haşhaş

haşhaş hamilelikte haşhaş yenirmi gebelikte yenirmi (Schlafmohn Poppy Papaver Papaveraceae Papaver somniferum glabrum Oplum poppy) Yüzyillardan beri ekilmekte olan bir kültür bitkisidir Hashas ziraatinin ilk kere nerede baslamis oldugu kesin olarak emin degildir Bâzi yazarlara tarafından Akdeniz havzasi, Anadolu ve Mezopotamya’dir Türklerin eski anayurtlari olan Orta Asya’da hashas ziraatini yapmakta olduklari ve göçler ile bu kültürü etrafa yaydiklari düsünülmektedir Etiler zamaninda Anadolu’da hashas ekimi yapildigi kazıbilimsel kazilarla ortaya çikmistir Anadolu çoğu cografik ve ekolojik hashas gruplarinin toplandigi bir yerdir Bu sebeple Anadolu’da çok çesitli hashas gruplarina rastlanir Memleketimizde yetistirilen hashas iki daha aşağı türe ayrilmaktadir: 1) Papaver somniferum alt cins anatolicum (Körhashas): Bitki 50120 cm boyunda, az veya orta dalli, kapsülleri büyük (5 cm çapli), kalin kabuklu, konik, yuvarlak, olgunlasinca delikleri açilmayan türdür Bu daha alçak türün de beyaz ve mor çiçekli olan varyeteleri (çesit) vardir Varyete albescens (Akhashas): Çiçekler saf beyaz, tohumlar beyaz ya da devetüyü renklidir Ekilmekte olan hashaslarin % 6070’ini bu varyete teskil etmektedir Özellikle soft bölgede (Amasya, Tokat, Çorum, Malatya) ekilmektedir Varyete violascens (Karahashas, Gökhashas): Çiçekler açik veya koyu mor, tohumlar gri veya kahverengidir Yukaridaki varyeteye tarafından daha az ve genelde onunla birlikte ekilmektedir 2) Papaver somniferum alttür spontaneum (Açikhashas): Bitki 60100 cm boyunda, kapsülleri ufak (2,5 cm çapli), fazla ve nadiren orta dalli, ince kabuklu olup olgunlasinca kapsül meyvede delikler açilir Bu alt türün de varyeteleri vardir Ekimi körhashas daha aşağı türünün varyetelerine kadar eksik olmakla beraber Bilecik, Kütahya, Usak, Afyon, Burdur, Isparta, Denizli ve hashas zirâati yapilan hemencecik her mintikada bulunur Varyete violaceum’un çiçekleri açik mordan koyu mora kadar degisen renkli, dip kisimlari koyu mor renklidir Tohumlar mavimsigri ya da kahverengidir Anadolu’da açik hashasin ençok rastlanan varyetesidir Türkiye’de yetistigi yerler: Anadolu Kullanildigi yerler: Bitkinin kullanilan kisimlari çiğ meyvelerinin çizilmesi ile elde edilen afyon, kurutulmus çiğ meyveler, yapraklar, tohumlari ve tohumlarindan elde edilen yagidir Hashas yapragi elde edildigi daha aşağı türe ve gövdedeki yerine tarafından sekli az çok degisir Bilhassa hâricen kullanilan bâzi merhemlerin bilesimine girer ve agri dindiricidir Hashasbasi, hashasin olgunlasmasindan, sütlüyken toplanan ve kurutulan, tohumlari çikarilan kapsül meyveleridir Bilesiminde toplanma zamanina göre degisen afyon alkoloitleri vardir Harici agri dindirici olarak, özellikle dis hekimliginde kullanilir Tohumlarinin yagi ise, tohumlari sogukta tazyik edilmesi sûretiyle elde edilen yagdir Sogukta elde edilen yagin bilesiminde asitler eksik, sicakta elde edilen yagin ise asitleri fazladir Sogukta elde edilen yag, bâzi merhemlerin bilesimine girer Sicakta elde edilen yag, yemek yagi ve sanayide sabun yapiminda kullanilir Içerdigi zehirli maddele dolayisiyla, doktor kontrolü ve tavsiyesi olmadan şüphesiz kullanilmamalidir alontıdır