Haçlı Seferleri nedenleri ve sonuçları nedir?

HAÇLI SEFERLERİ


Papalığın teşvikiyle, Hıristiyan Avrupalıların, Müslümanlara aleyhinde düzen ettikleri seferlerin umumî adı En önemlisi dînî almak üzere, siyasî, sosyal ve iktisadî sebeplere dayanan Haçlı seferlerini, Papa İkinci Urbanus, 1095 yılında toplanan Clermont Konsili ’nde yaptığı konuşmayla başlatmıştır Asırlarca devam edip, milyonlarca insanın can kaybına, devletlerin yıkılıp, ülkelerin imha olunmasına sebep olmuştur
Doğu Hıristiyanlığının temsilcisi Bizans İmparatorluğu (3951453), 1071 yılında Selçuklu Devleti (10381194) ile yaptığı Malazgirt Savaşı'nda yenilince, Türklere Anadolu kapıları açıldı Selçuklu akıncıları, birkaç yıl içinde Ege, Akdeniz ve Marmara kıyılarına ulaştılar ve Bizans ’ın başkenti olan İstanbul ’u zorlamaya başladılar 1075 ’te Türkiye Selçuklu Devleti'ni kurup, İznik ’i başkent yapmaları, Avrupa ’nın en büyük Hıristiyan devleti olan Bizans ’ı kökünden sallamaya başladı Bu durum Avrupalıları telâşa düşürdü Çünkü Bizans ’ın düşmesi Türklerin Avrupa ’ya egemen olmasına yol açacaktı Bunun önüne geçilip, Türklerin durdurulması gerekiyordu Hattâ Anadolu dahil tüm Ortadoğu ’dan atılmalıydılar İkinci büyük sebep ise, iktisadî idi Avrupa, 11 asırda müthiş bir sefalet içindeydi Kralların sarayları bile taş yığınlarından ibaretti Altın, gümüş ve kıymetli madenlerin bir birçok, Türklerin ve doğu kavimlerinin elindeydi Avrupa, en iptidaî maddeler için bile doğuya muhtaçtı Ziraat, çok ilkel usullerle yapılıyordu Sulama sistemi yoktu Fransa, Almanya, Venedik gibi büyük sayılan Avrupa devletlerinin senelik geliri, en mütevazı Türk beylerinin gelirlerinden azdı Halk, önüne gelenin yağma ve talanından bıkmış, bir asilzâde veya haydut göre öldürüleceği günü bekliyordu

Bu sırada Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah ölüm etmiş, iç karışıklıklar baş göstermişti ŞiîFatımî Devleti, Selçukluların amansız düşmanı olup, Hıristiyanların müttefikiydi Bütün bunlar, Papa İkinci Urbanus ’u Hıristiyanları birleştirerek Müslümanların üstüne saldırtmaya özendirme ediyordu Böylece, bu papaz, Kudüs şehrini, Türklerin elinden edinmek için faaliyete başladı Sadece Pierre L ’Ermite isminde fakir bir Fransız keşişi, etrafına 50000 Fransız toplamıştı Bunlar, Almanya ’ya gelince, kendilerine 50000 Alman serserisi daha katıldı Macaristan ’da ve Balkanlarda daha da çoğalan bu çapulcu ordusu, 10961270 seneleri aralarında tertiplenen sekiz Haçlı seferinin birincil ordusu oldu

Birinci Haçlı Seferi (10961099)

Papaz Pierre L ’Ermite ve şövalye Yoksul Gautier öncülüğünde İstanbul ’a gelen bu kalabalık, Bizans İmparatoru tarafından hemencecik Anadolu ’ya geçirildi Bunlar, doğunun zenginliklerine kapılıp, yağma ve tahribatlar yaparak yerli ahaliye zulmettiler Anadolu Selçuklu Sultanı Birinci Kılıç Arslan, İznik önlerinde bu birincil Haçlı kuvvetlerini durdurarak, kılıçtan geçirdi Bunların gerisinde Aşağı Lorraine Dükü Gedefroi Bouillon ’un komutasındaki Haçlı ordusu yola çıktı Bu orduda; birçok ünlü şövalye, asilzade, kont ve dukalar vardı Avrupa ’nın bütün imkânları kullanılarak hazır olan bu ordu, 600000 kişiden müteşekkildi Almanya ’nın Rhein kıyılarında 10000 Yahudi'yi kılıçtan geçiren bu Haçlı ordusu, İstanbul ’a dürüst gelirken, ülkesinde de yağma ve toplu cinayet yapılmasından üzüntü eden Bizans İmparatoru Aleksios Komnenos, onlarla anlaştı Haçlılar, yiyecek içecek ihtiyaçlarının temini karşılığında, Anadolu ’da aldıkları yerleri Bizans ’a vereceklerdi Mukavele sonrası Anadolu ’ya geçen Haçlılar, 1097 senesi Mayıs ayında Türkiye Selçuklularının başşehri İznik ’i kuşattılar Kanlı çarpışmalar iki taraftan da ağır kayıplara sebep oldu Altı yüz bin şahsiyet Haçlı ordusu aleyhinde verdiği kayıplara dayanamayan Birinci Kılıç Arslan, çarpışarak geri çekildi İznik, Bizans ’ın eline geçti Eskişehir istikametinden Anadolu ’ya giren Haçlı ordusuna aleyhinde Sultan Birinci Kılıç Arslan (10921107), yıpratma savaşlarına başladı Anadolu ’da Haçlıları en stratejik bölgelerde yakalayıp, âni baskınlarla yıkım hareketlerine girişti, o kadar çoğunu kırdı

Haçlıların yanında, Bizans İmparatoru da, durumdan faydalanarak Türkiye Selçuklularının batı bölgelerindeki topraklarını işgal etti Ermeniler ise, Türklerin Haçlılarla uğraşmalarını fırsat bilip, Toroslar'a bir müddet etken oldular Altı yüz bin karakter güçlü olarak Anadolu ’ya geçen Haçlılar, Türklerin imha hareketi sonucu, Antakya Kalesi önlerine geldiklerinde 100000 ’e inmişti 1097 yılı Ekim ayında Antakya ’yı kuşatan Haçlılar, kale içindeki Hıristiyan ahaliden birinin ihaneti sonucu, dokuz ay sonradan, Haziran 1098 ’de şehre girebildiler Musul Atabeği Kürboğa Beyin kumandasındaki MüslümanTürk ordusu, Antakya ’yı Haçlılardan geri olmak için teşebbüse geçti Ama şehir halkı içerlemek üzereyken arasında meydana çıkan fitne, başarısızlığa yol açtı Haçlılar, yaptıkları huruç hareketiyle, bu Müslüman ordusunu dağıttılar

Antakya ’yı alan Haçlılar, kırk bine düşen kuvvetleriyle Kudüs ’e hareket ettiler ŞiîFatımîlerin elinde olan şehir, kısa sürede Haçlıların eline geçti Müslüman, Musevî ve Hıristiyanların yaşadığı ve her üç din mensuplarınca da kutsal olan Kudüs, Haçlıların eline geçince, büyük bir katliama uğradı Yetmiş bin Müslüman ve Yahudi'yi, mabetlere sığınan kadınlar ve çocuklar dahil, acımasızca kılıçtan geçirdiler Şehrin sokakları, kan ve cesetlerden geçilmez oldu

Birinci Haçlı Seferi neticesinde Kudüs ’te Katolik Latin Krallığı, Antakya ve Urfa ’da birer Haçlı devleti kuruldu Hıristiyanlar Ortadoğu ’yu bu vesile ile tanıyıp, Doğu Akdeniz kıyılarına yerleştiler Müslümanlarca Mekke ve Medine ’den daha sonra en mukaddes şehir olan Kudüs ’ün, ŞiîFatımîlerce Haçlılara teslimi, büyük üzüntüye yol açtı Müslümanlar, Haçlıları Ortadoğu ’dan atmak için derhal teşebbüse geçtiler 1144 senesinde Musul Atabegi İmâdeddin Zengî, Urfa ’yı geri aldı Bu koşul İkinci Haçlı Seferine sebep oldu

İkinci Haçlı Seferi (11471149)

Urfa ’nın Müslümanlar kadar geri alınması üzerine, papa Eugenius ’un teşviki ve papaz Saint Bernard ’ın propagandası neticesinde İkinci Haçlı Seferi başlatıldı Seferin komutanlığını, Yedinci Louis ile Almanya İmparatoru Üçüncü Konrad yapıyordu Alman İmparatoru komutasında 75000 kişilik birincil kafile, Konya Ovasına geldi Bu ordu, Türkiye Selçukluları Sultanı Birinci Mesud göre tahrip edildi Alman İmparatoru, canını kuvvet kurtararak, beş bin kişiyle İznik ’e sığındı Fransa Kralı Yedinci Louis, 150000 kişi ile yola çıktı Alman İmparatorunun geriye doğru kalmış döküntü kuvvetleriyle İznik ’te birleşti Bu kalabalık orduya karşısında meydan muharebesi yapmayı yerinde bulmayan Sultan Mesud, Haçlıları, Toroslar geçidine çekti Burada büyük kayıplara uğratılan Haçlıların artıkları, Antakya ’ya sığındılar Şam ’ı muhasara ettilerse de, Türkler göre mağlup edildiler

Üçüncü Haçlı Seferi (11891192)

Selahaddin Eyyubî, ŞiîFatımî Devletini ortadan kaldırıp, Eyyubî Devleti'ni kurduktan daha sonra, Haçlılara aleyhinde harekete geçti 1097 senesinden beri Haçlıların elinde yer alan Kudüs ’ü, 1187 senesinde Hattin Zaferinden sonra ele geçirdi Hıristiyanların birkaç kıyı büyük kasaba hariç, Ortadoğu ’dan atılmaları, Avrupalıları endişelendirdi Papa Üçüncü Clemens ’in teşvikiyle Fransa ve İngiltere Kralları ile Alman İmparatoru, Üçüncü Haçlı Seferine katıldılar Sonu bozgun olmasına karşın, Avrupa ’nın en meşhur kral, imparator ve kumandanlarının katıldığı bu sefer, meşhurdur

Alman İmparatoru Friedrich Barbarossa, kara yolu, Fransız Kralı Philippe Auguste ile İngiliz Kralı Arslan Yürekli Richard, deniz aracılığıyla hareket ettiler Alman İmparatoruna, Türkiye Selçukluları Sultanı İkinci Kılıç Arslan, elçileriyle Anadolu ’ya girmemesini önerge etmişse de, kabul etmedi Türkleri dinlemeyen İmparator Friedrich Barbarossa, ordusunun büyük bir kısmını Selçuklu askerlerinin elinde kaybetti Sonunda, Akdeniz ’e ulaşamadan nehirde boğuldu Başsız kalan ve ağır zayiat veren haçlılar, biçare bir vaziyette Filistin ’e ulaştılar İngiltere Kralı, deniz yoluyla Kıbrıs ’a varıp, Bizans valisini adadan kovarak Latin Krallığını kurdu Kıbrıs ’tan Akka ’ya geçen Arslan Yürekli Richard ve deniz yoluyla Akka ’ya varan Fransız Kralı, uzun süren muhasaradan daha sonra kaleyi aldı Kudüs ’ü bitmiş almak için savaştılarsa da muvaffak olamadılar Fransa ve İngiltere kralları, acı tecrübeler ve ağır kayıplar neticesinde, Kudüs ’ü alamayacaklarını anlayınca, ülkelerine döndüler

Dördüncü Haçlı Seferi (1204)

Papa Üçüncü Innocentius ’un çağrısı, Foutges de Neville ’nin propagandası neticesinde Bonifacio ’nun tertip ettiği bu Haçlı seferine Almanya İmparatoru Altıncı Heinrich katıldı Papanın itiraz etmesine karşın Haçlılar, Venedik gemileriyle İstanbul önüne geldiler 1204 yılında, Ortodoks Bizanslılardan İstanbul ’u aldılar Şehrin zenginliği, Katolik Hıristiyanları şaşkına döndürdü İstanbul ’u yağmalayıp, yıkım ettiler Dindaşlarına her türlü zulmü, her çeşit kötülüğü yaptılar Bizans İmparatoru, tahtını İstanbul ’dan İznik ’e taşıdı Bu olay, Bizans tarihinde birincil defa oluyordu Nihayet İstanbul ’da 1261 senesine değin devamlı “Latin İmparatorluğu kuruldu Bu sefer sonunda Venedik ve Ceneviz Devletleri, Yakındoğu ’da, büyük nüfuz ve toprak parçaları elde edip zenginleştiler Haçlılar, dindaşları olan İstanbul ’un Ortodoks Hıristiyanlarına, çok acımasızlık ve eziyet yaptılar İstanbul ’un sanat eserleri, zengin olmak hırsıyla yıkım edildi, evler yağmalanıp, binlerce İstanbullu, şehrin tarihinde görünmeyen, insanlık dışı tecavüzlere uğradı, soyuldu ve işkenceyle öldürüldü Dördüncü Haçlı Seferinden, Müslümanlardan ziyade, Ortodoks Hıristiyanlar zarar gördü

Beşinci Haçlı Seferi (12171221)

Papa Üçüncü Honorius ’un teşvikiyle Macar Kralı İkinci Andrias, Kuzey Avrupa ’dan gelen Haçlılarla, 1217 senesinde Akka ’ya geldi Kral Andrias, Müslümanlar karşı dayanamayınca, geri döndü Geride kalanlar Dimyat ’a saldırıp, şehri aldılar sonradan Kahire ’ye yöneldilerse de Eyyubîler tarafından bozguna uğratılıp, dağıtıldılar

Altıncı Haçlı Seferi (12281229)

Papa Dokuzuncu Gregorius ’un teşvikiyle Alman İmparatoru Üçüncü Frederich göre tertip edildi Alman İmparatoru Kudüs ’e kadar geldi Eyyubî Sultanı Melik Kâmil ’in dış baskılardan bunaldığı bir devrede, Haçlıların Kudüs ’e gelmeleri mukavele zemini doğmasına sebep oldu Antlaşma ile Kudüs Haçlıların eline geçti Lakin Türkler tarafından mağlup edilmeleri sonucunda kent, baştan Eyyubîlere teslim edildi

Yedinci Haçlı Seferi (12481254)

Kudüs ’ün Müslümanlar tarafından alınması üzerine, Fransa Kralı St Louis kadar düzen edildi Darı ’da yeni kurulan Memlûklular, Haçlıları, 1250 senesinde, Mansûre Meydan Muharebesinde mağlup edip, Fransa Kralını da esir aldılar Haçlılar dağıldı St Louis, Dimyat ’ı Müslümanlara verip ülkesine döndü *