Hayvan ticareti yeni salgınlara kapı aralıyor

Dünyanın pek çok bölgesinde hayvan ticareti oldukça geniş bir yelpazeye yayılmış durumda. Yaban hayatından koparılarak çeşitli nedenlerle kullanılan yarasalar, primatlar ve diğer memeliler hayvanlardan insanlara geçebilen bulaşıcı hastalıkların dörtte üçüne ev sahipliği yapıyor. Bilim insanları uzun yıllardır bu konuda sık sık uyarılarda bulundu. Ancak bu ticaretten kâr elde edenler toplum sağlığını düşünmeyerek işlerine kaldığı yerden devam ediyor. Sonucunu görmek ise zor değil; dünyamız iki yıldır bir salgınla boğuşuyor.

Hayvan ticareti insanlara bulaşabilen virüsleri yayıyor

Ticareti yapılan türlerin sadece dörtte biri bu tür zoonotik virüsleri taşıyabilir. Doğa korumacılar, ticareti yapılan memelilerdeki patojenleri araştırdı. Gelecekteki pandemi olasılığını azaltmak için ticareti yapılan yüksek riskli türleri hedeflemenin yollarını arıyorlar. Ekip, çalışmayı Current Biology‘de yayımladı.


Dünya Sağlık Örgütü, Çin’in Huanan kentindeki bir vahşi yaşam pazarını COVID-19 için olası bir kaynak olarak görüyor. Bu alandaki geçmiş araştırmaların çoğu hayvan ticareti üzerinde yapılma sıklığına bakarak hastalık riskini değerlendirdi. Ancak yeni çalışmada ekip bunun yerine, bilinen zoonotik virüsler için bir rezervuar olan memeliler hakkında mevcut bir veri kümesini aldı. Bu verileri bilimsel literatürle destekleyip, ardından hayvanların vahşi yaşam ticaretinde olup olmadığına dair bir veri tabanıyla ilişkilendirdi.

Ticareti yapılan memelilerin yüzde 26,5’inin bilinen zoonotik virüslerin yüzde 75’ini taşıdığını buldular. Karşılaştırıldığında, evcilleştirilmiş memeliler bilinen zoonotik virüslerin yüzde 51,7’sini taşıyor. Ayrıca ticareti yapılmayan hayvanlar ise virüslerin yüzde 64,2’sini taşıyor. Ticareti yapılan türler arasında en büyük hastalık riski primatlar, yarasalar, etoburlar ve toynaklı hayvanlardan geliyordu.

Çalışma, keseli hayvanların gelecekte büyük risk listesine katılacağını gösteriyor. Çünkü diğer hayvanlarla ikame edilme olasılığı yüksek görünüyor. Araştırmacılar, söz konusu hayvanlarla beslenen insanların olmasından ötürü hayvan ticaretinin tamamen ortadan kaldırılmasının pek mümkün görünmediğine işaret etti. Ancak virüslerin tüm hayvanlara eşit olarak dağılmadığı göz önünde bulundurularak daha fazla virüs taşıdığı bilinen türleri hedef alabileceğimizi söylüyor.