Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Geçen haftaki yazımda obeziteye yol açan temel meselelerden bahsetmiştim. Bu haftaki yazımda obeziteye sebep olan hormonal bozukluklardan ve klinik durumlardan bahsetmek istiyorum.
İnsulin Direnci; toplumumuzda maalesef karbonhidrat tüketimi çok fazla olmaktadır. Ülkemizde karbonhidrat tüketimi öğünlerin %80’ini oluşturmaktadır. Bilhassa yüksek karbonhidrat alımı sonrasında pankreastan çok insülin salgısı ortaya çıkmaktadır. İnsulin bedenimizde dokuların şekeri kullanması için gerekli bir hormondur. Lakin karbonhidrat tüketimi artıkça kilo artışı olmakta ve dokuların şekeri kullanması için daha fazla insülin salgılanması gerekmektedir. İnsulin arttıkça bedende yağ oranı artmakta, iştah artmakta ve karbonhidrat isteği de artmaktadır. Bu kısır döngü obezitenin daha da ağırlaşmasına sebep olmaktadır. Tedavisi ise karbonhidratı azaltmak ve insülin direncini azaltıcı ilaçlar kullanmaktır. Ayrıyeten tertipli idman dokuların şeker kullanımını kolaylaştıracağı için insülin direncini azaltmada en kıymetli tekniklerden birisidir.
Polikistik over sendromu ve Tip 2 Diyabet (şeker) hastalığı; Aslında bu iki klinik hastalığın temelinde de insülin direnci yatmaktadır. Fakat bu şahıslarda bariz ailesel yatkınlık mevcuttur. Ailesinde bu hastalık hikayesi bulan şahıslarda maalesef obezite çok sık, yaklaşık %80 oranında obezite görülmektedir. Adet düzensizliği, tüylenmede artış, kilo vermede zorluk olan hastalarda polikistik over sendromu araştırılması gerekmektedir. Bu hastalar gelecekte diyabet açısından da yüksek risklidir. Bilhassa gebelik devirlerinde hem kilo alma açısından hem de gebelik diyabeti gelişimi açısından yakın takip edilmedir.
Hipotiroidi (Haşimato) hastalığı; Tirod hormonu beden metabolizmasının düzgün çalışması için gerekli hayati bir hormondur. Tiroid hormonu eksikliğinde birçok şikayet yanında kilo vermekte zorluk, çabuk kilo alma üzere yakınmalar gözlenebilir. O yüzden obezitesi olan hastalarda kesinlikle tiroid işlev testleri ve tiroid antikorları bakılmalıdır. Şayet hasta tiroid ilacı kullanıyorsa nizamlı aralıklarla tiroid testlerini yaptırmalı ve ilaç doz ayarlaması yapılmalıdır.
Cushing sendromu; bedende kortizol hormonunun fazla salgılanması sonrası ortaya çıkan hastalıktır. Bu hastalarda karın etrafında artış, ensede yağlanma, bacaklar ve kollarda incelme şikayetleri saptanır. Bilhassa yağ dağılımında sorun olan bu hastalarda yüzleri şiş olarak (aydede yüzü) gözlenebilir. Bedenlerinde bilhassa karın bölgesinde mor çizgilenmeler vardır. Bu cins yakınmaları olan hastalarda mutlak Cushing sendromu açısından tetkikleri yapılmalıdır.
Alkol tüketimi; Alkol tüketimi fazla olan şahıslarda bilhassa karın bölgesinde yağlanma ile birlikte obezite çok sık görülür. Alkolle bir arada yağlı besin tüketimi de olması kilo alımını artırmaktadır. Obezite tedavisinde alkol tüketimi azaltılmalı hatta kesilmelidir.
İlaçlar; Değişik tedaviler sırasında kullanılan farklı ilaçlar kilo alımına yol açabilmektedir. Mesela kortizonlu hap ve iğneler, insülin, kimi şeker ilaçları ve kimi psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar kilo artışına sebep olurlar. Bu çeşit ilaç kullanan hastalarda kesinlikle tedavi sırasında gerekli önlemler alınmalıdır. Şayet kişi kilolu ise kilo aldırıcı tesiri daha az olan ilaç alternatifleri düşünülmelidir.
Depresyon ve ruhsal rahatsızlıklar; Maalesef depresif bozukluğu olan kimi hastalarda beraberinde yeme bozuklukları da çok sık gözlemlenmektedir. Ayrıyeten bu hastalıkları tedavi emeliyle kullanılan ilaçların kimileri da obeziteye yol açabilmektedir. Yeme bozukluğu ve psikiyatrik rahatsızlıkları olan hastalar kesinlikle uygun formda tedavileri planlanması gerekmektedir.
Vitamin D eksikliği; D vitamini eksikliği olan şahıslarda, halsizlik yorgunlukla bir arada insülin direnci de artmaktadır. D vitamini eksikliği olanlarda bu yüzden kilo vermekte zorlaşabilmektedir.
Aslında bu liste daha uzatılabilir. Lakin temel olarak obeziteye yol açan muhakkak başlı hastalıkları bu biçimde sınıflandırılabilir. Tıp dünyasında temel prensiplerden birisi de “hastalık yoktur hasta vardır” unsurudur. Her bireyde altta yatan obezite sebepleri değerlendirilmeli ve buna yönelik tedavi planlamaları yapılmalıdır. Bir sonraki makalemde obeziteye yol açan beslenme yanlışlıklarından bahsedeceğim.
Sağlıklı günler dilerim.
