Hafıza Molekülü

Hafıza Molekülü Her gün beynimize beş duyu aracılığı ile bir istif kavrama, tesir,enformasyon, izlenim ve veri kazanç Bunlardan bazıları hatırlanır, bazıları ise unutulur gider Unutulan verilerin bir kısmı duyulup hemencecik unutulur, bir kısmı hazırlanılan bir sınavın başarılmasına değin akılda tutulur, bir kısmı ise bir ömür boyu gizli kalır Neden her bilgi yaşam boyunca hatırlanamıyor? Şu an kendinizi dinleyip son bir ayda yaşadıklarınızı hatırlamaya çalışın Bize yıkıntıilginç gelen bilgiler, hoşlandığımız, beğendiğimiz yada tersine korku ettiğimiz simalar, şaşırtıcı, fena, sıkıcı yoksa özel anlarımız akla birincil gelen bilgilerdir Tüm bu hatırlananların karşılıklı özelliği verilerin duygularla boyanmasıdır Kayda Değer olan bizi bir şekilde çok etkilemiş olmasıdır Asap hücreleri olan sinapslarımız aracılığı beynimize ulaşan bilgiler elektrik akımı ya da frekanssal titreşim formlarıyla tanınırlar 1015 saniye değin süren impulslar sonra kesilir Ulaşan impulslar beyin hücrelerini tetikler, eklenebileceği bağlantıyı araştırıp bağlantı kurar Beyinde bilgiler puzzle’ın parçaları gibi muhakkak bağlantılarla şifrelenir Yeni bilgi beyinde temas yapabileceği ilgili bilgiyi arar Eğer ulaşan data daha evvelden yer etmiş bilgilerle bir çağrışıma giremiyor yada bir merak ve alaka uyandırmıyorsa amaçsız veri adıyla etiketlenip dışarı atılır Bilmediğimiz lisanda duyduğumuz konuşmalar, telefon numaraları gibi bilgiler çok kısa zaman içinde unutulur Bir kulağımızdan girip öteki kulağımızdan çıkması misali çok kısa sürede unutulan bilgilerdir Beyinde indikatör görevi görebilen bu stil impulslar bizde ani reaksiyonların oluşmasına neden olmaktadır Trafik lambasının kırmızı yanması, karşıdan karşıya geçerken çabucak üzerimize gelen arabanın korna çalması müşteri duyuları uyarır ve beyine impuls gönderir ve o lahza biyoloji ile ilgili bedende ani reaksiyonlar oluşturur Anında akabinde bizlerin hayati kararlar almasına imkan sağlar Bu tarz algıların beynin korteksinde değerlendirilip,cevaplandırılmaları fazla vakit alır ve tepki gecikir Her türlü hareketin kortekste denetlenip, kontrolden geçmesi şarttır Beynin buna karşı geliştirdiği yol tüm hareketlerin beyinde evvelden programlanıp, belli şeklini alması ve artan bir şekilde otomatikleşmesidir Düşünen beyin diye tanımlayacağımız beynin korteks tabakası beş duyu organından gelen verileri değerlendirir ve bilinçli cevaplar verir Otomatik (motor) hareketlerde enformasyonlar kortekse uğramadan uç asap hücrelerine iletilir Nöronlar asap sistemi üzerinden taşınarak kaslara iletilir ve tutum ortaya konulur Alışılmışlık diye bilinen bu stil davranışlar emin çalışmaların peşinde kazanılan davranışlardır Bir olay aleyhinde konulacak tepkinin data datasından derhal çekilip, yürürlüğe konulması, hareketlerde güveni, kesinliği ve yumuşaklığı beraberinde getirecektir Beynin yükünü hafifletmesi yanında bir fazla işin aynı anda yapılması avantajını sağlamaktadır Trafiğin yoğun olduğu bir bölgede arabanızı sürerken, bir yanlamasına arkadaşınız ile sohbet etmeniz öte yandan radyodan gelen melodi ile ritim tutmanız olağan bir hal almış, davranışlar zaman almaksızın kendiliğinden oluşmuştur Bir gitarist eline gitarı aldığı vakit çalmaya başlar, elleri beyin gibi işler ve gitarın hangi perdesine basacağını düşünmez Akışın başarısı ise, daha evvelden yaptığı etütlerin ne değin verimli bir şekilde çalıştığına emrindeki olarak değişir Enformasyonların beyinde daimi bir şekilde kayıtlanması çağrışım yolu ile hafızadaki öteki enformasyonlarla birleştirilmesidir Öğrenilen bilgilerin evvelden edinilen bilgilerle bağlanması kalıcılığı sağlamaktadır Soyut olarak anlatılan bu konunun bir yönü de hücre içersinde gerçekleşen kimyasal tepkimelerdir Hepimizin adını sık sık duyduğu protein senaaai hafıza mekanizmasıyla yakından ilintilidir Protein senaaai en barbar ifadesi ile DNA molekülündeki genlerin anlatım yaparak bir ürününü ortaya koymasıdır Bu ürünler enzim, hormon gibi kompleks protein molekülleridir Kan yolu ile gerekli bölgelere ulaştırılır Her hücrenin bir mikro hafızası vardır Boyutu mikro olmasına rağmen ihtiva ettiği bütün hayati bilgiler ile dev bir kütüphaneye özümsemek hatalı olmaz Nesilden nesile aktarılan bu ufak lakin dev arşiv DNA molekülüdür DNA molekülü ikili sarmal yapıya sahip ve başlıca dört kimyasal maddeden oluşur (Aadenin,Gguanin,Ssitozin,Ttimin) Bu dört harf üçerli kombinasyonlarla bir araya gelerek genetik kodonları meydana getirirler, bir öteki açıklama ile kalıtımsal şifreyi oluştururlar Beyne gelen birincil uyarının gelmesi ve beyinde bağlantı araması olayını hücre birimde incelersek beyin hücrelerindeki DNA molekülündeki genlerin, şipşak taranması (search) anlamına gelmektedir Bir anlamda internette sözcük ile search yapma işlemi gibidir Bir bulguya rastlanırsa size bunların adresleri öncelik sırasına göre sunulur Beyin hücrelerinde de bu türden sonuçlar alınır ve çağrışımı en yoğun olan gen , impulslar ile uyarılır Yapılan araştırmalarda sanılanın tersine, protein senaaai yapılacak DNA molekülünün ikili helezoni yapısının lokal bağların çözülüp, mRNA senaaai yaptığını göstermiştir Bir fotoğrafın negatifi gibi DNA’daki mevcut genin negatif şablonu RNA molekülü olarak hazırlanır Bu hazırlanma işlemine antre ve hazırlık evresi ile enformasyon kısa süreli hafızaya geçmiş olur İşlemin sonucunda oluşan RNA (Buna mRNA adı verilir m messagermesaj) hücrenin çekirdek bölgesinden ayrılmak üzere harekete geçer Bu hareketin start verildiği anda, veri, kısa süreli hafızadan uzun süreli hafızaya yönlenmiş olur mRNA’ların protein senaaai merkezleri olan ribozomlara erişebilmeleri 20 dakikalık vakit içinde gerçekleşmektedir Bu zaman dahilinde şok edici bir olayın yaşaması sonucu kuvvetli bir impuls beyine varırsa, protein senaaai bu noktada kesintiye uğratılmış olur Bunun sonucunda mRNA molekülü mevcut bilgisini protein molekülüne dönüştürmeden bozunuma uğrar20 dakika içinde hatırlanan izler bir daha hiç hatırlanmamak üzere silinip gider Trafik kazası geçiren bir insanın kaza anını şok geçirip o anı hatırlayamaması bu sebepledir Proteinlerin en ufak daha alçak birimi olan amino asitlerin farklı alanlara yönlendirilmiş rakam ve sıralarda bağlı yanlamasına gelip bir zincir oluşturması, protein moleküllerini yaratmaktadır Protein senaaainde kullanılan insanlardaki aminoasit çeşidi 20dir Alfabedeki harfler gibi aminoasitlerinde alt yana gelmeleri binlerce değişiklik protein moleküllerini oluşturur Algılanan impulsların uzun süreli hafızaya dönüştürülmesi enformasyonların protein moleküllerine dönüştürülmesi ile mümkündür Enerji formunda olan bilgiler akıl molekülleri adını verdiğimiz proteinlere dönüştürülür Bu operasyon ribozomlarda gerçekleştirilir mRNA da üçlü genetik şifreye karşılık gelen aminoasitler ribozomda birbirlerine peptid bağları ile bağlanması sonucunda protein molekülleri oluşturulur Hatırlama hemencecik, hücrenin uyarılması sonucu protein biçiminde saklanan bu enformasyonlar tekrar hafızaya çağrılır Uzun zamandan beri moleküler biyoloji uzmanları beyin hücreleri içinde yaşamın bütün izlerinin,sezgi ve anılarının, hatta önemsiz gibi görünen en ufak detaylar ve kuvvetsiz izlerin zeka büsbütün saklandığını ileri sürmektedirler DNA bileşimlerinin üstünde yer alan moleküller kendilerini ilgilendiren bir dikkat aldıklarında ,bulundukları yerden çözümleyerek, enzimler aracılığı ile yeni bir ‘’satır’’ oluşturmaya gider yani yeni bir nükleotid yerleştirme içine girerler Bu yönde değişim ile (dönüşüm) bilgiler DNA üstüne yazılır Böylece nesiller boyu, bilgilerin aktarımı sağlanabilir Uzun süreli hafızaya bitmiş bilgilerin istenildiği süre hatırlanılmasını engelleyen baskılar mevcuttur Sinapslar arası bağlantı bölgelerinde iletişimi sağlayan transmitterler mevcuttur Uyarı sonucu bu maddenin bloke olması neticesinde beyinden bilgiler alınamadığı için bilindik bir şeyin hatırlanamaması sorunu ile karşılaşırız Hipnoz sırasında baskılayıcı etkenlerin tümü ortadan kalkar Yaşanmayan ve tanınmayan , sadece okunan yada duyulan bir bilgiyi öğrenmek daha güçtür Fiilen yaşanılan bir anın, duyu organları ile algılanması, bilgiyi içsel yaşantıya dönüştürür Özetle enformasyonlar ne dek fazla kanaldan beyne ulaşırsa o derece basit hatırlanır, şiddet unutulur