Havai fişek gösterilerinde camınızı açmayın; hatta kapatın! İşte nedeni...

Havai fişekler uzun bir müddettir kutlamaların kıymetli bir modülü olarak görülüyor. Havai fişeklerin temel yapısı, yani barut ve kimyasalların bir kutu içerisine koyularak bir fitil ile yakılması, daha en baştan beri büyük bir değişiklik yaşamadı. Ne yazık ki havai fişek şovlarının akabinde kalan duman da değişmedi. Kestirim edebileceğiniz üzere, bu dumanın içerisindeki kirleticiler hava kalitesi için pek uygun değil.

Havai fişek güvenliği hakkında düşündüğümüzde aklımıza birinci gelen şeylerin yaralanmalar ve yangınlar olması şaşırtan değil. Lakin bu patlayıcıların hava kalitesi üzerindeki tesiri de bir güvenlik kaygısı yaratıyor. Yakılan havai fişekler havaya saldıkları sülfür dioksit, karbon dioksit ve karbon monoksit gazlarına eşlik eden az ölçüde alüminyum, mangan ve kadmiyuma ek olarak, teneffüs ve kardiyovasküler sistemlerimizi etkileyebilen parçacıkların (PM) da havaya karışmasına sebep oluyor.

İşte tam da bu noktada, düzenlenen şova ne kadar yakın olduğunuzun değeri giriyor. Şov sırasında rüzgarın tarafı ve şiddetine bağlı olsa da, en azından iki araştırma havai fişek şovları sonrasında havanın insan sıhhatine epey ziyanlı hale geldiğini gösteriyor.

Science of the Total Environment mecmuasında Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan en son çalışmada, araştırmacılar hem kamuya açık hem de özel havai fişek şovlarının yakınında yer alan binaların içindeki PM yoğunluklarını ölçtüler ve “neredeyse anında” sıhhatsiz düzeylere ulaştığını ve saatlerce o denli kalabildiğini buldular.

2021 tarihli araştırmanın muharrirlerinin belirttiği üzere kimyasal yansıma sonucunda ortaya çıkan duman ve PM, konutunuzdaki iç yer hava kalitesini çok makus etkileyebiliyor. Bu yüzden havai fişek şovları sırasında pencereleri kapatmanız, varsa hava filtrenizi temizlemeniz yahut değiştirmeniz, varsa farklı bir hava temizleyici çalıştırmanız yahut bir pervaneye filtre takarak kendi temizleyicinizi oluşturmanız öneriliyor.