iltasyazilim
FD Üye
GÜNEŞ
Dünyaya en yakın yıldızdır ve 8 ışık dakikası (1496 milyon km) uzaklıktadır Bu bununla beraber güneşe baktığımızda onun 8 dakika önceki halini görüyoruz demektir700000 km yarıçapı ve 15 milyon K çekirdek sıcaklığı göz önüne alındığında HR diyagramına kadar G2 türünden cüce yıldızlar sınıfına girer Güneş sisteminin Samanyolu ’nda Oort Bulutu ’ndan oluştuğu sanılmaktadır ( C ile K dönüşümü + 273 ile yapılır)
Güneş manyetik bir alana sahip olan, dönen ve çekirdeğinde enerji üreten bir gökcismidir Güneş, güneş sistemindeki maddenin % 9985 ’ni içerir Gezegenler % 0135, uydular,asteroidler, kuyruklu yıldızlar, meteoritler ve gezegenler arası ortam ise % 0015 ’ni oluşturur Güneşin enerjisi, 15 milyon K (Kelvin) sıcaklıktaki ve yeryüzü atmosfer basıncından milyarlarca kere artı olan çekirdeğindeki, hidrojenin helyuma dönüşmesinden kaynaklanır Çekirdek tepkimeleri sonucu serbest kalan enerji, yüzeye gelir ve buradan uzaya yayılır Bu enerjinin sadece 22 milyarda biri yeryüzü tarafından soğurulur ve hayat için gerekli koşulların oluşmasını sağlar Güneşten, Xışınlarından radyo dalgalarına kadar her dalga boyunda enerji yayılır Güneşte ışınım kuvveti ile çekim kuvveti denge halinde bulunur
700000 km çapa tarafından çekirdekte oluşan ışığın hızı da göz önüne alındığında yüzeye yaklaşık 2 sn de gelmesi gerekirken, aşırı hidrojen yoğunluğuna alt olarak bu zaman 10 milyon yıldır Gerçekte biz 8 dakikadan da öte güneşin 10 milyon sene önce oluşturduğu ışığı görüyoruz
Güneş ;
Yeryüzü çapının takriben 110 katı,
Yer yüzey alanının 12000 katı,
Yer kütlesinin 333000 katı,
Yer hacminin ise 1306000 katıdır
Güneş kendi ekseni civarda diferansiyel dönme hareketi yapar yani kutuplar ve ekvator öbür hızlarda döner Ekvatora Yakın bölgenin dönme hızı kutupların dönme hızından fazladır Takriben 400 km kalınlığında olan ve Işıkküre (fotosfer) denilen güneşin gözle görülen parlak yüzeyi teleskopla incelendiğinde granüler (bulgurcuk) yapıya sahip olduğu görülür herkes sıcak bir gaz kütlesinin tepesi olan bu granüllerin sayısı yaklaşık 4 milyon kadardır ve tüm güneşin yüzeyini kapsar Ortalama ömürleri 710 dk arasında olan bu granüllerin boyutu 300–1450 km arasındadır ve bu gazlar saatte 05 km çabuk yükselirler, enerjilerini kaybedince soğuyarak yüzeye dürüst düşerler ve granüller arası karanlık çizgileri oluştururlar
Güneşin kenarı, merkezinden daha karanlık görünür Bunun nedeni, güneşin merkezine bakıldığında ışıkkürenin derin ve sıcak katmanlarını, kenar kısmına bakıldığında ise daha yüksek ve daha az sıcak katmanlarını görüyor olmamızdır Işıkkürenin üstünde, takriben 5000 km kalınlığında ve renkküre (kromosfer) adını alan bir iç atmosfer vardır Yapılan araştırmalar renkkürenin kenarlardaki katmanlarının bir otlak yangını görünümünde olduğunu, birbiri üstüne binişen böylece çok fışkırtı bulunduğunu belirledi ve bunlara iğnecik (spikül) adı verildi Bu iğnecikler bulundukları yüzeyden 8000 km değin yüksekliğe çıkabilmektedir
Renkkürenin de üzerinde son derece yüksek sıcaklıklı Güneş tacı (korona) bulunur Güneş tacı, birkaç güneş yarıçapı uzaklıkta, takriben 2 milyon K ’lik bir kinetik sıcaklığa sahiptir Güneş tacının bu kadar sıcak oluşu, ışıkkürede ve renkkürede bulunan bulgurcuk (granül) ve iğneciklerdeki (spikül) kütle hareketleri olduğu sanılmaktadır Güneş tacının bu yüksek sıcaklık nedeniyle, dıştan içten yayılan ve dünyanın ötesine dek uzanan elektrik yüklü bir tanecik akımı (nötrino) oluşturur Bu akıntı, Güneş rüzgarı olarak adlandırılır
Güneş lekeleri ışıkküredeki önemli, akışkan, daimi olmayan, güneş yüzeyine oranla pozitif yer kaplamayan ve çok şiddetli manyetik alana sahiptir oluşumlardır Bu bölge 500 gauss ’dan başlayıp 4000 gauss ’a dek çıkabilir, bir mukayese yapmak icabında dünyanın manyetik bölge şiddeti 1 gauss ’dan küçüktür keza güneşin manyetik bölge şiddetinin de birkaç gauss olduğu düşünülmektedir Güneşin merkezinde açığa çıkan enerji radyatif iken yüzeye dürüst gitgide maddi taşınma (konveksiyon) meydana gelir İşte bu fiziki taşıma ile güneşin diferansiyel dönmesi etkileştiğinde kara kir meydana gelmektedir Ortaya çıkan kir grubu çabuk büyüyerek birbirinden ayrılır ve güneşin dönme yönünde en öndeki leke genellikle en büyük lekedir ve baş kir adını alır Lekeler max büyüklüklerine ulaştıktan sonradan genel olarak birkaç hafta içinde kaybolurlar, yalnız kalan baş kir de artan bir şekilde küçülerek o da birkaç hafta içinde kaybolur Ortalama büyüklükteki bir lekenin gölge çapı 30000 – 50000 km arasındadır, nadiren de 140000 km ’ ye kadar çıkabilir Güneş yüzeyinde gözlenen kir sayısı durmadan değişir Kir etkinliğinin max olduğu iki çevrim arasındaki süre 11 yıldır, buna ilaveten 80 takvim bir çevrim daha olduğu bilinir
Çoğunlukla renkküre beneklerinde ara sıra ortaya çıkan ani parlamalar püskürme denir Ufak püskürmeler birkaç dakika, büyükleri ise birkaç saat sürer Fışkırmalar, görünüşü çok güzel olan güneş olaylarından biridir Bunlar güneş yüzeyinde 200000 km uzunlukta, 40000 km yükseklikte ve 6000 km kalınlıkta olabilen şerit biçimli gaz akımlarıdır
15 milyon K iç sıcaklığa sahip olan güneş, yaydığı enerji (386 x 1033 ergsn) göz önüne alındığında saniyede 47 milyon ton kütle kaybetmektedir Diğer bir deyişle güneş yılda kütlesinin 100 milyarda birini kaybetmektedir Güneşin kütlesinde ve yaydığı enerjide sezilebilir bir değiştirme oysa 6 milyar yılda ortaya çıkabilir Dünyanın 45 milyar yaşında olduğu düşünülürse, bu da demektir ki güneş, yeryüzü var olduğundan beri hiç değişmemiştir %60 ’ı hidrojenden oluşan güneşin bu dek kuvvetli enerji açığa çıkarması ama çekirdek tepkimeleri sonucunda oluşabilir Bu tepkimeler içerisinde en önemlisi protonproton tepkimesi olarak adlandırılan çekirdek kaynaşması (füzyon) zinciridir Açığa meydana çıkan enerjinin minik bir bölümü de tepkimelerde oluşan nötrinolar göre taşınmaktadır
Güneşin bundan sonraki evriminin öteki yıldızların evrimine benzeyeceği söylenebilir Tüm hidrojen tükendiğinde helyum ile daha ağır atomlar arasında oluşacak tepkimeler başlayacak, böylece güneş, boyutları büyüyüp parlaklığı artarak, bir kırmızı dev yıldıza dönüşecektir Sonunda bütün nükleer enerji kaynakları tükenince, dış katmanlarını boşluğa fırlatacak ve gezegenimsi bulutsu oluşturacaktır (Gezegenimsi bulutsular ise sonradan yeni yıldızların oluşması için etraf hazırlayacaklardır) Gezegenimsi bulutsu oluşturduktan sonradan beyaz cüceye dönecek olan güneş, şu anki çapının 1100 ’üne değin küçülecek Güneşin toplam ömrünün 10 milyar sene olduğu varsayım edilmektedir
*
Dünyaya en yakın yıldızdır ve 8 ışık dakikası (1496 milyon km) uzaklıktadır Bu bununla beraber güneşe baktığımızda onun 8 dakika önceki halini görüyoruz demektir700000 km yarıçapı ve 15 milyon K çekirdek sıcaklığı göz önüne alındığında HR diyagramına kadar G2 türünden cüce yıldızlar sınıfına girer Güneş sisteminin Samanyolu ’nda Oort Bulutu ’ndan oluştuğu sanılmaktadır ( C ile K dönüşümü + 273 ile yapılır)
Güneş manyetik bir alana sahip olan, dönen ve çekirdeğinde enerji üreten bir gökcismidir Güneş, güneş sistemindeki maddenin % 9985 ’ni içerir Gezegenler % 0135, uydular,asteroidler, kuyruklu yıldızlar, meteoritler ve gezegenler arası ortam ise % 0015 ’ni oluşturur Güneşin enerjisi, 15 milyon K (Kelvin) sıcaklıktaki ve yeryüzü atmosfer basıncından milyarlarca kere artı olan çekirdeğindeki, hidrojenin helyuma dönüşmesinden kaynaklanır Çekirdek tepkimeleri sonucu serbest kalan enerji, yüzeye gelir ve buradan uzaya yayılır Bu enerjinin sadece 22 milyarda biri yeryüzü tarafından soğurulur ve hayat için gerekli koşulların oluşmasını sağlar Güneşten, Xışınlarından radyo dalgalarına kadar her dalga boyunda enerji yayılır Güneşte ışınım kuvveti ile çekim kuvveti denge halinde bulunur
700000 km çapa tarafından çekirdekte oluşan ışığın hızı da göz önüne alındığında yüzeye yaklaşık 2 sn de gelmesi gerekirken, aşırı hidrojen yoğunluğuna alt olarak bu zaman 10 milyon yıldır Gerçekte biz 8 dakikadan da öte güneşin 10 milyon sene önce oluşturduğu ışığı görüyoruz
Güneş ;
Yeryüzü çapının takriben 110 katı,
Yer yüzey alanının 12000 katı,
Yer kütlesinin 333000 katı,
Yer hacminin ise 1306000 katıdır
Güneş kendi ekseni civarda diferansiyel dönme hareketi yapar yani kutuplar ve ekvator öbür hızlarda döner Ekvatora Yakın bölgenin dönme hızı kutupların dönme hızından fazladır Takriben 400 km kalınlığında olan ve Işıkküre (fotosfer) denilen güneşin gözle görülen parlak yüzeyi teleskopla incelendiğinde granüler (bulgurcuk) yapıya sahip olduğu görülür herkes sıcak bir gaz kütlesinin tepesi olan bu granüllerin sayısı yaklaşık 4 milyon kadardır ve tüm güneşin yüzeyini kapsar Ortalama ömürleri 710 dk arasında olan bu granüllerin boyutu 300–1450 km arasındadır ve bu gazlar saatte 05 km çabuk yükselirler, enerjilerini kaybedince soğuyarak yüzeye dürüst düşerler ve granüller arası karanlık çizgileri oluştururlar
Güneşin kenarı, merkezinden daha karanlık görünür Bunun nedeni, güneşin merkezine bakıldığında ışıkkürenin derin ve sıcak katmanlarını, kenar kısmına bakıldığında ise daha yüksek ve daha az sıcak katmanlarını görüyor olmamızdır Işıkkürenin üstünde, takriben 5000 km kalınlığında ve renkküre (kromosfer) adını alan bir iç atmosfer vardır Yapılan araştırmalar renkkürenin kenarlardaki katmanlarının bir otlak yangını görünümünde olduğunu, birbiri üstüne binişen böylece çok fışkırtı bulunduğunu belirledi ve bunlara iğnecik (spikül) adı verildi Bu iğnecikler bulundukları yüzeyden 8000 km değin yüksekliğe çıkabilmektedir
Renkkürenin de üzerinde son derece yüksek sıcaklıklı Güneş tacı (korona) bulunur Güneş tacı, birkaç güneş yarıçapı uzaklıkta, takriben 2 milyon K ’lik bir kinetik sıcaklığa sahiptir Güneş tacının bu kadar sıcak oluşu, ışıkkürede ve renkkürede bulunan bulgurcuk (granül) ve iğneciklerdeki (spikül) kütle hareketleri olduğu sanılmaktadır Güneş tacının bu yüksek sıcaklık nedeniyle, dıştan içten yayılan ve dünyanın ötesine dek uzanan elektrik yüklü bir tanecik akımı (nötrino) oluşturur Bu akıntı, Güneş rüzgarı olarak adlandırılır
Güneş lekeleri ışıkküredeki önemli, akışkan, daimi olmayan, güneş yüzeyine oranla pozitif yer kaplamayan ve çok şiddetli manyetik alana sahiptir oluşumlardır Bu bölge 500 gauss ’dan başlayıp 4000 gauss ’a dek çıkabilir, bir mukayese yapmak icabında dünyanın manyetik bölge şiddeti 1 gauss ’dan küçüktür keza güneşin manyetik bölge şiddetinin de birkaç gauss olduğu düşünülmektedir Güneşin merkezinde açığa çıkan enerji radyatif iken yüzeye dürüst gitgide maddi taşınma (konveksiyon) meydana gelir İşte bu fiziki taşıma ile güneşin diferansiyel dönmesi etkileştiğinde kara kir meydana gelmektedir Ortaya çıkan kir grubu çabuk büyüyerek birbirinden ayrılır ve güneşin dönme yönünde en öndeki leke genellikle en büyük lekedir ve baş kir adını alır Lekeler max büyüklüklerine ulaştıktan sonradan genel olarak birkaç hafta içinde kaybolurlar, yalnız kalan baş kir de artan bir şekilde küçülerek o da birkaç hafta içinde kaybolur Ortalama büyüklükteki bir lekenin gölge çapı 30000 – 50000 km arasındadır, nadiren de 140000 km ’ ye kadar çıkabilir Güneş yüzeyinde gözlenen kir sayısı durmadan değişir Kir etkinliğinin max olduğu iki çevrim arasındaki süre 11 yıldır, buna ilaveten 80 takvim bir çevrim daha olduğu bilinir
Çoğunlukla renkküre beneklerinde ara sıra ortaya çıkan ani parlamalar püskürme denir Ufak püskürmeler birkaç dakika, büyükleri ise birkaç saat sürer Fışkırmalar, görünüşü çok güzel olan güneş olaylarından biridir Bunlar güneş yüzeyinde 200000 km uzunlukta, 40000 km yükseklikte ve 6000 km kalınlıkta olabilen şerit biçimli gaz akımlarıdır
15 milyon K iç sıcaklığa sahip olan güneş, yaydığı enerji (386 x 1033 ergsn) göz önüne alındığında saniyede 47 milyon ton kütle kaybetmektedir Diğer bir deyişle güneş yılda kütlesinin 100 milyarda birini kaybetmektedir Güneşin kütlesinde ve yaydığı enerjide sezilebilir bir değiştirme oysa 6 milyar yılda ortaya çıkabilir Dünyanın 45 milyar yaşında olduğu düşünülürse, bu da demektir ki güneş, yeryüzü var olduğundan beri hiç değişmemiştir %60 ’ı hidrojenden oluşan güneşin bu dek kuvvetli enerji açığa çıkarması ama çekirdek tepkimeleri sonucunda oluşabilir Bu tepkimeler içerisinde en önemlisi protonproton tepkimesi olarak adlandırılan çekirdek kaynaşması (füzyon) zinciridir Açığa meydana çıkan enerjinin minik bir bölümü de tepkimelerde oluşan nötrinolar göre taşınmaktadır
Güneşin bundan sonraki evriminin öteki yıldızların evrimine benzeyeceği söylenebilir Tüm hidrojen tükendiğinde helyum ile daha ağır atomlar arasında oluşacak tepkimeler başlayacak, böylece güneş, boyutları büyüyüp parlaklığı artarak, bir kırmızı dev yıldıza dönüşecektir Sonunda bütün nükleer enerji kaynakları tükenince, dış katmanlarını boşluğa fırlatacak ve gezegenimsi bulutsu oluşturacaktır (Gezegenimsi bulutsular ise sonradan yeni yıldızların oluşması için etraf hazırlayacaklardır) Gezegenimsi bulutsu oluşturduktan sonradan beyaz cüceye dönecek olan güneş, şu anki çapının 1100 ’üne değin küçülecek Güneşin toplam ömrünün 10 milyar sene olduğu varsayım edilmektedir
*