Güneydoğu Anadolu bölgesinin konumu

Güneydoğu Anadolu bölgesinin konumu nedir

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ COĞRAFİ KONUMU VE ÖZELLİKLERİ

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Amanos ve Güneydoğu Toros yaylalarının önünde Suriye Platformuna dürüst artan bir şekilde alçalan ve yeryüzü şekilleri açısından tekdüzeliği ile uyarı çeken platolar alanı olarak nitelendirilir
Fakat gerçekte doğal bölge olarak bu bölge sınırlarımızda ona ermemekte,bir yana Filistin bir yanlamasına da Zagros etekleri baştan başa Basra Körfezine doğru devam etmektedirDış kenarlarından doğal orman yetiştirme ortamına daha ıslak dağlık alanlar,iç kenarından da Suriye Arabistan çölünün kuzeye dürüst sokulmuş olan bölge,hilale benzer bir yayılma alanı göstermektedirBir ucundan değişik ucuna,güneydeki çölü dolanarak bir yay çizen bu bölge bütün tarih her tarafında kendi içindeki ülkeleri birbirlerine gerekse bunları daha uzaklardaki ülkelere bağlayan yolların doğal güzergahı olmuş bu yol baştan başa toplumlar ya birbirleri ile uzlaşma içinde ticaret yaparak veya savaşarak kültür alışverişinde bulunmuşlardır
Bu alan milattan binlerce sene önce gelişen birincil büyük uygarlıkların ve bilhassa verimli alanları ile birincil etkili tarımcılığın gelişme alanı olarak ün yaymıştırTüm bu özellikleri ile bölgeye Tarih ve Arkeoloji Bilim Adamları
göre “Bereketli Hilal adı verilmiştir
Günümüz sınırlarında Güneydoğu Anadolu Bölgesi Verimli Hilal ’in birbirinden çöller ile ayrılmış iki uzaktan ucunun birleştiği kesiştiği,kuzeye doğru en çok sokulduğu ve en büyük genişliğe eriştiği orta kesimini oluşturur
Bu nedenlere emrindeki olarak oldukça geniş olanaklara sahip olan alan değil şebekesi bakımından neredeyse bir düğüm noktası durumunda olmuştur
Bölge içindeki özel konumu nedeniyle her daim yerleşime sahne olan UrfaAdıyaman bölgesine gelince 130´150km2 ’lik alanda,kuzeyde Antitoros dağlarının dominant kireçtaşı kayalıkları kenarında güneyde Fırat doğuda ise;bazalt platosu ile buruşuk bu alanda karşımıza çıkmaktadır
Yerleşmemizin yer aldığı Urfa Bölgesi;3638 boylam dereceleri arasında olup,kuzeybatı ve güneyinde Fırat doğusunda ise;yeniden Fırat ’ın kollarından biri olan Habur ırmağı ile sınırlandırılmıştırDoğusunda Mardin,batısında Gaziantep,kuzeybatısında Adıyaman ve kuzeyinde de Diyarbakır ile çevrilmiş,güneyinde Suriye ile sınır halinde yer almaktadırDoğu ile Batı dünyasını kültür ve ticaret bakımından birbirine bağlayan eski ve en önemli yollar sisteminin bir düğüm noktası oluşu bütün bu bölgede çok eskiden beri parlak bir uygarlık seviyesine ulaşmış kentlerin kurulmasını hazırlamıştır
Burada 1894 ’ten beri Fransız Gautier,1946 Kılıç Kökten ile devamlı incelemeler ve kazılar neticesinde Paleolitik ve Neolitik(MÖ80005000),Kalkolitik(MÖ50003000),Tunç Çağlarına ait yüzlerce yerleşim alanı bulunmuştur(Lev1Harita 1)
Coğrafi Konum :Türkiye ’nin güneydoğusunda yer alırNüfus miktarı ve yüzölçümü ile en minik bölgemizdirTürkiye yüzölçümünün %7,5 ’unu kaplayarak bölgeler arasında yedinci sırada bulunur
Yeryüzü Şekilleri :Alan olarak ova ve platolarla kaplıdırYer şekilleri tarıma elverişlidirBatıdan doğuya içten ve güneyden kuzeye gidildikçe zirve artarKaracadağ volkan konisi (1919m) ile MardinMidyat eşiği
(12001300m)yükseltinin artı olduğu yörelerdirŞanlıurfa,Gaziantep,Adıyaman platolarının sıradan yükseltisi 5001000m arasındadır
Nehir ve Gölleri : akarsuları kaynağını Doğu Anadolu Bölgesi ’nden alan Dicle ve Fırat ’tırFırat ’ın
Nizip,Göksu kolları,Dicle ’nin ise;Botan,Garzan,Batman kolları bölgeye yayılmıştırBölgede tabii göl yoktur
Yalnızca Fırat ve Dicle üstüne yerleşmiş baraj gölleri yer alır
İklim ve Bitki Örtüsü :Özellikle bölgenin batısında Akdeniz ikliminin genel özellikleri görülürYazları sıcak ve kuraktırBunun esas nedeni;güneyden esen sıcak ve kavurucu rüzgarlardırBatıdan doğuya gidildikçe ve hain yerlerden yükseklere çıkıldıkça Akdeniz ikliminin etkisi zayıflar,karasal iklimin etkisi belirginleşir
Bölgede yağışın çoğu kış aylarında görülürYıllık yağış toplamı 500600 mm ’dirİç Anadolu ’ya oranla artı ve Marmara değin yağış almasına karşın bölgede yaz aylarında şiddetli bir kuraklık yaşanırÇünkü yaz ayları fazla sıcaktırBuna emrindeki olarak da buharlaşma fazladır
Ülkemizin en yüksek Şanlıurfa (46,5°C)ve Diyarbakır (462°C) da görülmüştürSıcaklığın bu dek şiddetli buharlaşmaya neden olmuşturDolayısıyla yazın Türkiye ’nin sulamaya en fazla gereklilik duyulan bölgesidir Kış
ayları yüksek yerlerde soğuk geçerKar yağışı ve don olaylarına sık sık rastlanılır
Doğal tümör iklim özelliklerine kadar yer yer değişikler gösterirEn çok bozkırlar görülürBozkırlar daha fazla yüksek olmayan yerlerde yaygındırGüneydoğu Torosların eteklerinde ve MardinMidyat eşiği ’nde yüksekliğin artmasına bağlı olarak yağışlar artarMeşe ormanlarına ve çalılıklara rastlanırÇay boylarında söğüt ve kavak ağaçları yetişirOrman oranı bakımından %3 ile sonuncudur
Tarım ve Hayvancılık :Alan ekonomisinde tarım ve hayvancılık önemli bir yere sahiptirTarıma kullanışlı geniş düzlüklerin bulunması ve keza toprağın verim gücünün artı olması üretimi arttırmaktadırEkilidikili alanlar bakımından %20 ile dördüncü sıradadır
Bozkırların geniş yer kaplaması küçükbaş hayvancılığı manâlı hale getirmiştirEn fazla koyun ve keçi yetiştirilir
Güneydoğu Torosların eteklerinde ve MardinMidyat eşiğinde kıl ve tiftik keçisi beslenirBu bölgede küçükbaş hayvancılık ile birlikte yağ,peyniryün gibi hayvansal ürünlerinde ticareti yapılmaktadır *