, karşılıklı bir aks civarda birer çember yayı çizmekte, meridyenimiz üstünde en yüksek noktasına ulaşmakta ve sonra her yerde alçalarak batmaktadır Güneş, Ay ve gezegenler de tüm yıldızlar gibi biraz çeşitlilik göstermekle birlikte, bu toplu harekete katılmaktadırlar
Güneşin Görünen Hareketi
Güneş, bir yıl boyunca sürekli gözlenirse, hareketinin yıldızların hareketinden iki manâlı farkı olduğu anlaşılır Birincisi, Güneş yıldızlara göre her gün takriben 4 dakika doğuya doğru geriler Bu Nedenle günde yaklaşık 1° lik yol alarak, bir yılda ekliptik (tutulum) düzleminde yer alan yörüngesini tamamlar, ikincisi, gök ekvatorunun her iki yanında belirtilmiş iki çizgi aralarında, yıl boyunca gezinti yapmasıdır Eğer Yer, Güneş çevresinde dolanmasaydı ve Güneş de öteki yıldızlar dek uzaktan olsaydı, bu farklar ortaya çıkmazdı
Konunun kolay anlaşılması için 21 Mart veya 23 Eylül tarihlerinde ekvatorda bulunan ve Güneş doğmadan doğan bir yıldız alalım Yıldızın ve Güneşin doğma saatlerini belirleyelim Güneş, yıldızdan 1s I4d sonra doğmuş olsun Gözleme devam edildiğinde; Güneş ’in ikinci gün 1s 18d, üçüncü gün 1s 22d sonra doğduğu görülür
Ayın Görünen Hareketi
Ayın görünen hareketinin izlenmesi Güneş ’inkine tarafından fazla daha kolaydır Işığı zayıf olduğu, dolayısıyla yıldızlarla birlikte görülebildiği için Ay ’ın, yıldızlara göre gök küresi üzerindeki yeri kolayca saptanabilir Ay ’ın günlük harekete katıldığını, yani doğup battığını hepimiz biliyoruz Ay ’ın bu jurnal hareketi bir ay baştan başa, her gece bir yıldıza kadar izlenirse, her gün doğuya doğru 13° kaydığı görülür Yani Ay, her gün yıldızlara tarafından 52 dakika daha geç doğar Ancak bu sıradan bir değerdir Ay ’ın doğuya dürüst olan bu kayma hareketi mevsimden mevsime değişir Ay, sonbahar ılımında dolunay evresinde iken, geri kalma süresi arka arkaya bir kaç gece için 20 dakikaya kadar azalır Ay, tam ilkbahar ılımında iken geri kalma 52 dakikadan artı olur Ay ’ın bu hareketi, Yer çevresindeki yörünge hareketinin bir sonucudur Burada Yer ’in Güneş çevresindeki hareketinin de etkisi vardır
Gezegenlerin Hareketleri
Güneş çevresinde dolanan ve altısı çok eskiden beri aşina, dokuz büyük gezegen vardır Bunlar Güneş ’e olan uzaklıkları sırasına kadar; Merkür, Venüs, Yer, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün ve Plüto ’dur Hem Mars ile Jüpiter gezegeni arasında, gezegenlerden daha minik, fazla sayıda ufak gezegenler vardır Gezegenlerin hareketlerini açıklayan yasalar, on yedinci yüzyılın başında JKepler tarafından ortaya kondu Kepler yasaları şu şekilde açıklama edilir:
1 Tüm gezegenler, Güneş çevresinde, odaklarından birinde Güneş bulunan birer elips çizerler
2 Gezegeni Güneş ’e birleştiren yarıçap vektörü, eşdeğer süre aralıklarında eşit alanlar süpürür
3 iki gezegenin Güneş ’e olan sıradan uzaklıklarının küplerinin oranı, dolanma dönemlerinin kareleri oranına eşittir *
