Gösterişli temsiller, lüks taşıtlar, tek bakan için kiralanan uçaklar: Bilanço dudak uçuklatıyor

85 milyar açığı olan bütçeden harcanan kalemler dudak uçuklatıyor. Kiralama ve temsil sarfiyatları yüz milyonlarca lira tutuyor

Meclis’e gönderilen vergi paketi, gözleri devlet geliri ve harcamalarına çevirdi. Bilhassa bütçedeki israf kalemleri, taşıt kiralama bedelleri, temsil sarfiyatları kamuoyunun gündeminde. İsrafın önüne geçilememesi ise yeni vergilere olan yansıyı büyütüyor. Çünkü devlet gereksiz harcamaları kısmak yerine ek vergilerle bütçe açığını kapatma yoluna gidiyor. Pekala, bu yılın bütçe performansı nasıldı?

2019 bütçesine nazaran yılbaşında gaye, 80 milyar lira açık vermekti. Lakin birinci 9 ayın sonunda gerçekleşen açık 85 milyar lirayı yakaladı. Lakin bu hesap yapılırken gerek Merkez Bankası’ndan kullanılan 41 milyar liralık ihtiyat akçesi gerekse imar barışından elde edilen 23,5 milyar lirayı hesaba katmak gerekir. Şayet Merkez’in ihtiyat akçesi ve imar barışı olmasaydı birinci 9 aydaki bütçe açığı 85 milyar lira değil 150 milyar lira olacaktı.



Bütçedeki mevcut durum karşısında 2020’de ya vergi artırıcı ya da masraf azaltıcı tedbirler almak koşul hale geldi. Lakin hükümet, bütçedeki “elzem olmayan” sarfiyatları kısmak yerine vergi artırmayı tercih etti. Bol sıfırlı taşıt kiralama sarfiyatları ve temsil, ağırlama merasim sarfiyatları dikkat alımlı olanlardan. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın datalarına nazaran bu sarfiyatlar birinci 9 ayda şu halde gerçekleşti;

-Taşıt (makam aracı) kiralama sarfiyatları; 405 milyon 51 bin lira
-Hava taşıtı kiralama masrafları; 203 milyon 767 bin lira
-Temsil, ağırlama, merasim masrafları; 91 milyon 353 bin lira

Üstteki sarfiyatlar yıllar içinde azalmak bir yana artıyor. Bütçeyi yöneten hükümet ne uçaklardan ne milyonluk temsillerden, ne de lüks makam araçlarından vazgeçmiş değil. Bu masraflarda yıllar içinde yaşanan artış ise dudak uçuklatan cinsten. Karşılaştırmayı daha kolay yapmak ismine masrafları ortalama dolar kuru cinsinden karşılaştırdık. İsraf kalemleri tablodaki üzere.

Makam aracı kira masrafları
2009 birinci 9 ay
(LİRA)75 milyon 27 bin TL
(DOLAR) 47 milyon 787 bin dolar

2019 birinci 9 ay
(LİRA)405 milyon 51 bin TL
(DOLAR)71 milyon 817 bin dolar

Hava taşıtı kiralama masrafları



2009 birinci 9 ay
(LİRA)59 milyon 220 bin lira
(DOLAR)37 milyon 719 bin dolar

2019 birinci 9 ay
(LİRA)203milyon 767 bin lira
(DOLAR)36 milyon 128 bin dolar

Temsil, ağırlama, merasim masrafları

2009 birinci 9 ay
(LİRA)26 milyon 886 bin lira
(DOLAR)17 milyon 124 bin dolar

2019 birinci 9 ay
(LİRA)91 milyon 353 bin lira
(DOLAR)16 milyon 197 bin dolar

Makam aracı alımı (zırhlı dahil)



2009 birinci 9 ay
(LİRA)63 milyon 10 bin lira
(DOLAR)40 milyon 133 bin dolar

2019 birinci 9 ay
(LİRA)310 milyon 660 bin lira
(DOLAR)57 milyon 964 bin dolar

*Dolar cinsinden hesaplamalar ortalama kur üzerinden yapılmıştır. 2009 yılının birinci 9 ayı için ortalama dolar kuru 1,57 TL’den 2019’un birinci 9 ayı için ortalama dolar kuru 5,64 TL’den hesaplanmıştır.

Ozan Gündoğdu/Birgün