Güneş Sistemindeki Gezegenler,gezegenlerin yapısı

Güneş sistemi merkezinde yıldız olarak güneş ve çevresinde dönen gök cisimlerinden oluşur

Gezegenler , asteroitler , kuyruklu yıldızlar ve uydular güneş çevresinde dönen gök cisimleridir

Güneş Samanyolu galaksisi içinde hareket ederken gezegenler de onunla birlikte uzayda dönerek hareket ederler

Güneş kütle çekim kuvvetiyle tüm gezegenleri kendine içten çeker Bu çekim kuvvetinden dolayı gezegenler güneşin çevresinde açıklanmış bir yörüngede hareket ederler

Gezegenler güneş çevresinde saat ibresinin teri yönünde hareket ederler

Gezegenler güneş civarda elips şeklinde bir yol izler bu yola YÖRÜNGE denir

Elipsin iki tane odağı bulunduğundan güneş bu odaklardan birinde bulunduğundan güneş elipsin tam orta uygun bulunmaz

Gezegenler sönmüş katılaşmış çevresine ısı ve ışık saçamayan fakat güneşten aldıkları ışığı yansıtabilen gök cisimleridir

Günümüzde aşina 9 gezegen vardır

Gezegenlerin güneşten dışa doğru sıralanışı ;

Merkür – Venüs – Dünya – Mars – Jüpiter – Satrün – Uranüs – Neptün – Plüton dur


Güneşe en yakın gezegen Merkür , en uzakta gezegen Plüton dur


Gezegenler hem kendi ekseni civarda ayrıca de güneş etrafında dönerlerken Samanyolu galaksisinin etrafında da dönmüş olurlar


Gezegenlerin güneş etrafındaki dönüş hızları farklıdır

Güneşe yakın olan gezegenlerin dönüş hızı büyük uzak olanların dönüş hızları küçüktür

İç gezegenler ( sıcak gezegenler )

Dünya ile güneş arsında kalan Merkür ve Venüs gezegenleridir

Dış gezegenler ( soğuk gezegenler )

Dünyamızdan sonradan gelen mars , Jüpiter , Satrün , Uranüs ,Neptün , Plüton gezegenleridir

Güneşe en yakın gezegendir( güneşe uzaklığı 58 milyon km )

Güneş batarken yada doğarken görülebilir

Güneş çevresinde dönme hızı maksimum olan gezegendir ( 88 günde dönüşünü tamamlar )

Kendi çevresindeki dönüşünü 59 günde tamamlar

Merkür ’e gönderilen Mariner 10 adlı uzay sondası Merkür ün katı halde atmosferi ve suyu olmayan ölü bir gezegen olduğu yüzeyinin kraterle astarlı olduğu ve uydusunun olmadığını saptama etmiştir

Venüs e Zühre de denir Güneşe ikinci yakın gezegendir

Güneşe sıradan uzaklığı 108 milyon km dir

Güneş doğmadan hemencecik önce yada battıktan derhal sonradan görülebilir

Venüs e akşam yıldızı , çoban yıldızı ya da sabahtan yıldızı da denir

Kendi ekseni etrafındaki dönüşü yavaştır 243 günde tamamlar

Güneş çevresindeki dönüşünü 224 günde tamamlar

Venüs katı halde bir gezegendir

Yüzeyinde kalın bir atmosferi olduğu için güneşten gelen ışınların büyük bir kısmını uzaya geri yansıtırbu yüzden Venüs aydınlık bir gezegen olarak görülür

Venüs ün atmosferi kalın olduğundan ısının dışarı çıkması önlendiğinden Venüs Merkür den daha sıcak bir gezegendir yüzey sıcaklığı 400 0C dir

Venüs öteki gezegenlerin tersine DOĞU dan – BATI ya dürüst döner

Güneşe sıradan 149,6 milyon km uzaklıktadır

Üstünde canlıların yaşadığı tek gezegendir

Dünyanın çevresinde kalın bir atmosfer tabakası vardır Yapısında solunuma yerinde gazlar bulunur ( % 78 azot % 21 oksijen % 1 öteki gazlar bulunur )

Dünya yüzeyi suyun akıcı halde bulunabileceği sıcaklıktadır

Dünyanın ekseni yörünge düzlemine içten 230 27ı ( 23 derece 27 dakika ) eğiktir

Dünyanın ekseniyle yörünge düzlemi arasında 660 33ı ( 66 derece 33 dakika ) ’lık açı vardır

Bu eğiklikten dolayı dünyanın her yeri aynı miktarda ısı almaz gece ve gündüz süreleri aralıksız değişerek mevsimlerin oluşmasına sebep olur

Dünyanın kuzey yarım küresi kış aylarını yaşarken güney yarım küresi yaz aylarını yaşar

21 mart ve 23 eylül tarihlerinde dünyanın iki yarım küresinde de gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olur

Kuzey yarım kürede 21 haziran günü en uzun gündüz ve en kısa gece,

21 Aralıkta ise en uzun gece ve en kısa gündüz yaşanır

Güney yarımkürede ise bunun tam tersidir

Dünya ’nın uydusu ve ona en yakın gezegendir

Dünya ’ya takriben 376 bin km uzaklıkta bir yörüngede dolanır

Dünya çevresindeki dönüş süresi takriben 29,5 gündür

Ay ’ın kendi etrafındaki dönüş süresi ile Dünya etrafındaki dönüş süresi neredeyse aynıdırBu yüzden Dünyadan bakılınca Ay ’ın daima benzer yüzü görülür


Ay ’ın yüzeyi kraterlerle kaplıdır

Ay ısı ve ışık yaymaz Güneşten aldığı ışığı yansıtır Bu yüzden ışığı parlaktır

Dünya etrafında elips bir yörüngede döndüğünden Dünya ’ya bazen yaklaşır ara sıra uzaklaşır

Ayda gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı 300 0C dir


Ayda atmosfer yoktur Bu yüzden;

İklim olayları (yağmur,kar ,rüzgar gibi) görülmez

Akarsular, rüzgarlar, dalgalar, buzullar gibi dış kuvvetlerin etkisi yoktur

Günlük ve yıllık sıcaklık farkları fazladır

Göktaşları fazla düştüğünden kraterler fazladır

Isı ,ışık ve ses yayılmaz

Canlı yaşayamaz



Ay ’ın Dünya ’ya yansıttığı ışık miktarı değiştiği için, görünüşü defalarca aynı değildir Bu yüzden her gece Ay ’ın bambaşka bir kısmı bize daha aydınlık görünür Buna AY ’IN EVRELERİ denir Ay ’ın 4 evresi vardır

1Yeni ay ayın ışık alamayıp en ince ayrıntısına kadar karanlık göründüğü evredir

2Ilk dördün ayın sağ tarafının aydınlık sol tarafının karanlık olduğu evredir

3Dolunay ayın iyice aydınlık olarak görüldüğü evredir

4Son dördün ayın sol tarafının aydınlık sağ tarafının karanlık olduğu evredir

Hilal evresi ayın hilal şeklinde parlak olarak görüldüğü evredir



G E L G İ T OLAYI



Dünya ve ay aralarında büyük bir çekim zor vardır

Dünyanın ay ’a uyguladığı bu çekim kuvveti ay ’ın dünya çevresinde emin bir yörüngede hareket etmesini sağlar


Ay da dünyaya çekim kuvveti uygular

Ay ’ın çekim kuvveti dünyanın çekim kuvvetinin 6 da 1 dir

Ayın çekim kuvveti sonucu dünya üzerindeki sular kabarır ve alçalır buna

gelgit (med – cezir ) olayı denir


Okyanus ve denizlerdeki suların kabarmasına GEL çekilmesine GİT adı verilir

Güneş ve ay aynı hizaya geldiğinde suların kabarması en üst seviyede olur

Güneş sistemindeki 4 gezegendedir

Büyüklüğü dünyanın yarısı kadardır

Güneşe uzaklığı 227 milyon km dir

Mars katı bir gezegendir

Yüzey sıcaklığı ortalama 28 0C

Mars , parlak , kırmızımsı bir yıldızdır

Marsın güneş çevresindeki bir dönüşü 687 gün sürer

Mars ’ın üstünde çoğunluğu karbondioksitten ( CO2 ) oluşan atmosferi vardır

Mars ’ın yüzeyinde yanardağlar,boş düzlükler ve kraterler bulunur

Mars ’ın Deimos ve phobos isimli iki uydusu vardır

Güneş sistemindeki 5 gezegendir

Güneş sisteminin en büyük gezegenidir

Dünyamızın 11 katı büyüklüğünde dir

Güneşe sıradan uzaklığı 778 milyon km dir

Güneş çevresindeki dönüşünü 12 yılda tamamlar

Kendi çevresindeki dönüşünü takriben 10 saat de tamamlar

Minik katı bir çekirdeği vardır geri kalan kısmı istikrarsız hidrojenden oluşur

Çoğunluğu hidrojen ve helyumdan oluşan atmosferi vardır

Jüpiter ’in 16 uydusu vardır

En büyük uydusu Ganymede (güneş sisteminin en büyük uydusudur )

Callisto adlı uydusu yüzey şekilleri olarak avuç içi ’ a benzer

Güneş sisteminin 6 gezegenidir

Güneş sisteminin ikinci büyük gezegenidir

Güneşe sıradan 1 milyar 427 milyon km uzaklıktadır

Dünyamızdan takriben 10 kat büyüktür

Güneş çevresindeki dönüşünü 295 yılda tamamlar

Kendi çevresindeki dönüşünü takriben 10,5 saat ’te tamamlar

Satürn gazlardan oluşmuş bir gezegendir

Satürn civarda renkli halkalar bulunur ( halkalı gezegen )

Satürn ’ ün 18 uydusu vardır

Güneş sisteminin 7 gezegenidir

Güneşe ortalama 2 milyar 900 milyon km uzaklıktadır

Dünyadan yaklaşık 4 kat daha büyüktür

Güneş çevresindeki bir dönüşünü 84 yılda tamamlar

Kendi çevresindeki dönüşünü yaklaşık 11 saat te tamamlar

Küçük bir çekirdeği ve kalın bir atmosferi vardır

Uranüs ’ün 15 uydusu vardır

Güneşe dönük yüzünde sıcaklık sıradan 151 0C dir

Güneş sisteminin 8 gezegenidir

Güneşe sıradan 4 milyar 500 milyon km uzaklıktadır

Dünyamızdan takriben 4 kat büyüklüktedir

Güneş çevresindeki dönüşünü 165 yılda tamamlar

Kendi çevresindeki dönüşünü takriben 15 saat te tamamlar

Neptün ’ ün 2 uydusu vardır

Güneşe dönük yüzünde sıcaklık ortalama 173 0C dir
netten özel baskı
*