Hamilelikte atılan ankilozan spondilit temelleri

Bel ağrısı birinci evvel bel fıtığını akla getirse de bu nahiyeyi ilgilendiren sair meseleleri da hatırlamamızı gerektiriyor. Hiçbir patoloji yalın / tekil formda seyir gösteremez. Umumi olarak BEL AĞRISI kavramı kapsamında lomber (bel) omurgalar, devamında da kalça ve leğen kemik / bağları da dikkate alınarak detaylı değerlendirmeye tabi tutulmalıdır.

Sakroiliak eklem (sakrum / ileum arası) sabit üzere zannedilen ama hareketli olan bir eklemdir. En değerli vazifelerinden biri omurga / kalça / bacaklar arasında yük aktarımında istikrar rolünü oynamaktadır. Omurga boyunca iletilen yük sakrum üzerinden pelvis kemiklerine aktarılmaktadır. Bu vazifesi istikrar halinde sürdürebilmesi için bu eklemin ön ve ardında kıymetli bağlar (Anterior Sakroiliak Lig., Posterior Sakroiliak Lig. vb.) var. Leğen ve kalça kesiminde oluşan yapı gücünü GERGİN (fizyolojik bir durum) haldeki bağlardan almaktadır.

Sakroiliak küçük bir eklem olmakla birlikte ölçüsüz yük altında kalmaktadır. Bu vazifesinden ötürü yanlış yük aktarımı ile birlikte en küçük etkilenmeden dahi haberdar olmamız için ağrıya çok hassas yapıdadır. Bu durum onun bel ağrısına sebep olan eklem olarak bilinmesine neden olmuştur. Ağrı çoklukla eklemin art yüzeyinde hissedilmektedir ve ağrı buradan başlayarak kalça ve dize yayılarak YANSIYAN ağrı oluşturmaktadır.

Sakroiliak eklem, arasında boşluğu/ arası olan bir yapıya sahiptir. Lakin terazi ve bağ GERGİNLİĞİNİN ortadan kalkması ile birlikte sağ yahut sol ekleme (toplumun umumi çoğunluğunda sağ eklem) daha çokça yük binmektedir. Sonuçta bu eklem aralığı daralarak sürtünme – enflamasyona, devranla kaynayarak fibröz / kemik yapıya dönüşebilmektedir. Bu gelişme vücut yapımızı kaçınılmaz deformasyonlara sahih götürmektedir (süspansiyonu bozulmuş ve çok yük / gücü aktaramayan araçların zarar görmesi gibi).

Sakroiliak eklem meselesi hatunlarda daha çok olmak üzere her iki cinste de görülmektedir. Bu sorunun ortaya çıkmasında birçok neden vardır. Gelgelelim bu pasajda mahsusen karın kaslarının bu klinik tablonun oluşmasındaki rolünden bahsetmek isterim.

KARIN ÖN DUVARINI oluşturan kas yapılarımız (rectus abdominis, transeversus abdominis vb.) birçok nedenle zayıflayabilmektedir:

-Yanlış oturma (Karnın masaya dayanarak iş yapılması, ders çalışılması vb.)

-Kadınların mutfakta yanlış duruşları (mutfak tezgahına karnını dayayarak iş yapması)

-Uzun müddet ayakta kalmak

-Ara vermeden sık ve ağır spor yapmak

-Aşırı şişmanlık nedeni ile karın kaslarının zayıflaması

-HAMİLELİK ne deniyle karın kaslarının gevşemesi

-Ağır yüklerin daima yahut kaldırma tekniklerine riayet edilmeden kaldırılması vb.

Bu durumlar tıpkı vakitte sakroileit (eklemin iltihaplanması) tablosunun da ilerlemesine ve ağırlaşmasına neden olmaktadır.

Karın kaslarının gerginlik / dikliği /kasılması PELVİSİN (leğen) kemiklerinin dik durmasını sağlamaktadır. Bu sakroiliak eklem uzaklığının açık kalmasını sağlayan en değerli fizyolojik parametrelerden biridir. Bu ön koşul ortadan kalktığında sakroiliak eklem uzaklığı daralmaktadır ve ağrıya hassasiyet artmaktadır. Hamilelikte artan bel ağrısının en kıymetli nedenlerden birisi budur. Başkaca hamileliğin ortalarından itibaren hamilelik hormonlarının da tesiri ile eklem kıkırdakları yumuşak kıvam alarak pelvik kemiklerin daha hareketli olmasına imkan sağlar. Bu durum bilhassa ön tarafta pelvik kanatların genişlemesine ve hasebiyle art tarafta sakroiliak eklemin daralmasına yol açabilmektedir.

Veladet sürecinin yaklaşması ve veladet aksiyonu ile birlikte ön taraftaki açıklık daha da artmaktadır. Bu fizyolojik süreç tamamlandıktan sonra şayet genişlemiş batın ve gevşemiş karın kaslarına yönelik disiplinli toparlanma programı uygulanmazsa art kompartmandaki sakroiliak eklem üzerine istikrarsız yük binmeye devam edecektir. Bu kemik ve eklem yüzeyinin erozyonu (aşınmasına) ve eklem muhitindeki bağların sertleşmesine gerçek götürebilir.

Sakrum kemiği ile belin beşinci omurunun birleşme noktasında öne hakikat doğal bir çıkıntı (promotorium) oluşmaktadır. Bu çıkıntı sayesinde geriye akıllıca bakan 120 aşamalık bir açı oluşmaktadır. Bu açıya bağlı hatun pelvisi daha yatık durum almaktadır ve bu duruş doğuma daha münasebetli bir durum hazırlamaktadır. Karnın öne sahih gitmesi bel çukurunun (lordozun) artmasına ve hasebiyle açının değişmesine ve sakrumun daha geride mahal almasına neden olmaktadır. Sonuçta hamilelik ve veladet olumsuz istikamette etkileneceği üzere sakroiliak eklemin sıkışmasına neden olacaktır.

Hamilelik vadesince ve mahsusen doğuma yakın son evrelerde UYGUN NİYETLE bilinçsizce önerilen daima yürüyüşe çıkın önerisi önünde ana adaylarının AĞRIYA-AĞRIYA spor yapmaya kalkışmaları enflamatuar (eklem iltihaplanması) sürecin kronikleşmesinden öte bir sonuç doğurmayacaktır.

Ana adayları giydikleri ayakkabılarının (özellikle sol) bozulmuş / yana yatmış hallerini incelesinler yahut yürüyüş hareketlerini arttan, önden, rastgele plandan görüntüye çeksinler. Şayet hareket esnasında gluteal (kalçalar) kesimde sağ-sol bacak hareketleri esnasında gereğinden ziyade aşağı-yukarı salınım / çökmeler yaşanıyorsa bilinmelidir ki bu yürüyüş onlara zarar verecektir.

Zira gevşek kalça ve ayak bileği bağlarından ötürü bilateral (çift taraflı) güç dağılımı olmayacak, örneğin 70 kg bir vücut %50 – %50 bacaklara yük bindirmesi gerekirken her adımda tüm vücut yükü sırasıyla bir bacağa binecektir, devirle sakroiliak eklemde daralma, ayak bileği muhitinde ödem kaçınılmazdır.

Bunu kalçanın ortasında ağrı, diz iç tarafında ve ayak dış tarafında ağrı olarak hissetmeye devam edecektir. HAKIKAT YÜRÜMEYİ destekleyen yapısal düzensizlik giderildikten sonra yürümek için hiçbir kösteğiniz kalmayacaktır.

Şayet hamilelikte bebeğin tartısı nedeniyle bozulan ana postürü düzeltilmez ve süreç tevellüt sonrası periyoda de aktarılırsa sakroiliak eklem mütemadi aşınmaya maruz kalacaktır. Bu durum MR ve vesair görüntüleme tekniklerinde birinci safhalarda eklem etrafında hafif bir ödem vakası üzere lanse edilse ve ihmale uğrarsa vakitle enflamatuar süreç eklemin kemikleşmesi /kaynaması (ankiloz) ile SON bulacaktır.

Hamilelik esnasında ‘ANNE’ye bu ağrıların “normal ve doğal” olduğu belletilse de fizyolojik sonlardan uzaklaşma etyopatogenezi (nedenleri) gözden geçirildiğinde bu konforu bozucu duruma katlanmak gerekmediğini anlayacağız.

Hamilelik esnasında, doğacak bebeğe karşı hassasiyetlerden ötürü gereken önlemler alınmamış olsa bile tevellüt sonrası validelerin bağlarındaki laksite (gevşeklik) kesinlikle giderilmelidir. Zira hamilelik mühletince şiddetli hareketten kaçınmalar ve sık-sık dinlenme kalça dengesizliği ile birlikte kısmen önemli sıkıntılara yol açmayabilir. Fakat doğumdan sonra etkin ömrün başlaması ile birlikte süreç süratle ilerleyerek birkaç ay içerisinde kalça bel omurga sıkıntılarına yol açabilmektedir.

Değerlendirdiğimiz bu klinik yaklaşım Ankilozan Spondilite yatkınlık oluşturan yollardan yalnızca biridir ve katiyetle ihmal edilen bir durumdur. Gebe / Tevellüt Sonrası Ana Bakım Çalışması ile kesinlikle önlenmelidir.