Hatim-i Esam

HATİMİ ESAM


Evliyanın buyuklerinden Adı Hatim bin Anvan bin YUsuf elEsam, kunyesi EbU Abdurrahman'dır Belh'te doğmuştur Doğum tarihi belli değildir Hatimi Esam, Şakiki Belhi'nin talebesi, Ahmedi Hadraveyh'in hocasıdır 852 (H237) senesinde Belh'in bir nahiyesi olan Mahcer'de vefat etmiştir

Kendisine Esam(sağır) denilmesinin sebebi şudur: Birisi onunla konuşurken kazayla yellendi Hatimi Esam o şahıs utanmasın diye;Yuksek sesle konuş, ancak yuksek sesle konuşulanları duyabiliyorumdedi ve bu halini o kişinin olumune kadar kırk yıl surdurdu Bu yuzden ona Esam denilmiştir

Akıl baliğ olduğu andan itibaren, Şakiki Belhi'nin sohbetlerine devam etti Onun talebesi oldu Şakiki Belhi'den İslam ilimlerini oğrenerek alim oldu

Bir gun Şakiki Belhi, Hatimi Esam'a sordu: Ne kadar zamandır buraya geliyor, beni dinliyorsun?Otuz uc seneBu kadar zaman icinde benden ne oğrendin, neler istifade ettin?Sekiz şey istifade ettimdedi Şakik, bunu duyunca; Yazıklar olsun sana ey Hatim! Butun zamanımı sana harcadım, senin ise, sekiz şeyden fazla istifaden olmamışdiye cok uzuldu Hatim; Ey hocam, doğrusunu istiyorsan, boyledir Bundan fazlasını zaten istemem Bana bu kadar yetişir Cunku, dunyada ve ahirette felaketlerden kurtulup ebedi saadete kavuşmanın, bu sekiz bilgi ile olacağını iyi biliyorumdedi Hocası; Soyle bunları ben de anlayayımbuyurunca;

Hatim; Ey hocam! Birincisi, insanlara baktım, herkes bir şeyi secmiş, onu sevmiş gordum ve bu sevgilerin coğu, onlara olum yatağına kadar, bazıları olduğu vakte kadar, bazıları da mezara girinceye kadar, arkadaşlık ediyor ve sonra onları yalnız ve zavallı olarak bırakıp ayrılıyorlar Onunla beraber kimse mezara girmiyor, dert ortağı olmuyor Bu hali gorunce, duşundum ve kendime dedim ki, dunyada oyle dost secmeliyim ki, mezara benimle gelsin, bana orada arkadaşlık etsin Aradım, taradım, Allahu tealaya yapılan ibadetlerden başka, boyle sadık bir sevgili bulunmadığını gordum Dost olarak onları sectim ve onlara sarıldımdedi

Şakik, bunu duyunca, cok guzel yapmışsın ya Hatim, cok doğru soyluyorsun, ikinci faydayı da soyle, anlıyayım dedi

Hatim dedi ki: Ey hocam! İkinci faydam; insanlara baktım, herkesi, arzUları, keyifleri peşinde koşuyor, nefsin istekleri arkasında yuruyor gordum ve şu ayeti kerimeyi duşundum: Allahu tealadan korkarak nefslerine uymayanlar, elbette Cennet'e gideceklerdir Cok duşundum Kur'anı kerimin baştan başa doğru olduğunu, bilgilerimle, tecrubelerimle, aklımla, vicdanımla anladım ve tam inandım Nefsimi duşman bilerek, ona aldanmamaya, uymamaya karar verdim ve mucadeleye başladım Nefsimin arzu ve isteklerini yapmadım Nihayet teslim olarak, ibadetlerden kacan o nefsin, şimdi Allahu tealaya itaata koştuğunu, isteklerden vazgectiğini gordum Şakik bunları işitince, Allahu teala sana iyilikler versin, ne guzel yapmışsın, ucuncu faydayı da soyle dinleyeyim dedi

Hatim dedi ki, ucuncu faydam, insanların haline baktım, herkes dunyada bir sıkıntıya girmiş, boylece dunyalık toplamağa uğraşıyorlar gordum, sonra şu ayeti kerimeyi duşundum: Dunya malından, sarıldığınız, sakladığınız her şey, yanınızda kalmıyacak, sizden ayrılacaktır Ancak Allah rızası icin yaptığınız iyilikler ve ibadetler sizinle beraber kalacaktırDunya icin topladıklarımı, Allah yolunda harcadım, fukaraya dağıttım Yani baki kalmaları icin, Allahu tealaya odunc verdim Şakik bu sozleri işitince, ne guzel yapmışsın ve ne guzel soyluyorsun ya Hatim, dorduncu faydayı da soyle dinliyeyim dedi

Hatim dedi ki, dorduncu faydam; insanlara baktım, herkesin başkalarını beğenmediğini gordum Buna sebeb, birbirlerine hased etmeleri, birbirlerinin mevkilerine, mallarına ve ilimlerine goz dikmeleri olduğunu anladım ve şu ayeti kerimeye dikkat ettim: Dunyadaki maddi, manevi butun rızıklarını aralarında taksim ettikHerkesin ilim, mal, rutbe, evlad gibi rızıklarının, dunya yaratılmadan evvel, ezelde taksim edildiğini, kimsenin elinde bir şey olmadığını ve calışmağı, sebeblere yapışmayı emrettiğinden, O'na itaat etmiş olmak icin, calışmak lazım geldiğini ve hased etmenin buyuk zararlarından başka, zaten luzumsuz olduğunu anladım ve Allahu tealanın ezelde yaptığı taksime ve calışınca Rabbimin gonderdiğine razı oldum Butun muslumanlarla sulh uzere olup herkesi sevdim ve sevildim Şakik bunları işitince, ne iyi yapmışsın ve ne iyi soyluyorsun; beşinci faydayı da soyle dinliyeyim ya Hatim! dedi

Hatim dedi ki: Beşinci faydam; insanlara baktım, bircoklarının insanlık şerefini, kıymetini, amir, mudur olmakta, insanların kendilerine muhtac olduklarını ve karşılarında eğildiklerini gormekte zannettiklerini ve bununla iftihar ettiklerini, oğunduklerini gordum Bazıları da, kıymet ve şeref, cok mal ve evlad ile olur sanarak, bunlarla iftihar ediyorlar Bir kısmı da insanlık şerefi, malı, parayı, insanların hoşuna gidecek, herkesi eğlendirecek yerlere sarfetmektir sanarak, Allahu tealanın emrettiği yerlere ve emrettiği şekilde harc edemiyorlar ve bununla oğunuyorlar gordum ve şu ayeti kerimeyi duşundum: En şerefliniz ve en kıymetliniz, Allahu tealadan cok korkanınızdırİnsanların yanıldıklarını, aldandıklarını anladım ve takvaya sarıldım Rabbimin affına ve ihsanlarına kavuşmak icin, O'ndan korkarak dinin dışına cıkmadım, haramlardan kactım Şakik bunları işitince, ne guzel soyluyorsun ya Hatim, altıncı faydanı da soyle dedi

Hatim dedi ki, altıncı faydam; insanlara baktım, birbirlerinin mallarına, mevkilerine ve ilimlerine goz dikerek, fırka fırka, parti parti ayrılarak, birbirlerine duşmanlık ettiklerini gordum ve şu ayeti kerimeyi duşundum: Sizin duşmanınız şeytandır Yani sizi, Allah yolundan, muslumanlıktan ayırmak icin uğraşanlardır Bunları duşman biliniz!Kur'anı kerimin doğru soylediğini bildim Şeytanı ve onun gibi muslumanlarla uğraşanları duşman bilip, sozlerine aldanmadım, onlara uymadım Onların tapındıklarına tapmadım Allahu tealanın emirlerine itaat ettim Ehli sunnet alimlerinin gosterdiği yoldan ayrılmadım Kurtuluş yolunun, doğru yolun, yalnız Ehli sunnet yolu olduğuna inandım Nitekim, Allahu teala mealen; Ey Ademoğulları! Şeytana tapmayınız O sizin en belli duşmanınızdır, diye sizden soz almadım mı idi, bana itaat, ibadet ediniz! Kurtuluş yolu, ancak budurbuyuruyor Onun icin muslumanları aldatmağa uğraşanları dinlemedim Muhammed aleyhisselamın yolunu gosteren Ehli sunnet alimlerinin kitaplarından ayrılmadım deyince, Şakik; ne guzel yapmışsın ve ne guzel soyluyorsun, yedinci faydayı da soyle dedi