Sağlıklı beslenme hayatın her devrinde çok kıymetlidir. Elbet ki en kıymetli olduğu devirlerden biri de hamileliktir. Zira hamilelik sürecinde anne adayının beslenmesi hem kendi sıhhatinde hem de bebeğinin sıhhatinde tesirlidir.
Hamilelikte bebeğin beslenmesi, büyümesi, gelişmesi için tek bir kaynak vardır: Anne. Bebek gereksinimi olan tüm güç ve besin öğelerini her şartta anneden sağlar. Annenin tükettiği her besinin bebeğine de ulaşacağı şuuruyla hareket etmesi ve hamilelik sürecinde hem kendi hem de bebeğinin güç ve besin öğesi gereksinimini karşılayacak biçimde beslenmesi her ikisinin sıhhati için de çok değerlidir.
Hamilelik sürecinde annenin ve bebeğin sıhhatini etkileyen kimi etmenler vardır. Bunlar:
-
Hamile kalma yaşı -
Gebelikte geçirilen enfeksiyon -
Kullanılan ilaç -
Alkol -
Sigara -
Gebelik sayısı -
Maruz kalınan çevresel faktörler vb.
Hamilelik sürecinde bebek, güç ve besin öğesi ihtiyacını plasenta aracılığıyla anneden sağladığı için anne adayının beslenmesi her ikisinin gereksinimini da karşılayacak biçimde düzenlenmelidir. Fakat bu halk ortasında sık söylenen “Sen iki canlısın, iki kişilik yemelisin.” yanlışına düşürmemeli anne adaylarını. Anne adayları bebeğim gereğince beslenemezse diye endişelenerek gereğinden fazla besin tüketebiliyor. Meğer unutulmamalıdır ki hamilelikte yetersiz beslenme, anne ve bebek açısından ne kadar riskli ise fazla beslenme de o kadar risklidir.
Hamilelik sürecinde anne adayı beslenmesiyle;
-
Kendi güç ve besin öğesi gereksinimini karşılamalıdır. -
Bedenindeki depoları istikrarda tutmalıdır. -
Bebeğin sağlıklı olarak büyümesi, gelişmesi ve dünyaya gelmesini sağlamalıdır. -
Emzirme devrinde salgılanacak olan sütün verimli olmasını sağlamalıdır.
Hamilelikte sıhhatsiz beslenmeye (yetersiz yahut fazla beslenme) bağlı olarak bebekte görülebilecek sıhhat sıkıntıları en önemli şunlardır:
-
Meyyit doğum -
Erken doğum -
Bedensel ve zihinsel gelişim bozuklukları -
Düşük doğum tartısı -
Konjenital anomaliler (kalp hastalıkları, nöral tüp defekti,…) -
Mekonyum aspirasyonu (Bebeğin gebelik sırasında dışkısını yutması olarak bilinen durum) -
Makrozomi bebekler (Normalden büyük bebekler)
-
Anemi -
Sezaryen doğum -
Postmatürasyon (Doğum tarihinin gecikmesi) -
Çok kilo alımı -
Gestasyonel diyabet gelişme riskinin artması -
Ödem -
Diş çürükleri ve kayıpları -
Kilo kaybı (Hamilelikle birlikte güç ve protein ihtiyacı artar. Bu ihtiyacın karşılanmaması kilo kaybına neden olur.) -
Kemik dokusu hasarı (Osteomalasia) : -
Gebelik toksemisi (zehirlenmesi) / Preeklampsi-eklampsi -
Pika (Besin olmayan hususların (toprak, kireç, vb.) yenmesi) -
Hamilelikte görülen sindirim problemlerinin artması (Bulantı, Kabızlık, Mide yanması/ekşimesi) -
Doğum komplikasyonları -
Annenin sıhhatinin bozulması yahut mevti -
Emzirme sürecinin olumsuz etkilenmesi
-
Bebeğin fizikî ve mental gelişimi sağlanır. -
Bebek olağan tartısında doğar. -
Anne sıhhati korunur. -
Doğum komplikasyonları riski azalır. -
Emzirme periyodundaki süt randımanı artar.
İşte hamilelikte sağlıklı beslenmeyi sağlamak için genel teklifler:
-
Anne ve bebek için gerekli olan tüm vitamin ve mineralleri sağlamak için besin çeşitliliğine kıymet verilmelidir. -
Yemekler az az ve sık sık tüketilmelidir. -
Günlük ortalama olarak 2 su bardağı süt/yoğurt + 2 dilim (60 gram) peynir+ 3-4 porsiyon et grubu/kurubaklagil/yumurta + 5-7 posiyon taze zerzevat ve meyve + 4-7 porsiyon kadar ekmek kümesi tüketmeye itina gösterilmelidir. -
B kümesi vitaminlerini içeren tam tahıl eserlerini tüketmek hamilelik sürecinde artan muhtaçlığı karşılamaya yardımcı olur. -
Gebelikte en kıymetli besin öğelerinden olan folik asidi çokça içeren koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, yumurta, karnabahar, tam tahıllar, süt ve eserlerine beslenmede kesinlikle yer verilmelidir. -
Doku gelişiminde kıymetli olan çinkonun alımı için et, deniz eserleri, süt ve eserleri, yumurta, yağlı tohumlar üzere besinlere beslenmede yer verilmelidir. -
Demir bakımından güçlü besinlerin (kırmızı et, yumurta, kurubaklagil, pekmez) tüketilmesi değerlidir. -
C vitamininden güçlü meyve ve sebzeler (biber, narenciye, kivi, ıspanak,…) yemeklerle birlikte tüketilerek demir emilimi arttırılabilir. -
Çok çay, kahve tüketimi bebeğin sıhhatini olumsuz etkileyeceğinden sonlandırılmalıdır. Demir emilimini engellediği için yemeklerden 1-2 saat kadar evvel tüketilmelidir. İçecek olarak tüketilebilecek en uygun tercihler süt, ayran, şekersiz az şekerli komposto, hoşaf, limonata ve taze sıkılmış meyve suyudur. -
Su tüketimine dikkat edilmelidir. -
Hamilelikte sık karşılaşılan kabızlık sıkıntısını önlemek için bol lifli beslenmeye itina gösterilmelidir. -
Hazır paketli besinlerden, işlenmiş eserlerden uzak durulmalıdır. -
Çok kilo alımını da engellemek için şekerli, unlu ve yağlı besinlerden uzak durulmalıdır. -
İyotlu tuz tercih edilmelidir. -
Hipertansiyon riski olduğundan tuz tüketimine dikkat edilmelidir. -
Alkol, sigara kullanılmamalıdır. -
Besinlerle alınan toksinler bebeğe ziyan verebileceğin sebze/meyve yeterlice yıkanmalı ve besinlerin hazırlanması, pişirilmesi, saklanması üzere hususlarda hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.