Gozdeler, peykler ve has odalıklar ne demektir?

Osmanlı sarayında Gozdeler nedir
osmanlı peykler nedir
has odalıklar ne demektir?
Osmanlı has odalıklar ne demektir

Padişahın sayıları genellikle dordu bulan ve aynı anda olmasa bile butun hayatı boyunca bazan yediye ve sekize ulaşan Kadın Efendileri, ikballer arasından secilirlerdi İkballer arasından Kadın Efendiliğe secilen cariyeler, yine cariye statusundeydi; ancak bazan Şeyhulislam’ın nikah akdi icra etmesiyle nikahlı olarak eş tarzında ve bazan da nikahsız cariye eş statusunde Padişahların zevceleri tarzında hayatlarını surdururlerdi

Genellikle kadınefendilerin kendileri arasından secildiği ikballer ise, has odalık, peyk veya gozde adı ile anılan cariyeler arasından secilirlerdi II Mustafa zamanında ikbal muessesesi ortaya cıkıncaya kadar, Kadın Efendiler de doğrudan has odalık, peyk veya gozde tabir edilen bu cariyeler arasından Padişah tarafından secilirlerdi Kitabımızın daha evvelki sayfalarında anlattığımız gibi, İslam Hukukuna gore, efendiler ve bu arada elbette ki Padişahlar, başkalarıyla evli olmayan ve istifraş hakkı kendilerine ait bulunan cariyeleriyle karıkoca hayatı yaşayabilmekteydiler Osmanlı Padişahlarının karıkoca hayatı yaşayacakları cariyeler, Harem’e alınan cariyeler arasından temin edilirdi Hazinedar Ustanın nezareti altında saray terbiyesi alan cariyelerden, once Padişah’ın şahsi ve hususi hizmetlerini gormek uzere Hunkar Kalfaları secilirdi Hunkar Kalfaları arasından Padişahın beğendikleri, peyk, gozde veya has odalık adıyla Padişah icin ayrılırlardı Has odalık, peyk veya gozde adıyla ayrılan cariyelere bir daire tahsis edilir

Has odalıklar da peyk ve gozde adıyla ikiye ayrılır Peyk ve gozdeler de en fazla dorder aded olurlar Bunlar arasından Padişah ile munasebette bulunan ve Padişah’ın beğenisini kazananlar ile Padişah’dan cocuğu olanlar ikbal veya Kadın Efendi olurlar Diğerleri ise, Harem haricinde bulunan erkek kolelerden biriyle evlendirilirlerdi Erkek cocuk doğuran kadınlar mutlaka kadın statusunu kazanır ve doğurduğu cocuk ilk erkek cocuk ise baş Kadın Efendi olurlardı

Osmanlı Padişahlarından Kadın Efendilerinin yanında ikballeri bulunanların sayısı yedi sekiz tanedir; ikballerinin yanında gozdeleri de bulunanların sayısı ise cok azdır; gozdelerinin yanında peykleri bulunanlar ise bir veya iki tanedir Yoksa her Padişah’ın illa da 4 Kadın Efendisi, dort ikbali, dort gozdesi ve dort de peyki olacak demek değildir

Bu arada şunu da belirtmeliyiz ki, başta Penzer olmak uzere, Batılı yazarlar, Padişahın ikbal ve Kadın Efendilerinin iclerinden tesbit edildiği has odalık cariyelerin teminini ve secilişini, oylesine gayri meşru tarzlarda ve oylesine kotu şekillerde tavsif etmişlerdir ki, bunların verdikleri bilgilen, ne bir Osmanlı Tarihi ve ne de arşivlerdeki belgeler tasdik etmemektedir Oynatıp oyununu seyrederken uzerine mendil atılması, hamamlarda yıkanırken tercihlerde bulunulması ve buna benzer halvet tasvirleri, gercekle ilgisi olmayan yalanlardan ibarettir


Kaynak: ProfDr Ahmet AKGUNDUZ