Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Vejetaryen beslenme et, tavuk, balık üzere hayvansal kaynakların tüketilmediği ve son vakitlerde tercih edenlerin sayısının değerli oranda arttığı bir beslenme modelidir. Vejetaryenliğin de çeşitli alt kümeleri vardır. Kimisi yalnızca yumurta tüketiyor, kimisi yalnızca balık, kimisi yalnızca süt eserleri, kimisi yumurta ve süt ürünleri… Hayvansal kaynak konusunda katı olma durumuna nazaran sıhhat açısından risk durumları da değişmektedir.
Hamilelikte bebek de anneden beslendiği için beslenmenin özel olması gerekmektedir. Vejetaryen annelerde hamilelik sürecinde ehemmiyeti artan protein, demir, B12, çinko üzere besin öğelerinin kıymetli bir kaynağı olan hayvansal besinler sonlu tüketildiğinden beslenmeye ekstra itina gösterilmelidir. Vejetaryen annelerde beslenme yeterli planlandığı takdirde anne ve bebeği için yüksek risk taşımaz.
Vejetaryenler bitkisel yüklü beslendiklerinden yüksek oranda lif alırlar. Bu da hamilelikte sık yaşanan bir sorun olan kabızlık üzere sindirim sıkıntılarını önlemekte yardımcı olur. Ayrıyeten vejetaryen beslenmede alınan yağ ve kalori ölçüsü da daha az olduğundan kilo denetimi daha kolay sağlanır.
Vejetaryen beslenmenin olumlu taraflarından bir başkası de folik asit açısından varlıklı bir beslenme modeli olmasıdır. Hamilelikte en çok üstünde durulan vitaminlerden olan folik asit eksikliğinde düşük doğum yüklü bebekler ve nöral tüp defektleri görülmektedir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, yumurta, karnabahar, tam tahıllar, süt ve eserleri vejetaryen hamilelerin tercih edebileceği folik asit kaynaklarıdır. Hamilelikte ihtiyaçlar artmaktadır.
Bitkisel yüklü beslenen gebe annelerde kâfi besin öğesi tüketimini sağlamak için özel bir planlama yapmak gerekir. Günlük kâfi güç ve protein sağlamanın yanında gerekli demir, kalsiyum, çinko, D vitamini, B12 vitamini alımını da sağlamak gerekmektedir.
Protein denilince birinci akla gelen et kümesidir. Lakin et kümesi dışında protein için diğer âlâ kaynaklarda vardır. Yumurta, süt, yoğurt, kefir, peynir, kuru baklagiller (nohut, mercimek, fasulye, barbunya..), ceviz, kavrulmamış badem, fındık, fıstık, kaju üzere yağlı tohumlar, kinoa, bulgur ve tam tahıl eserleri de protein içermektedir. Vejetaryen hamileler protein açısından varlıklı bu besinleri her gün tertipli olarak tüketmelidirler.
Demir hamilelikte ihtiyacı artan temel minerallerden biridir ve temel kaynağı da et eserleridir. Bitkisel kaynaklarda da demir içeriği bulunur anacak emilimi hayvansal kaynaklar kadar olmadığından yararlığı daha düşüktür. Bitkisel yüklü beslenen annelerden doğan bebeklerin daha az demir depolarına sahip oldukları, düşük doğum yüklü ve prematüre oldukları görülmüştür. Demir et eserleri dışında yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, pekmez, siyah kuru üzüm, erik, incir üzere besinlerde de bulunur. Vejetaryen hamileler artan bu demir gereksinimini karşılamak için bu besinlerin tüketimine ihtimam göstermelidir. Ayrıyeten C vitamini demir emilimini arttırdığından narenciye, domates üzere C vitamini açısından güçlü zerzevat ve meyveler ana yemeklere eşlik etmelidir. Çay, kahve ise demir emilimini azalttığından ötürü yemeklerden 1 saat sonra içilmelidir ve günlük 1-2 fincan ile sonlandırılmalıdır.
Hamilelikte ihtiyacı artan bir öbür mineral de kalsiyumdur. Kalsiyumu doğal kaynaklardan sağlamak tercih edilmelidir. Süt, yoğurt, peynir, çökelek, pekmez, fındık, kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler yeterli kalsiyum kaynaklarıdır. Vejetaryenler bu besinleri tükettikleri için kalsiyum eksikliği pek yaşamazlar. Bunların yetersiz alımında bebek ve annede kahır olabilir. Kalsiyum diş ve kemik gelişimi için hayli ehemmiyet taşımaktadır. Yetersiz kalsiyum alımı bebekte kemik gelişiminin bozulmasına neden olur. Ayrıyeten diyetle kâfi kalsiyum alınmadığında bu ihtiyaç kemiklerden kalsiyum çekilerek karşılanır. Bu da annede kemik yumuşamasına, diş çürüğü ve kayıplarına neden olabilir.
Hamilelikte D vitamini ihtiyacı de artmaktadır ve kalsiyumun emilimi için de gereklidir. Güneş ışığı en hoş kaynağıdır. Besinsel kaynakları ise yumurta, süt ve yağlı balıklardır. Vejetaryenlerde D vitamininin desteği gerekebilir.
B12 vitamini hücre bölünmesi ve protein sentezi için gereklidir. Eksikliğinde megaloblastik anemi, dağumsal anomaliler ve hudut sisteminde ezalar oluşmaktadır. Besinsel kaynakları organ etleri, kırmızı et, süt, peynir, yumurta sarısı, balık eti üzere hayvansal besinlerdir ve bitkisel besinlerde bulunmamaktadır. Buna bağlı olarak vejetaryen annelerin bebeklerinde nörolojik bozukluklar olabilmektedir. Bu nedenle gebelikte daha da değerlidir. Uzman denetiminde desteği gerekebilir.
Hamilelikte Omega 3 yağ asitlerinin eksikliği prematüre doğuma yahut bebekte nörolojik problemlere neden olabilir. En uygun kaynağı yağlı balıklardır. Balık dışında bitkisel kaynaklarda da bulunmaktadır. Vejetaryen gebeler Omega 3 tarafından varlıklı semizotu, ceviz, kabak çekirdeği üzere besinlerden bu gereksinimi karşılamaları gerekmektedir. Uzman denetiminde Omega 3 takviyeleri alabilirler.
Doku gelişimi için değerli olan çinkonun hamilelikteki eksikliğinde meyyit doğumlar, doğumsal anomaliler ve fetal büyüme geriliği meydana gelebilmektedir. Çinko alımı için et, deniz eserleri, süt ve eserleri, yumurta, yağlı tohumlar üzere besinlere beslenmede yer verilmelidir. Vejetaryenler bu ihtiyacı kâfi süt, yumurta, peynir, kuruyemişler ve kurubaklagillerden sağlayabilir. Fakat unutulmamalıdır ki hayvansal kaynaklı çinkonun emilimi bitkisel kaynaklarda bulunanlara nazaran daha yeterlidir. Ayrıyeten tahıl yüklü bir beslenmede tahılların içinde bulunan fitattan ötürü çinko emilimi olumsuz etkilenir.
