Gümüşhane Hakkında Bilgi

GÜMÜŞHANE

GENEL BİLGİLER

Yüzölçümü : 10227 km²

Nüfus : 169375 (1990)

İl Trafik No : 29

Doğu Anadolu ile Karadeniz Bölgesi aralarında, ÇinTrabzon Tarihi Ipekli Yolu Güzergahı üstünde, tarih ile doğal güzelliklerin kucaklaştığı, zengin Gümüş Madeni ocaklarından nedeniyle Gümüşhane adını taşıyan bir ildir

Gümüşhane Milattan Önce 3000 ‘ lere uzanan tarihi içerisinde bir çok uygarlıklara ev sahipliği yaparak bu kavimler mozaiğinin izlerini günümüze taşımaktadır

Denize 100 km uzaklıkta olan ilin klima özelliğini sahip havası, sahip olduğu eşsiz doğal güzellikleri, yer altı resim sergisini hatırlatan varlıklı oluşumlu mağaraları, 450 ‘ ye yakın yaylası, çok sayıda antik kentleri, doğal park alanları,varlıklı flora ve faunası bakir bir turizm potansiyeline sahiptir

İLÇELER

Gümüşhane ilinin ilçeleri; Kelkit, Köse, Kürtün, Şiran ve Torul'dur

Kelkit : Gümüşhane'nin en büyük ilçesi olup, sınırları içinde önemli tarihi yerleşme merkezleri bulunmaktadır Bizanslılar tarafından kurulan şehirde kalıntıları, surları kiliseleri, su yolları ve kanalları; kabartma eserler ve heykeller bulunmuştur

Kürtün : Harşit çayı kenarında TireboluTorul transit karayolu üstünde yerleşmiş, son derece dağlık araziye sahip bir ilçedirKürtün İlçesinin çevresi yeşil ormanlık alanları ile adeta bir orman denizi görünümündedir

Köse : İlçe kuşaktan kuşağa geçen ve halen önemini koruyan zengin bir mutfak mirasına sahiptir Evelek dolması, kelem dolması, siron, fıt fıt haşılı, ve pirinçli börek yörenin damak zevklerini sembolize etmektedir

Şiran : Tomara Şelalesi Şiran İlçesi'nin güney batısındaki Seydi Baba Köyü'nde yer almaktadır Şelalenin suları, tepecik yamacından kayaların arasından ve yer altından çıkarak yere dikey olarak akmakta ve yatağını oluşturmaktadır

Torul : Harşit Çayı etrafında kurulmuştur Torul ilçesi turizm bakımından epeyce zengindir Karaca Mağarası, Zigana Dağı, Limni Gölü, Yedi göller, Tarihi köprüler bunlardan bazılarıdır

NASIL GİDİLİR

Karayolu : Gümüşhane ’ ye karayolu ile ulaşım yapılmaktadır Otogar şehir merkezindedir Birçok gezi acentası ve otobüs şirketi ile turlar düzenlemektedir Şehir içi geziler için büyük kasaba içi dolmuş minibüsler ve Belediye Otobüslerinden yararlanılabilir

GEZİLECEK YERLER

Gümüşhane Evleri

Esas yapı malzemeleri taş, kerpiç, ahşaptır Evlerin plan olarak arz ettikleri şema besbelli bir avlu ve iki yana dizilmiş mekanlardan meydana gelmiştir Evlerin alt katları ailelerin jurnal ihtiyaçlarını karşıladıkları mutfak, banyo, wc, kiler ve günlük yaşamın öteki mekanlarından oluşur Üstteki katlar ve çatı katı ise yatak odası ve misafir odaları biçiminde düzenlenmiştir Evlerin dış görünümü doğal peyzaja olağanüstü harmoni sağlamaktadır Günümüz mimarisine misal olacak tip ve güzelliktedir

Sarıçiçek Köy Odaları : Gümüşhane Sarı çiçek Köyünde bulunan odalar şehir halkı merkezine 27 km mesafededir Odalar Hacı Ömer Ağa tarafından yaptırılmıştır Köye gelen misafirlerin ağırlanması için yaptırılan odalar 200 takvim tarihe sahiptir Odalar ahşap işlemeleri , renga renk boyamaları ile ilk günün tazeliği ve zerafeti ile halk sanatının gücünü yansıtmaktadırÇekici işleme motifler,ahşap işlemeler birbirine çivisiz bir teknikle monte edilmiş ,perde motifleri andıran parçalı rokoko türünden stilize yapraklardan ibaret bir ahşap süsleme kullanılmıştır Yapıtlar rokoko ve Ampir üsluplar yanına yer alan herzamanki üsluplarda kullanılmış, Türk mimarisinin erken örneklerindendir

Örenyerleri

Eski Gümüşhane: Harşit Irmağı ’na dökülen, Musalla Deresi ’nin yamaçlarında ve bugünkü kent merkezinin 4 km güneybatısında yer alan ilk mesken yeridir ZahaZanka daha sonra Argyropolis, Canca, Eskişehir adlarıyla aşina yerleşimin birincil kuruluşuna ilişkin bilgiler kesin değildir Yörede yaklaşık 35 kale kalıntısı bilinmektedir Bunların Roma veya Bizans dönemlerinde yapıldığı sanılmaktadır

Santa Harabeleri: Yağmurdere bucağı sınırları içerisinde olup, merkez ilçeye 90 km uzaklıkta bulunmaktadır Yerleşimin 17 yüzyılda kurulduğu sanılmaktadır Santa yerleşimi 9 mahalleden ve 300 ’ü aşkın yapıdan oluşmaktadır

Satala Antik Kenti (Sadak Köyü): Kelkit ilçesinin 17 km güneydoğusunda Sadak köyündedir Yörede XV Legio Apollinaris armalı tuğla parçaları bulunmasıyla, buranın antik Satala kenti olduğu kesinleşmiştir Bizans tarihçisi Prokopius, kentin tepelerle kenarlı bir ovada kurulduğunu, İmparator Iustinianus ’un surları onarttığını bildirmektedir Satala kenti, Roma Lejyon Kampı çevresinde kurulup, gelişmiş ve imparatorluk döneminde Latin kültür merkezi olmuştur Satala Kalesi su kemerleri, tiyatro, agora ve öteki yapı kalıntıları şehir halkı ve çevresinde görülebilir durumdadırlar Satala Kalesi ’nin, Bizans İmparatoru Iustinianus tarafından onartıldığı bilinmektedir

Kaleler

Canca Kalesi: Bu kaleye Vank köyünden ve Kale Deresi denilen vadiden gidilmektedir Evliya Çelebi, Seyahatname ’sinde bu kaleden bahsetmektedir Kale, doğubatı istikametinde arka arkaya üç bölümden oluşmaktadır Ayrıca yüksek duvarlar ile yardım edilmiştir

Kov Kalesi: Merkez ilçe sınırları içerisindedir GümüşhaneErzincan karayolunun 21 km ’sinde eski ismi Kov olan Esenyurt köyünün sınırları içindedir Kaleye karayolundan ayrılan stabilize bir yolla ulaşılır

Akçakale: Gümüşhane ’nin Bağlarbaşı semtindedir Kale olarak anılmakla beraber, ufak bir istihkam yeridir Kale, bir kaya kütlesinden faydalanılmak suretiyle yapı edilmiştir sonradan yapının üstteki kısmı iyice yıkılmıştır

Keçi Kalesi: Merkez ilçe sınırları içerisindedir ve Kale bucağından geçen transit yol üstünde bulunmaktadır Bu kaleye millet aralarında Kokanes veya Koans da denir Kale, çok sarp bir sarp kayalık üzerinde yer almaktadır Görkemli bir görünüşe sahip olan bu kalenin iki yolu vardır Kaleye giriş doğudandır Kale, doğu ve batı tarafından yüksek kalelerle yardım edilmiştir Kale içerisinde yer alan iki yapı dikkati çekmektedir Toprak seviyesinden azıcık yüksekte olan dairesel kemerler dikdörtgen şeklindeki mekânlara aittir arka arkaya yer alan bu iki yapının aydınlığı sağlayacak hiçbir penceresi mevcut olmadığından, bunların zindan olarak kullanıldığı varsayım edilmektedir Kalede ayrıca vadiye inen bakımlı su yolları da mevcuttur

Torul Kalesi: Torul ilçesinde yer alan kalenin hangi devirde yapıldığı bilinmemekle birlikte, Cenevizliler döneminde yapıldığı sanılmaktadır Uzun Hasan ’ın ölümünden daha sonra Fatih Sultan Mehmet kadar alındığı tanıdık kalenin sur duvarlarından bir bölümü ayaktadır

Gümüşkaya Kalesi: Dibekli köyünün kuzeyinde dağlar arasındadır İki dağ arasına açılmış girişin üzerindeki kitabe yeri boştur Kalenin yakınındaki kayalarda gözcü kuleleri, kale içinde akıcı tabanlı, duvarlarında nişler yer alan ufak bölmeler vardır Yapının çevresinde taş basamaklar dairesel bir inşa kalıntısı ve su deposu bulunmaktadır Burada dağıtılmış dönemlerden çanak, çömlek, çini parçaları, sırça gereçler, gözyaşı şişeleri, ikonlar ve takılar bulunmuştur

Gümüştuğ (Avliyana) Kalesi: Torul ilçesine 30 km uzaklıkta Gümüştuğ köyündedir Irmağın her iki yakasındaki kalıntılarda Bizans döneminden silahlar, “Konstantinata basımlı sikkeler bulunmuştur Sol kıyıda yer alan kalede, 1,5 m yükseklikte, biçimlendirilmiş beş sütunun, bir tapınağın kalıntıları olduğu bilinmektedir


*