Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
osmanlıda Hasoda
Osmanlıda Hasoda nedir
Osmanlıda Hasoda ne meslek yapar
Hasoda
Osmanlı Devleti saray teşkilâtında, Enderûndaki altı koğuşun en îtibârlı ve en ehemmiyetli kısmı
Fâtih Sultan Mehmed Han (14511481) kadar kurulan Hasoda, Yavuz Sultan Selim Han (15121520) veSultan Dördüncü Murâd (16251640) devirlerinde bir takım değişikliklere uğramıştır
Hasodanın kuruluşunda hizmetli mevcudu otuz iki kişi idi Yavuz Sultan Selim Han devrinde Hırkai Şerîf Dâiresinin inşâatından daha sonra, mevcûdu kırk kişiye çıkarıldı Hasodanın 16 ve 17 yüzyıl ardına kadar en büyük zâbitleri sırasıyla hasodabaşı, silahdâr, çuhadâr, rikabdâr, tülbend gulamı ve miftah gulamı idi Ilk dört ağa pâdişâha bir konuda talep sunma yetkisine sâhip “arz ağaları idi Hasodabaşı, 18 yüzyıl başına değin, diğer ağalar hâriç, bütün oda mensuplarını cezâlandırma ve pâdişâha haklarında arz verme yetkisine de sâhipti
Hasodanın belli başlı vazîfeleri, Hırkai Şerîf Dâiresinin temizliğini yapmak, oradaki Kur ’ânı kerîm ve diğer kitapların tozlarını almak, muayyen ve mübârek gecelerde öd ağacı yanmak, gülsuyu serpmek, buradaki mâdenî eşyâları aydınlanmak gibi işlerdi Hasodada bulunan mukaddes emânetlerin bulunduğu bölümün muhâfazası için nöbet tutulması işini de birinci koğuş ağaları yerine getirirdi Nöbet yirmi dört saatte değişirdi Bu ağaların odaları Hırkai Şerîf Dâiresinin çevresinde bulunurdu
Yukarıda yazılan ağalardan başka, hasodada peşkir gulâmı, ibrik gulâmı gibi ağalar ve odanın inzibâtını temin eden köşebaşılar vardı Hünkâr müezzini, sır kâtibi, baş çuhadar, sarıkcıbaşı, kahvecibaşı, tüfenkçibaşı, berberbaşı gibi şahsen pâdişâhın hizmetini görebilen görevliler de mevcuttu
Hasodalılara, her sene biri rebîülevvel ayında, diğeri bayramda almak üzere iki defâ bahşiş verilirdi Bunların aldıkları bahşişlerin miktârı 17 yüzyıl başlarında şöyleydi: Hasodabaşı dört yüz, silahdâr yüz yetmiş, çuhadar yüz yetmiş, rîkâbdâr yüz elli, doğancıbaşı yüz yirmi, tülbent gulâmı yüz yirmi, miftah gulâmı yüz on, peşkir gulâmı, ibrik gulâmı, mastçı (yoğurtçu) ve mastçı şâkirdi yüz altın alırdı Bunların aşağı yer alan hasodalılara seksen altın verilirdi
Hasoda içoğlanlarının yevmiyeleri de yirmi akçe idi Ayrıca altı ayda bir serâserden dolama ve yılda bir defâ çatma kadife üst elbisesi ve birer tülbent verilmekte idi
Hasodalılardan çıkma yapıldığında eskiler müteferrikalıkla, acemiler de çâşnigîrlikle tâyinleri yapılırdı Fakat hasodalılardan sancakbeyliği ile çıkanların olduğu da görülmüştür
Hasoda ve diğer enderûn odalarının nizamnâmeleri vardı ve bu harfiyen başvuru formu edilirdi Yatma ve kalkma saatleri, istirâhat saatleri, muayyendi Bunlar yatsı namazından daha sonra yatarlardı Odalarda ders okutmak üzere birer öğretmen ve her odanın bir imâmı ile müezzini bulunurdu Her perşembe günü akşamı yatsı namazından daha sonra pâdişâhın sıhhati, devletin selâmeti din ve devlet düşmanlarının kahrolması için duâ edilirdi Oda zâbitleri, burada yaşayan içoğlanlarının tahsil ve terbiyelerine çok büyük bir îtinâ gösterirlerdi Zâbitleri denetleme için silahdâr ağa arada bir giysi değiştirerek bunları kontrol ederdi
Hasoda ve öteki enderûn odalarında mükemmel bir tahsil ve nezaket verilirdi Buradan yetişen devlet adamları aralarında mükemmel eserler vücuda getirenlerin sayısı eksik değildir Hattâ bâzıları sanatlarındaki şöhretleri dolayısıyla o sanatlarla anılmışlardır Nakkaş Hasan Paşa, Kemankeş Kara Mustafa Paşa, Hattat Hasan Paşa, Kavukçu Mustafa Paşa gibi
Hasoda, hazîne, kiler ve seferli odalarının hizmetleri 1833 yılında lağv edildikten daha sonra yeni bir enderûn teşkilâtına yer verildi *
Osmanlıda Hasoda nedir
Osmanlıda Hasoda ne meslek yapar
Hasoda
Osmanlı Devleti saray teşkilâtında, Enderûndaki altı koğuşun en îtibârlı ve en ehemmiyetli kısmı
Fâtih Sultan Mehmed Han (14511481) kadar kurulan Hasoda, Yavuz Sultan Selim Han (15121520) veSultan Dördüncü Murâd (16251640) devirlerinde bir takım değişikliklere uğramıştır
Hasodanın kuruluşunda hizmetli mevcudu otuz iki kişi idi Yavuz Sultan Selim Han devrinde Hırkai Şerîf Dâiresinin inşâatından daha sonra, mevcûdu kırk kişiye çıkarıldı Hasodanın 16 ve 17 yüzyıl ardına kadar en büyük zâbitleri sırasıyla hasodabaşı, silahdâr, çuhadâr, rikabdâr, tülbend gulamı ve miftah gulamı idi Ilk dört ağa pâdişâha bir konuda talep sunma yetkisine sâhip “arz ağaları idi Hasodabaşı, 18 yüzyıl başına değin, diğer ağalar hâriç, bütün oda mensuplarını cezâlandırma ve pâdişâha haklarında arz verme yetkisine de sâhipti
Hasodanın belli başlı vazîfeleri, Hırkai Şerîf Dâiresinin temizliğini yapmak, oradaki Kur ’ânı kerîm ve diğer kitapların tozlarını almak, muayyen ve mübârek gecelerde öd ağacı yanmak, gülsuyu serpmek, buradaki mâdenî eşyâları aydınlanmak gibi işlerdi Hasodada bulunan mukaddes emânetlerin bulunduğu bölümün muhâfazası için nöbet tutulması işini de birinci koğuş ağaları yerine getirirdi Nöbet yirmi dört saatte değişirdi Bu ağaların odaları Hırkai Şerîf Dâiresinin çevresinde bulunurdu
Yukarıda yazılan ağalardan başka, hasodada peşkir gulâmı, ibrik gulâmı gibi ağalar ve odanın inzibâtını temin eden köşebaşılar vardı Hünkâr müezzini, sır kâtibi, baş çuhadar, sarıkcıbaşı, kahvecibaşı, tüfenkçibaşı, berberbaşı gibi şahsen pâdişâhın hizmetini görebilen görevliler de mevcuttu
Hasodalılara, her sene biri rebîülevvel ayında, diğeri bayramda almak üzere iki defâ bahşiş verilirdi Bunların aldıkları bahşişlerin miktârı 17 yüzyıl başlarında şöyleydi: Hasodabaşı dört yüz, silahdâr yüz yetmiş, çuhadar yüz yetmiş, rîkâbdâr yüz elli, doğancıbaşı yüz yirmi, tülbent gulâmı yüz yirmi, miftah gulâmı yüz on, peşkir gulâmı, ibrik gulâmı, mastçı (yoğurtçu) ve mastçı şâkirdi yüz altın alırdı Bunların aşağı yer alan hasodalılara seksen altın verilirdi
Hasoda içoğlanlarının yevmiyeleri de yirmi akçe idi Ayrıca altı ayda bir serâserden dolama ve yılda bir defâ çatma kadife üst elbisesi ve birer tülbent verilmekte idi
Hasodalılardan çıkma yapıldığında eskiler müteferrikalıkla, acemiler de çâşnigîrlikle tâyinleri yapılırdı Fakat hasodalılardan sancakbeyliği ile çıkanların olduğu da görülmüştür
Hasoda ve diğer enderûn odalarının nizamnâmeleri vardı ve bu harfiyen başvuru formu edilirdi Yatma ve kalkma saatleri, istirâhat saatleri, muayyendi Bunlar yatsı namazından daha sonra yatarlardı Odalarda ders okutmak üzere birer öğretmen ve her odanın bir imâmı ile müezzini bulunurdu Her perşembe günü akşamı yatsı namazından daha sonra pâdişâhın sıhhati, devletin selâmeti din ve devlet düşmanlarının kahrolması için duâ edilirdi Oda zâbitleri, burada yaşayan içoğlanlarının tahsil ve terbiyelerine çok büyük bir îtinâ gösterirlerdi Zâbitleri denetleme için silahdâr ağa arada bir giysi değiştirerek bunları kontrol ederdi
Hasoda ve öteki enderûn odalarında mükemmel bir tahsil ve nezaket verilirdi Buradan yetişen devlet adamları aralarında mükemmel eserler vücuda getirenlerin sayısı eksik değildir Hattâ bâzıları sanatlarındaki şöhretleri dolayısıyla o sanatlarla anılmışlardır Nakkaş Hasan Paşa, Kemankeş Kara Mustafa Paşa, Hattat Hasan Paşa, Kavukçu Mustafa Paşa gibi
Hasoda, hazîne, kiler ve seferli odalarının hizmetleri 1833 yılında lağv edildikten daha sonra yeni bir enderûn teşkilâtına yer verildi *
