Halide Edip Adıvar Ateşten Gömlek Teması

Halide Edip Adıvar Zorlu Sınama Teması
Halide Edip Adıvar Zorlu Sınama Kitap Özeti

1KİTABIN KONUSU:

Ulusal Çaba sırasında Ayşe, Peyami ve İhsan arasında geçen dokunaklı bir aşk hikayesi

2KİTABIN ÖZETİ:

Bacaklarını katbeden Peyami,dışişleriyle ilgili bir meslek seçmiştir Hatıralarını yazdığı sıralarda, kafatası da açılacak, içerde kaldığı farzedilen bir kurşun aranacaktır
Ayşe, Peyami ’nin uzakta bir akrabasıdır İzmir ’den, onunla evlendirilmek üzere İstanbul ’a davet edilmiş, lakin Peyami istememiştirBunun üzerine, onuruna çok düşkün olan Ayşe, bir daha hiç bir zaman Peyami ’yle evlenmemeyi aklına koymuştur Nitekim bir başkasıyla evlenirAyşe ’nin kardeşi Cemal subaydırHarbiye Nezaretindeki Binbaşı İhsan ’la Mütareke ’nin ilk zamanlarından beri mükemmel anlaşmaktadırlarPeyami ’nin annesi, Şişli ’deki salonuyla o günlerin kibar kadını, tanınmış kadını, sözgeçiren bir kadındır Kadınlar arasındaki propagandayı o yöneticilik eder İstanbul ’da çeşit çeşit inanç, türlü türlü çalışma vardır Bilhassa manda taraftarları, ülkeyi bir diğer tanıdık olmayan devletin boyunduruğu altına koymak için fazla çalışmaktadırlar Bir gün İzmir ’e Yunanlıların girdiği haberi gelir Ayşe ’nin kocasını, minik oğlunu, birçok masum insanla birlikte süngülemişler, delik deşik etmişlerdir Ayşe, kalkar İstanbul ’a Peyami ’lere kazanç
Sultanahmet meydanında büyük bir miting yapılır Mitinge bayan erkek, çoluk çocuk katılmıştır; esas gelenler İstanbul ’un arka mahalle insanlarıdır Minarelerin arasına çok büyük, siyah bayraklar asılmıştır Orada ahali, ülke kurtuluncaya kadar dövüşmeye, güya yemin içmeye gelmişlerdir
Büyük toplantıdan sonra İhsan ’la Cemal Anadolu ’ya geçerler Peyami şiddetli bir tifoya yakalandıktan daha sonra, ayşe ile birlikte kağnıya atlayıp Kandıra köyünde bulunan İhsan ’ın yanına giderler Bir çete kurmuşlardır Ulusal harekete direnmek isteyen köyleri yola getirirler Peyami ’i ,dilbilgisinden adet edinmek üzere, mütercim olarak milli müdafaya verirler Ankara ’ya gelir Ayşe hemşire olmuş, Eskişehir ’e gitmiştir İhsan, çelikten bir insan gibi, yorgun düşürmek bilmeden didinir, çalışır Tümü Ayşe ’nin, İzmir kızının ardından, İzmir yolunda ölmeye laf vemişlerdir Bu sıtmayla sanki üstlerine ateşten bir gömlek giymişlerdir Peyami, büyük bir uğraştan sonra kendini İhsan ’ın komutası altındaki birliğe verdirir İhsan, bir akşam Peyami ’ye Ayşe ’yi nasıl yandan yanlamasına sevdiğini anlatır İkinci İnönü Savaşı ’nda alayının başında, başını kurşunlara uzatarak ölümü beklemiştir Metristepede göğsünden bir kurşun yiyerek bayıldığı lahza her şeyin bittiğine hükmetmiştir Fazla kan kaybetmiştir Hastanede yer olmadığı için İhsan ’ı bir otelde, ufak bir odaya yatırırlar Ayşe sabahları kazanç, yarasını gözden geçirir, çarşaflarını değiştirir, derecesini alır İhsan, öğleye kadar daima bunun yaşamakla vakit geçirir Bir akşam, Ayşe ile, İzmir ’e girecekleri günü konuşurlar İzmir ’e birincil giren kendisi elde etmek şartıyla Ayşe ’den kendisiyle evlenmesini ister Ayşe bu sözü vermeden, mantosunu kapar, kaçmaya başlar İhsan, yarasını açarak intihara girişim eder Ayşe de ister istemez geri dönmek zorunda kalır
İhsan ’a rastlantılar kötü bir oyun oynar Hava değişimi için Ankara ’ya gönderilir Orada, ihsan ’ın isteğine aykırı olarak, bir amca kızını onunla evlendirmeye kalkarlar İhsan bunu kabul etmez, ama dönüşte, trene binerken amcasının kızına, onu öperek veda eder İşte fena rastlantı burada kendini gösterir; Ayşe, bu sahneyi görmüştür İzmir ’in kızı, o günden sonradan İzmir ’den diğer hiçbir şey düşünmez olur İhsan ’da yırtıcı bir savaş başlamıştır; dışından düşmanlarla içinden kendi kendisiyle savaşmaktadır İhsan, bir saldırı sırasında, tırmandığı tepenin en yüksek noktasında bir makinalı ateşiyle vurulur Peyami ’nin kolları aralarında hayata veda eder
Ayşe Hemşire bu saldırıda vurulanlar arasındadır Peyami, bir sedye içinde bir asker kaputu aşağı onu bulur Hemşire gömleği kana bulanmıştır Sol kaşının üztünden kocaman bir yara almıştır Hemşirenin şehit oluşu hazindir: Sıhhiye bölüğünde çalışırken komutanın şehit düştüğü haberi kazanç Bunu duyar duymaz fırlar, ileri, en ileri hatta kadar koşar Yakalayamazlar Bir yop mermisi parçasının isabetiyle vurulur
Peyami, Ayşe ’yi de İhsan ’ı da Gökçepınarda alt yanlamasına gömdürür Niyeti İzmir ’e en önce girip, bunu Gökçepınarda yatan Ayşe ’ye anlatmaktır Çünkü, Peyamiye tarafından Ayşe hiç kimseyi sevmemiştir Onun seveceği insan, İzmir ’ e ilk girecek olan insandır
Peyami ’nin hatıra defteri burada biter Ameliyattan sonradan, Cebeci hastanesinin iki doktoru bu konuda konuşurlar Değiştirme asteğmen Peyami Efendi ’nin kağıtlari incelenmiştir Ne İhsan isminde bir alay komutanı bulunmuştur, ne de Ayşe adında bir hemşire Peyami ’nin akrabası da bulunmamıştır Bunun üstüne iki doktor, anı defterindeki olayların, kafasına kurşun girmesinden ileri gelme hayaller olduğuna karar verirler

3KİTABIN ANAFİKRİ:

İyi bir gaye doğrultusunda insanları motive edebilmek epeyce önemlidir ve hedef için her yol kullanılabilir

4KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:

ASahışların Değerlendirilmesi
Peyami: Savaş esnasında kafasında yaralanan biri zamanında yapmadığı işlerden nedeniyle büyük üzüntü doyan, muhtemelen psikolojik sorunları olan biri

İhsan: Ayşe ’ye aleyhinde fazla arkadaşça duygular besleyen lakin savaş esnasında bunları açıklayamayan dolayısıyla kendi içinde çetışma yaşayan biri

Cemal: Temiz Kalpli, yaşam batmış bir insan

Ayşe: Ulusal duyguları çok kabarık olan bu yüzden kendi ilişkilerini feda eden biri

BOlayların Değerlendirilmesi
Olaylar Ulusal Çaba civarda gelişmiştir Halide Edip Adıvar, Ulusal Mücadele ’nin içinde yer aldığından olaylar gerçeğe fazla yakındırOlaylar bu hazin aşk hikayesinin tamalamakta;hiç bir tezat göstermemektedir

5KİTAP HAKKINDA SAHŞİ DÜŞÜNCELER:

Kurgusu epeyce kuvvetlidir Kişilerin olaylar karşısındaki tavırları, ruh halleri o kadar hoş betimleme edilmiş ama kendinizi romanın içinde sanıyorsunuz Olayın geliş süreci, mekanın ve zamanın uyuşu romanı akıcı hale getiriyor Cümleler birazcık osmanlıcaya kaçsa da anlaşılması basit Raman süresince yapılan geri dönüşler, açıklamalar farklı bir düzen katmış

6KİTABIN YAZARI HAKKINDA KISA VERI:

Öğrenimini Amerikan Kız Koleji ’nde tamamladı Felsefe, sosyoloji, matematik dersleri aldı Matematik öğretmeni Salih Akıllı ile ilk evliliğini yaptı Öğretmenliklerde bulundu Kocasının ölümü üzerine Dr Adna Adıvar ile evlendi Halide Onbaşı diye anılarak, ordu içinde kendine iyi bir unvan sağladı Uzun yıllar Avrupa ve Amerika ’da yaşadı Döndükten sonra İstanbul Üniversitesi ’ne İngiliz Edebiyatı Profesörü oldu Romanlarında ingiliz edebiyatının etkisi açık açık görülür Ilk romanlarında aşk ve akdın psikolojisi üzerinde duran yazan, sonraki eserlerinde yurt ve halk sevgisine karşın eserler yazdı İstanbul ’da öldü
*