Güneş ve Dünya ortasındaki uzaklık eliptik yörünge sebebiyle değişse de ortalama 149 milyon 597 bin 870 kilometre olarak kabul görüyor ve bu araya ünite olarak AU ismi veriliyor. Güneş’ten çıkan bir ışının bu arayı etmesi yani Dünya’ya ulaşması -ışık hızıyla- 8 dakika sürüyor.
Avrupa Uzay Ajansı tarafından 10 Şubat 2020’de gönderilen Solar Orbiter aracı, yolda giderek artan sıcaklıklara karşın o dehşetli aranın büyük bir kısmını -yakşaşık 101 milyon kilometre kadarını- kat etmeyi başardı. Solar Orbiter, insan kulağına her ne kadar uzak bir ara üzere gelse yıldızımızın 48 milyon kilometre yakınında. Bir diğer deyişle Güneş’e Dünya’dan 3 kat daha yakın pozisyondaki Merkür gezegeniyle yan yana.
Böyle bir aradan son teknolojiye sahip ekipmanlarla alınan imgeler de hayret verici oluyor, hatta yakınlaşınca işler daha da ciddileşiyor:
Solar Orbiter’in bulunduğu yerde sıcaklık 500 derece. İlerleyen devirde Güneş’e daha çok yaklaşacağı için daha yüksek sıcaklıklara karşı dayanıklığı var. Aracın asıl gayesi Güneş’in manyetik alanlarında, kutuplarında olup bitenleri anlamamızı sağlayacak manzaralar yakalamak.
Dönem periyot Dünya’yı da etkileyen Güneş fırtınalarını duymuşsunuzdur… Hatta bu fırtınalar Dünya’daki tüm haberleşme sistemini bir anda devre dışı bırakacak kadar şiddetlenebilir:
Yukarıdaki görüntüde Güneş’teki dev bir patlamanın açığa çıkardığı rüzgarı, bu rüzgarın enerjiyi nasıl dağıttığını görüyorsunuz. İşte o Güneş fırtınalarının nasıl ve ne vakit meyadana geleceğini anlamak için evvel Güneş’in kutuplarını, yani manyetik alanlarının ağırlaştığı yerlerini görmek kaide. Lakin bugüne kadar yapılan araştırmalar kâfi değil. Güneş’in kutupları hakkında çok az şey biliniyor ve yalnızca bir dizi hesaplamalarla iddia yürütülüyor.
Aşağıdaki görüntüde “Earth to scale” olarak söz edilen daire Dünya’nın boyutunu gösteriyor. Buradan yola çıkarak ateşten oluşan fırtınaların boyutunu bi’ düşünün…
Gördüğünüz yer Güneş’in güney kutbu. Yalnızca yıldızın kutuplarında gerçekleşen “hedgehog” yani gayriresmi Türkçe ismiyle “kirpi” adı verilen fırtılaları izlediniz.
Bu fırtınalara neden “kirpi” ismi verildiği pek açık…
Bir kirpinin üzerindeki dikenler üzere uzayan ateşten kolları net biçimde görebilirsiniz. Neden ya da nasıl oluştukları bilinmiyor. Güneş hakkında araştırmalar yapan uzak fizikçileri, bu imgelerden yararlanarak mevzuyu aydınlatmak için çalışıyor.
Güneş’in etrafında, içerisine Dünya dahil 8 gezegen ve Pluto’nun da dahil olduğu Heliosfer isminde bir “kalkan” var:
Bu kalkanın içerisindeki tüm unsurların ve enerjinin Güneş’ten gelerek oluştuğu ve Dünya’daki ülkü hayat ortamının da bu kalkan sayesinde süreklilik sağladığı varsayım ediliyor. Lakin başka taraftan kelam konusu patlamalarla oluşan rüzgarlar ve fırtınalar, Dünya’daki hayatı da tehdit edebilecek seviyede.
Güneş'teki patlamaların tabiatını anlamak için tasarlanan Solar Orbiter isimli araç, planan çalışmalara nazaran 2030 yılına kadar Güneş’e 14 kere daha yakınlaşacak. Bu yakınlaşmalar üstteki görüntülerin çekildiği 48 milyon kilometrelik aralıklardan daha az mesefelere kadar gerçekleşecek.
Kaynaklar: ScienceAlert, Avrupa Uzay Ajansı (YouTube)