Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
HATAY'IN TURKİYE'YE KATILMASI
Hatay sorunu, TurkFransız ilişkilerinde olduğu kadar Ataturk donemi Turk dış politikasında da onemli bir yer tutar Sancak olarak anılan Hatay nufusunun coğunluğunu Turkler teşkil ettiği icin bu bolge, Misakı Milli sınırları icine alınmıştı Ancak ağır Milli Mucadele şartlarından dolayı Fransa ile ateşkes sağlayan Ankara İtilafnamesi ile Suriye sınırları icinde kalan İskenderun sancağına ozel bir statu verildi Ankara hukumeti, itilafnameye, Sancak'taki Turk unsurun cıkarlarını koruyacak ve bolgeye muhtariyet verilmesi icin zemin hazırlayacak hukumler koydurmuştu İtilafnamenin 7 maddesine gore; İskenderun mıntıkası icin ozel bir idari rejim kurulacaktır Bu bolgenin Turk ırkından olan sakinleri, kulturlerinin gelişmesi icin her turlu kolaylıklardan yaralanacaklar ve Turkce serbest olacaktı
20 Ekim 1921 tarihli itilafname ile Sancak, Suriye'nin eğemenliğine verilmişti Bu esnada Suriye'de Fransız mandası devam ediyordu Fransa'nın 1936 Eylul'unde Suriye'ye bağımsızlık vermesine kadar TurkFransız ilişkileri iyi devam etti Fransızların Suriye'den cekilmesi sonrası Sancak statusunde Turkler lehine değişiklik yapılması gerekmekle birlikte bu durum gercekleşmedi Fransa, Suriye'den cekilirken Sancak uzerindeki yetkilerini de Suriye'ye devretti Beklemedik bu durumu, Ankara hukumetinin kabul etmesi mumkun değildi Hemen harekete gecerek 9 Ekim 1936'da Fransa'ya bir nota vererek Suriye ve Lubnan'da olduğu gibi İskenderun Sancağı'na da bağımsızlık verilmesini istedi Fransa ise 1921 İtilafnamesi'nde boyle bir husus olmadığı ve ayrıca Suriye'nin toprak butunluğunu bozacağı gerekcesiyle Turkiye'nin isteğini geri cevirdi Ataturk, bu konuya verdiği onemi 1 Kasım 1936'da TBMM'nin yeni calışma doneminin acılışında; Sancağın Turkler'in oz yurdu olduğunu belirten konuşmasıylaifade etmiştir
Siyasi faaliyetler devam ederken Turkiye diplomatik girişimlerde bulundu ve Antakya'da bir başkonsolosluk actı Diğer taraftan Hatay sorunu, Fransa ve Turk hukumetlerinin isteği uzerine Milletler Cemiyeti'ne goturuldu Turkiye, Milletler Cemiyeti'nden Sancak'ın kaderi konusunda TurkFransız ihtilafı ve Sancak Turklerinin guvenlik sorunlarını olağanustu bir toplantı ile goruşmesini istedi Konu 14 Aralık 1936'da Milletler Cemiyeti'nde goruşulmeye başlandı ve İsvec temsilcisi Sandler'in isteği ile konunun goruşulmesi 1937 yılına bırakıldı
1937 yılında tekrar başlayan goruşmeler sonucunda bir Sancak satusu hazırlandı Buna gore; Sancak icişlerinde bağımsız iken; dışişleri, maliye ve gumruk konularında Suriye'ye bağlı olacaktı Suriye ile Sancak arasında her hangi bir sınır bulunmayacak; Sancak'ın toprak butunluğu, Turkiye ve Fransa'nın garantorluğu altında olacaktı Bu statu, secimlerin yapılacağı ve halkın kendi parlomentosunu oluşturacağı gune kadar gecerli olacaktı Boylece secimlere kadar Sancak, bir anayasaya sahip ve ozel statulu bir bolge olarak tanınmış oluyordu
Sancak'taki olaylar bu şekilde gelişirken Avrupa'da yeni bir genel savaşın cok yaklaştığını gosteren olaylar yaşanıyordu Yeni bir dunya savaşı tehlikesinin belirmesi, Fransa'yı, Turk isteklerine karşı daha ılımlı davranmaya sevk etti ve iki devlet arasında bir anlaşma yapılarak Turkiye ve Fransa'nın Sancak'a 25000'er kişilik kuvvet gondermeleri kararlaştırıldı Buna dayanarak 5 Temmuz 1938'de Turk kuvvetleri Sancak'a girdi Sancak icişlerinde bağımsız olduğu icin hemen secimlere gitme kararı aldı 13 Ağustos 1938'de secimler yapıldı Turkler 40 milletvekilliğinden 22'sini aldılar Meclis, 2 Eylul 1938'de ilk toplantısını yaptı ve Hatay Cummhuriyeti'nin kurulduğunuilan etti Meclis başkanlığına Tayfur Sokmen ve başbakanlığa da Abdurrahman Melek secildi 23 Haziran 1939'da Turkiye ile Fransa arasında yapılan bir anlaşma ile Hatay'ın Turkiye'ye katılması kesinleşti Aynı gun toplanan Hatay Millet Meclisi de Turkiye'ye katılma kararı aldı 24 Temmuz 1939 tarihinde son Fransız askeri de cekildi 1939 Temmuz'unda 3711 sayılı kanun ile Hatay, Turkiye Cumhuriyeti'nin bir ili olmuştur
kaynak:turktarih
Hatay sorunu, TurkFransız ilişkilerinde olduğu kadar Ataturk donemi Turk dış politikasında da onemli bir yer tutar Sancak olarak anılan Hatay nufusunun coğunluğunu Turkler teşkil ettiği icin bu bolge, Misakı Milli sınırları icine alınmıştı Ancak ağır Milli Mucadele şartlarından dolayı Fransa ile ateşkes sağlayan Ankara İtilafnamesi ile Suriye sınırları icinde kalan İskenderun sancağına ozel bir statu verildi Ankara hukumeti, itilafnameye, Sancak'taki Turk unsurun cıkarlarını koruyacak ve bolgeye muhtariyet verilmesi icin zemin hazırlayacak hukumler koydurmuştu İtilafnamenin 7 maddesine gore; İskenderun mıntıkası icin ozel bir idari rejim kurulacaktır Bu bolgenin Turk ırkından olan sakinleri, kulturlerinin gelişmesi icin her turlu kolaylıklardan yaralanacaklar ve Turkce serbest olacaktı
20 Ekim 1921 tarihli itilafname ile Sancak, Suriye'nin eğemenliğine verilmişti Bu esnada Suriye'de Fransız mandası devam ediyordu Fransa'nın 1936 Eylul'unde Suriye'ye bağımsızlık vermesine kadar TurkFransız ilişkileri iyi devam etti Fransızların Suriye'den cekilmesi sonrası Sancak statusunde Turkler lehine değişiklik yapılması gerekmekle birlikte bu durum gercekleşmedi Fransa, Suriye'den cekilirken Sancak uzerindeki yetkilerini de Suriye'ye devretti Beklemedik bu durumu, Ankara hukumetinin kabul etmesi mumkun değildi Hemen harekete gecerek 9 Ekim 1936'da Fransa'ya bir nota vererek Suriye ve Lubnan'da olduğu gibi İskenderun Sancağı'na da bağımsızlık verilmesini istedi Fransa ise 1921 İtilafnamesi'nde boyle bir husus olmadığı ve ayrıca Suriye'nin toprak butunluğunu bozacağı gerekcesiyle Turkiye'nin isteğini geri cevirdi Ataturk, bu konuya verdiği onemi 1 Kasım 1936'da TBMM'nin yeni calışma doneminin acılışında; Sancağın Turkler'in oz yurdu olduğunu belirten konuşmasıylaifade etmiştir
Siyasi faaliyetler devam ederken Turkiye diplomatik girişimlerde bulundu ve Antakya'da bir başkonsolosluk actı Diğer taraftan Hatay sorunu, Fransa ve Turk hukumetlerinin isteği uzerine Milletler Cemiyeti'ne goturuldu Turkiye, Milletler Cemiyeti'nden Sancak'ın kaderi konusunda TurkFransız ihtilafı ve Sancak Turklerinin guvenlik sorunlarını olağanustu bir toplantı ile goruşmesini istedi Konu 14 Aralık 1936'da Milletler Cemiyeti'nde goruşulmeye başlandı ve İsvec temsilcisi Sandler'in isteği ile konunun goruşulmesi 1937 yılına bırakıldı
1937 yılında tekrar başlayan goruşmeler sonucunda bir Sancak satusu hazırlandı Buna gore; Sancak icişlerinde bağımsız iken; dışişleri, maliye ve gumruk konularında Suriye'ye bağlı olacaktı Suriye ile Sancak arasında her hangi bir sınır bulunmayacak; Sancak'ın toprak butunluğu, Turkiye ve Fransa'nın garantorluğu altında olacaktı Bu statu, secimlerin yapılacağı ve halkın kendi parlomentosunu oluşturacağı gune kadar gecerli olacaktı Boylece secimlere kadar Sancak, bir anayasaya sahip ve ozel statulu bir bolge olarak tanınmış oluyordu
Sancak'taki olaylar bu şekilde gelişirken Avrupa'da yeni bir genel savaşın cok yaklaştığını gosteren olaylar yaşanıyordu Yeni bir dunya savaşı tehlikesinin belirmesi, Fransa'yı, Turk isteklerine karşı daha ılımlı davranmaya sevk etti ve iki devlet arasında bir anlaşma yapılarak Turkiye ve Fransa'nın Sancak'a 25000'er kişilik kuvvet gondermeleri kararlaştırıldı Buna dayanarak 5 Temmuz 1938'de Turk kuvvetleri Sancak'a girdi Sancak icişlerinde bağımsız olduğu icin hemen secimlere gitme kararı aldı 13 Ağustos 1938'de secimler yapıldı Turkler 40 milletvekilliğinden 22'sini aldılar Meclis, 2 Eylul 1938'de ilk toplantısını yaptı ve Hatay Cummhuriyeti'nin kurulduğunuilan etti Meclis başkanlığına Tayfur Sokmen ve başbakanlığa da Abdurrahman Melek secildi 23 Haziran 1939'da Turkiye ile Fransa arasında yapılan bir anlaşma ile Hatay'ın Turkiye'ye katılması kesinleşti Aynı gun toplanan Hatay Millet Meclisi de Turkiye'ye katılma kararı aldı 24 Temmuz 1939 tarihinde son Fransız askeri de cekildi 1939 Temmuz'unda 3711 sayılı kanun ile Hatay, Turkiye Cumhuriyeti'nin bir ili olmuştur
kaynak:turktarih
