Havacılığın en gizemli olaylarında biri: “Pilot's Glory” nedir, nasıl oluşur?

“Pilot's Glory” terimi, bir uçağın, öteki bir uçaktaki şahıslarca gölgesinin gökkuşağı renginde bir haleyle aydınlatılıyormuş üzere görünmesini sağlayan optik bir illüzyona verilen isim. Tam olarak Türkçe'ye çevrilmesi çok sıkıntı lakin "Uçağı Saran Gökkuşağı" halinde tanımlanabilir. Bu olay doğaüstü bir müdahale üzere gözükebilir, lakin oluşmalarının bilimsel bir sebebi var.

Ticari bir uçaktaki bir yolcu tarafından çekilen ve Southwest Airlines tarafından geçtiğimiz ay paylaşılan manzaraya bakıldığında, uçağın altındaki bulutların üzerine düşen parlak dairesel bir gökkuşağı görünüyor. Gölge hareket ettikçe, hale de onunla birlikte hareket ediyormuş üzere görünüyor.

“Pilot's Glory” neden oluşuyor?

Pilot Yayı olarak da bilinen bu hale, bir gökkuşağı ile benzeri bir halde ortaya çıkar lakin ufak bir farkı vardır. Bu olayın aslında gölgeyle pek ilgisi yok. Gölge ile birebir yerde oluşmasının sebebi, o noktanın antisolar nokta, yani bir gözlemcinin bakış açısından Güneş'in tam karşısındaki nokta olmasıdır. Öbür bir deyişle, izleyici tarafından bakıldığında Güneş direkt gölgenin ve halenin gerisindedir.

Gökkuşağı rengi, güneş ışığını bir ışık kaynağına yanlışsız dağıtan bulutun üzerindeki su damlacıkları tarafından üretilir. Lakin bilim insanları hala bu halenin nasıl oluştuğuna tam olarak karar vermiş değiller ve teoriler hayli karmaşık olabiliyor.

Sadece havacılıkla sonlu değil

Yine de, öteki birtakım şartlarda da ortaya çıkabildiklerini biliyoruz. Havacılıktan evvel de, dağcılar bazen güneş tam arkalarındayken bir dağdan aşağı kendi gölgelerine baktıklarında haleler görebiliyorlardı.

Bu olayın tanımlandığı en eski anlatılardan biri, Peru And Dağları'na tırmanan bir küme Fransız kaşif tarafından 1735'ten geliyor: "Dünya kadar eski olması gereken, lakin şimdiye kadar kimsenin gözlemlemediği bir olay… Bize en dikkat cazip görünen şey, her biri birincil gökkuşağı ile birebir renklere sahip, en dışta kırmızı olan, çok parlak renkli üç yahut dört küçük eş merkezli daireden oluşan başın etrafında bir hale görünümüydü.”

İlginç bir formda, halelerin öteki bir tuhaf özelliğine de dikkat çekiyorlardı: "En şaşırtan şey, orada bulunan altı ya da yedi bireyden her birinin olayı sırf kendi başının gölgesi etrafında görmesi ve öbür insanların başlarının etrafında hiçbir şey görmemesiydi."