iltasyazilim
FD Üye
hanbeli mezhebinin özellikleri
Ebû Abdillâh Ahmed b Hanbel benzeyenŞeybânî'ye nisbet edilen mezhebin adı İslâm'da dört büyük fıkıh mezhebin birisi Ahmed b Hanbel 164780 yılında Bağdad'ta doğdu 241855'te tekrar orada vefat etti Büyük babası Hanbel Horasan bölgesinde yer alan Serahs Vilâyeti'nin valisi idi Babası Muhammed b Hanbel de komutanlık görevi üstlenmiş bir askerdi Hanbel ailesi, Ahmed'in doğumuna yakın bir sırada Bağdad'a gelmiş ve orada yerleşmişti
Ahmed b Hanbel önce Kur'ân'ı hıfzetmiş, sonra arapça, hadis gibi ilimleri, sahâbe ve tabiîlere ait rivâyetleri, Hz Peygamber'in, sahabe ve tabiîlerin hayatlarını incelemekle ilim çalışmalarına başlamıştır Bilhassa hadis ilmi için Basra, Kûfe, Mekke, Medîne, Şam, Yemen ve elCezîre'yi dolaşmış, uzun bir süre İmam Şâfiî'ye (ö 204819) talebelik etmiştir Hatta bu yüzden O'nu Şâfiî mezhebinden sayanlar bile olmuştur Bu Nedenle O'nun fıkıh üstadı İmam Şâfiî'dir Şâfiî, O'nun hakkında şöyle demiştir: Ben Bağdad'tan ayrıldım ve orada Ahmed b Hanbel'den daha âlim ve daha erdemli kimse bırakmadım(elHudarî, Târihu'tTeşrîi'lİslâmî, terc Haydar Hatipoğlu, s 260, 261)
Ahmed b Hanbel, Ebû Hanîfe'nin (ö150767) öğrencisi ve devrin meşhur baş kadısı Ebû Yûsuf'tan (ö182798) fıkıh ilmi aldı Rivâyetle dirayeti birleştiren bir yol izledi O, hükmü hadisten çıkarır, bu hükme yeni bazı meseleleri kıyas ederdi sırası gelmişken Yemen'e artan bir şekilde, San'a'da Abdurrezzâk b Hemmâm'la (ö 211826) görüştü Orada iki yıl değin kalarak O'ndan ezZuhrî ve İbnü'lMüseyyeb aracılığıyla gelen çoğu hadisleri aldı(Muhammed Ebû Zehra, İslâm'da Fıkhî Mezhepler Tarihi, Terc Abdulkadir Şener, İstanbul 1976, s 423 vd)
Adının ilim, zühd ve takvâ ile birlikte yayılışı toplumu onun ilmine yöneltti Mescid'eki derslerini izleyenlerin sayısının beş bine değin ulaştığı nakledilir Derslerinde dikkati çeken üç husus şudur
a) Onun meclisine vakar, ciddiyet, alçakgönüllü ve ruhî huzur hâkimdi Kendisi şaka ve alay etmeyi sevmezdi
b) Dersinde, ancâk hadisleri söylenti etmesi istendiği süre anlatırdı Hadis rivayetinde hafızasına güvenmez, Hz Peygamber'e söylemediği şeyi isnad etmemek için yazılmış metne bakarak nakiller yapardı Kendisine sorulmadıkça konuşmazdı
c) Verdiği fetvaların yazılıp nakledilmesini menederdi Ona göre yazılması gereken ilim, ancak Kitap ve Sünnet'ten ibaret idi Ahmed b Hanbel'in görüşü bu olmakla birlikte öğrencileri kendisinden ciltler dolusu kitaplar rivayet etmişlerdir(Zehebî, Tercemetü Ahmed b Hanbel, Müsned'in baştarafı, Mektebetü'lMaarif tab'ı, Mısır, ty); Ebû Zehra, age, s 437)
Hâlife Me'mûn'un ortaya attığı Kur'ân'ın mahlûk (daha sonra yaratılmış) olduğu fikrini İbn Hanbel kabul etmedi, muhakeme edilerek zindana atıldı Dayak yedi, kendisine zulüm yapıldı, ama yine inancından taviz vermedi *
Ebû Abdillâh Ahmed b Hanbel benzeyenŞeybânî'ye nisbet edilen mezhebin adı İslâm'da dört büyük fıkıh mezhebin birisi Ahmed b Hanbel 164780 yılında Bağdad'ta doğdu 241855'te tekrar orada vefat etti Büyük babası Hanbel Horasan bölgesinde yer alan Serahs Vilâyeti'nin valisi idi Babası Muhammed b Hanbel de komutanlık görevi üstlenmiş bir askerdi Hanbel ailesi, Ahmed'in doğumuna yakın bir sırada Bağdad'a gelmiş ve orada yerleşmişti
Ahmed b Hanbel önce Kur'ân'ı hıfzetmiş, sonra arapça, hadis gibi ilimleri, sahâbe ve tabiîlere ait rivâyetleri, Hz Peygamber'in, sahabe ve tabiîlerin hayatlarını incelemekle ilim çalışmalarına başlamıştır Bilhassa hadis ilmi için Basra, Kûfe, Mekke, Medîne, Şam, Yemen ve elCezîre'yi dolaşmış, uzun bir süre İmam Şâfiî'ye (ö 204819) talebelik etmiştir Hatta bu yüzden O'nu Şâfiî mezhebinden sayanlar bile olmuştur Bu Nedenle O'nun fıkıh üstadı İmam Şâfiî'dir Şâfiî, O'nun hakkında şöyle demiştir: Ben Bağdad'tan ayrıldım ve orada Ahmed b Hanbel'den daha âlim ve daha erdemli kimse bırakmadım(elHudarî, Târihu'tTeşrîi'lİslâmî, terc Haydar Hatipoğlu, s 260, 261)
Ahmed b Hanbel, Ebû Hanîfe'nin (ö150767) öğrencisi ve devrin meşhur baş kadısı Ebû Yûsuf'tan (ö182798) fıkıh ilmi aldı Rivâyetle dirayeti birleştiren bir yol izledi O, hükmü hadisten çıkarır, bu hükme yeni bazı meseleleri kıyas ederdi sırası gelmişken Yemen'e artan bir şekilde, San'a'da Abdurrezzâk b Hemmâm'la (ö 211826) görüştü Orada iki yıl değin kalarak O'ndan ezZuhrî ve İbnü'lMüseyyeb aracılığıyla gelen çoğu hadisleri aldı(Muhammed Ebû Zehra, İslâm'da Fıkhî Mezhepler Tarihi, Terc Abdulkadir Şener, İstanbul 1976, s 423 vd)
Adının ilim, zühd ve takvâ ile birlikte yayılışı toplumu onun ilmine yöneltti Mescid'eki derslerini izleyenlerin sayısının beş bine değin ulaştığı nakledilir Derslerinde dikkati çeken üç husus şudur
a) Onun meclisine vakar, ciddiyet, alçakgönüllü ve ruhî huzur hâkimdi Kendisi şaka ve alay etmeyi sevmezdi
b) Dersinde, ancâk hadisleri söylenti etmesi istendiği süre anlatırdı Hadis rivayetinde hafızasına güvenmez, Hz Peygamber'e söylemediği şeyi isnad etmemek için yazılmış metne bakarak nakiller yapardı Kendisine sorulmadıkça konuşmazdı
c) Verdiği fetvaların yazılıp nakledilmesini menederdi Ona göre yazılması gereken ilim, ancak Kitap ve Sünnet'ten ibaret idi Ahmed b Hanbel'in görüşü bu olmakla birlikte öğrencileri kendisinden ciltler dolusu kitaplar rivayet etmişlerdir(Zehebî, Tercemetü Ahmed b Hanbel, Müsned'in baştarafı, Mektebetü'lMaarif tab'ı, Mısır, ty); Ebû Zehra, age, s 437)
Hâlife Me'mûn'un ortaya attığı Kur'ân'ın mahlûk (daha sonra yaratılmış) olduğu fikrini İbn Hanbel kabul etmedi, muhakeme edilerek zindana atıldı Dayak yedi, kendisine zulüm yapıldı, ama yine inancından taviz vermedi *