Hacca Gitmek isteyen Hacı Adaylarının Bilmesi Gereken Yükümlülükler

Haccın Şartları
Hacca Gitmek isteyen Hacı Adaylarının Bilmesi Gereken Yükümlülükler

Konusu : Hac ve Umre
İçeriği : HACCIN ŞARTLARI
Başlığı : EDA ŞARTLARI

Haccın edasının, yani hac yükümlüsü kadar şahsen ifa edilmesinin farz olması için bulunması gereken şartlara ‘haccın edasının şartları ’ denir Bu koşullar genel hatlarıyla şunlardır:

a) Sağlıklı Elde Etmek Ebû Hanîfe ve Mâlik, dinç olmayı hac yükümlüsü olmanın şartı olarak gördüklerinden bunlara tarafından sağlıklı olmayan kimseler hac yapmakla mükellef değildir; dolayısıyla yerlerine temsilci göndermeleri de gerekmez

Hanefî imamlardan Ebû Yûsuf ve Muhammed ile Şâfiî ve Hanbelî hukukçularına kadar ise, yukarıda kayıtlı yükümlülük şartlarının gerçekleşmesi halinde, fiilen haccetmeye engel teşkil eden bir rahatsızlık ya da sakatlığı bulunanlar, yerlerine temsilci göndermeli veya bunu vasiyet etmelidirler Aslında hac etmeye engel rahatsızlık ve sakatlıklar aralarında, çoğunlukla, körlük, kötürümlük ve hac yolculuğuna dayanamayacak derecede rahatsızlık veya ihtiyarlık durumları gösterilmiştir

b) Yol Güvenliği Hanefî ve Hanbelî mezheplerinde fetvaya olan görüşe kadar yol güvenliğinin bulunması haccın edasının şartlarındandır Mâlikî ve Şâfiîler ise, istitâat kavramına getirdikleri izah etme doğrultusunda, bunu zorunluluk şartları arasında saymışlardır

c) Ârızî Bir Engelin Bulunmaması Tutukluluk ya da yurt dışına çıkma yasağı gibi yolculuğa çıkmayı engelleyen bir durumun hac mevsimine eşit gelmesi halinde eda yükümlülüğü gerçekleşmez

d) Kadınlara Özel İki Durum Haccın edasıyla ilk elden ilgisi bulunmamakla birlikte, kadınlara ilişkin diğer hükümlerin sonucu olarak söz konusu edilen iki durum daha bulunmaktadır

Bunlardan birincisi, kadınların tek başlarına uzun mesafeli yolculuklara çıkma yasağından kaynaklanan “emrindekilarında eşlerinin veya bir mahremlerinin bulunması şartıdır Hanefî mezhebine kadar, haccedebilmek için seferîlik hükümlerinin uygulanacağı bir mesafeyi katetmek durumunda olan kadınlar tek başlarına hac yolculuğuna çıkamazlar

Şâfiî mezhebinde ise katedilecek mesafeden ziyade yol emniyeti ve kadınların güvenliği alındığından koca ya da diğer bir mahremin bulunması koşul koşulmamış, bunun yerine kadınların bunu sağlayacak şekilde ağırlıklı görüşe tarafından üç kadının yer aldığı bir grup oluşturmaları yeterli görülmüştür aynı zamanda iki kadının hatta kendini güvenlik içinde hissediyorsa bir kadının sadece farz olan hac görevini yerine getirmek için tek başına yola çıkması câiz görülmüştür Mâlikî mezhebine tarafından ise, kocası ya da bir mahremi bulunmayan yahut ücretle bile olsa kendisiyle birlikte hacca gelmeyen bir bayan, güvenli bir kafile ile birlikte, bu kafilede başka kadınların bulunup bulunmaması dikkate alınmaksızın hac yolculuğuna çıkabilir

İkinci durum ise yalnızca boşanma iddeti ya da ölüm iddeti beklemekte olan kadınlara ilişkin olup, “ummaleri gereken süreyi tamamlamış olmalarıdır Hanefî mezhebine göre eda şartı olan bu şart öteki mezheplere tarafından zorunluluk şartıdır

Eda şartlarını içeren kimselerin şahsen hac yapmaları, bu şartlardan herhangi birinin gerçekleşmemesi durumunda bedel (delege) göndermeleri ya da bunu vasiyet etmeleri gerekir *