iltasyazilim
FD Üye
Canlıların niçin nesli tükeniyor?
hayvanların nesli niçin tükenir
Doğal afetler, yerkürenin geçirdiği değişimler, iklim ve en önemlisi insanoğlunun eliyle ortayan şehirleşme, sanayileşme vs faaliyetlerle öteki canlıların doğal hayat alanlarının tahribi ya da ilk elden avlanma yoluyla sözkonusu öyle fazla canlı türü dünya üzerinden yok olmuş ve olmaktadır
Hayvan neslinin tükenmesinin sebeplerini söyle sayabiliriz;
Havayı kirlettiğimiz için
Benekli hava yalnız insanların yok, hayvanların da zehirlenip ölmelerinin nedeni
Asit yağmurlarına niçin oluyor, asit yağmurları da yeryüzündeki ormanların ölümüne
Ormanlar ise yaban hayvanların evi
Moda ve aksesuar için
Kürkü için çoğu türden binlerce hayvan öldürülüyor Çanta, şapka, kemer veya biblo gerçekleştirmek için fillerden timsahlara, yılanlardan ceylanlara dek birçok hayvan insafsızca değil ediliyor Ayrıca de yasadışı yollarla ve son derece zalim yöntemler kullanılarak Geçtiğimiz yıllarda Türkiye'de, kürkleri sebebiyle çoğu tilki, doğaya bırakılan zehirli yemlerle öldürüldü Soyları tükenme noktasına gelen, günümüzde koruma altına alınan karacalardan bir çoğu, ayaklarından baston yerine getirmek için katledildi gösteriş için de yüzbinlerce hayvanın ölümüne neden oluyoruz Yalnızca göstermelikk, soyu tükenme noktasına gelmiş olan kaplan, geyik, leopar gibi hayvanlar öldürülüyor Bu hayvanların post, boynuz, diş gibi organlarıyla bazı insanlar evlerini süslüyor
Göl ve bataklıkları kuruttuğumuz için
Devlet Su İşleri gibi bazı kurumlar, tarım arazisi ve su rezervi elde etmek için göl ve bataklıkları kurutarak yaban hayvanların soylarının tükenmesine neden oluyor Yurdumuzda yalnızca Hatay'daki Amik Gölü'nde yaşamış yılanboyun isimli kuşun soyu, gölün kurutulmasıyla yok oldu Göl ve bataklık kurutma işlemi günümüzde de sürüyor
Tarım ilaçları
Bitkilere hasar veren haşere, fare gibi canlılarla mücadele etmek için tarlalara atılan suni gübreler ve zehirler, milyonlarca hayvanın da vefat nedeni Tarım ilaçları nedeniyle soyları tükenen hayvanlara en hoş misal, kelaynaklar Göçmen kuşlardan olan kelaynaklar, yazın Afrika'dan göç edip Urfa'nın Birecik ilçesine geliyorlardı 1950'li yıllarda, bölgede 600 çiftten fazla kelaynak görülüyordu Fakat tekrar o yıllarda zararlı böcekler için kullanılmaya başlanan tarım ilaçları, kelaynakları da yok etti Çünkü kelaynakların yiyeceğini bu zararlı böcekler oluşturuyordu 1970'li yıllara gelindiğinde, kelaynakların sayısı 50'nin altına düşmüştü Koruma altına alındılar fakat, artık her şey için çok geçti Bugün Birecik'teki koruma istasyonunda yapılmış olan kelaynaklar, göç etme özelliklerini yitirmiş durumdalar
Avcılık
İnsan yüzyıllardır avlanıyor Ama avcılık hiçbir çağda 20 yüzyıldaki dek katliam boyutlarına ulaşmadı Günümüzde, Türkiye'de 4 milyon açıklanmış avcı olduğu sanılıyor Hayvanların sayısı ise bu rakamın fazla altında Mesela soyu tehlikede olan dikkuyrukların sayısı 15 bini geçmiyor Ayı sayısı ise 2 bin civarında
Ormanları yakıp yıktığımız için
Ormanlar doğal yaşamın en önemli alanları Fakat yakarak, keserek ormanları yok ediyor, dolayısıyla burada yaşayan böcekten ayıya, kelebekten kuşa değin birçok hayvanın soyunun tükenmesine neden oluyoruz Bilhassa yaz mevsiminde Ege ve Akdeniz bölgelerinde çıkan yangınlar hayvanlara büyük hasar veriyor Bu yangınlarda ola ki de hiç keşfedilmemiş türlerin son üyeleri de yanıp kül oluyor
Nüfus artışı
İnsan nüfusunun seri artışı, hem insan hem hayvan hem de ot gibi yaşama açısından büyük tehlike Çünkü gelişen insan nüfusu, doğa ve orman alanlarının tahrip edilmesine niçin oluyor Yeni kentler kuruluyor, yeni yollar yapılıyor, yeni tarlalar açılıyor Orman alanları, sanayi tesisleri yapılmak için kesilip biçiliyor Dolayısıyla hayvanlara
yaşayacak yer kalmıyor Örneğin caretta carettatürü denizkaplumbağaları, Fethiye ve Akdeniz koylarımızdaki kumsallara yumurtalarını gömerek çoğalırlar Fakat son 20 yıldır hızla gelişen turizm sektörü, Türkiye'nin tüm ıssız koylarının otellerle, güneşlenen insanlarla dolmasına niçin oldu
Hatalı İnançlar
Hayvanlar konusunda halk müziği, çoğu hatalı ve abes inanca sahipler Kendileri için faydalı öyle çok hayvanı bu yanlış inançlar sebebiyle gereksiz yere öldürüyorlar Örneğin tarlaları, köyleri farelerden temizleyen baykuş, lanetliolduğu yolundaki yanlış inanç nedeniyle öldürülüyor Leşleri yiyerek rahatsızlık ve mikropların çoğalmasını engelleyen sırtlanlar, çirkinoldukları gerekçesiyle değil ediliyor Benzer biçimde kurt, karga, yılan, örümcek ve daha pek çok nesil, hatalı inançlar nedeniyle öldürülüyor
Korunmak için
Çok eski çağlardan beri millet korunmak amacıyla hayvanları yok ediyorlar O günlerde insan, ürkek ve korunmasız bir yaratıktı Silahları ilkeldi fakat zekası bir uçtan bir uca kendisini korkutma eden hayvanları tuzağa düşürüp değil ediyordu prehistorik çağlardan kalma mağara resimlerinde, ilk insanların vahşi hayvanlara aleyhinde düzenledikleri avlar sahnelenir
Oyun ve eğlence için
Halk, kolay ve acımasız zevkler için yüzyıllardan beri hayvanlara doğalarına tutarsız olarak davranıyor Onlara ya işkence ediyor ya da öldürüyorlar Roma İmparatorluğu döneminde aslan ve leoparlar arenalarda öldürülürdü Günümüzde, horoz ve köpekler vahşice dövüştürülüyor İspanya ve Meksika'daki boğa güreşlerinde yüzlerce boğa, acı çeke çeke yaşamını yitiriyor
Beslemek için
Hayvanlar, insanların en önemli gıda kaynaklarından biri Bir başka deyişle, insan yaşamak için hayvanlara muhtaç Eski çağlarda sürek avına çıkarak yabankoyunu, yabanöküzü, yabankeçisi, geyik gibi hayvanlardan yiyeceğini karşılayan insan, bu alışkanlığını günümüzde de sürdürüyor Bugün en önemli gıda kaynaklarımızı evcil hayvanlar ve deniz canlıları oluşturuyor Bütün dünyada her gün beslemek için milyonlarca ineği, koyunu, tavuğu, balığı, hindiyi, yılanı öldürüyoruz
Bilimsel deneyler
Denek sözcüğü, çoğu birey için laboratuvarda deney nedeniyle kullanılan canlıanlamına gelir Lakin bu kelime, laboratuvarlarda deney nedeniyle en çok kullanılan hayvan olan kobaydan kaynaklanır Yaklaşık 30 santimetre boyundaki kobaylar fazla basit evcilleşirler Güney Amerika kökenli bu hayvanların yaşamı laboratuvarda başlayıp, laboratuvarda biter Kobayların yanı sıra, insanın fizyolojik yapısıyla aynı özellikler gösterdikleri için beyaz fareler, maymunlar, köpekler de değişik deneyler nedeniyle laboratuvarlarda işkence görüyor ve öldürülüyor Tropikal bölgelerde yaşamış birçok yılan, zehirleri gücenmek üzere doğal ortamlarından koparılıp yok ediliyor
Otoyol kazaları
Çoğalan ulaşım sektörü, bütün doğal alanlardan otoyol geçmesine niçin oldu Seri giden taşıtlar bu yollarda çoğu yaban hayvanın ölümüne niçin oluyor Otoyollarda yaptığınız gezilerde çevrenize uyarı edin! Aracınızın camına, özellikle yazın o kadar çok böcek çarparak ölecek Yol kenarlarında araçların çarpması sonucu yaşamını yitirmiş birçok kedi, köpek, kirpi, yılan, kaplumbağa, kuş cesedi göreceksiniz Uçakların pervaneleri ve jet motorları da yüzlerce kuşu öldürüyor
Ticaret için
Barbar ve egzotik hayvan ticareti tüm dünyada doğaüstü boyutlarda
Bunun yanı sıra derisi, kadınsı, kürkü, kemikleri ve kabukları için, fillerden timsahlara, deniz kabuklularından tilkilere dek, çoğu türde hayvan acımasızca öldürülüyor Mesela tropik ülkelerde tuzaklarla yakalanan papağan, maymun gibi çoğu nesil, Türkiye'nin büyük illerindeki hayvan mağazalarında rahatlıkla satılıyor
kaynak fen okulu *
hayvanların nesli niçin tükenir
Doğal afetler, yerkürenin geçirdiği değişimler, iklim ve en önemlisi insanoğlunun eliyle ortayan şehirleşme, sanayileşme vs faaliyetlerle öteki canlıların doğal hayat alanlarının tahribi ya da ilk elden avlanma yoluyla sözkonusu öyle fazla canlı türü dünya üzerinden yok olmuş ve olmaktadır
Hayvan neslinin tükenmesinin sebeplerini söyle sayabiliriz;
Havayı kirlettiğimiz için
Benekli hava yalnız insanların yok, hayvanların da zehirlenip ölmelerinin nedeni
Asit yağmurlarına niçin oluyor, asit yağmurları da yeryüzündeki ormanların ölümüne
Ormanlar ise yaban hayvanların evi
Moda ve aksesuar için
Kürkü için çoğu türden binlerce hayvan öldürülüyor Çanta, şapka, kemer veya biblo gerçekleştirmek için fillerden timsahlara, yılanlardan ceylanlara dek birçok hayvan insafsızca değil ediliyor Ayrıca de yasadışı yollarla ve son derece zalim yöntemler kullanılarak Geçtiğimiz yıllarda Türkiye'de, kürkleri sebebiyle çoğu tilki, doğaya bırakılan zehirli yemlerle öldürüldü Soyları tükenme noktasına gelen, günümüzde koruma altına alınan karacalardan bir çoğu, ayaklarından baston yerine getirmek için katledildi gösteriş için de yüzbinlerce hayvanın ölümüne neden oluyoruz Yalnızca göstermelikk, soyu tükenme noktasına gelmiş olan kaplan, geyik, leopar gibi hayvanlar öldürülüyor Bu hayvanların post, boynuz, diş gibi organlarıyla bazı insanlar evlerini süslüyor
Göl ve bataklıkları kuruttuğumuz için
Devlet Su İşleri gibi bazı kurumlar, tarım arazisi ve su rezervi elde etmek için göl ve bataklıkları kurutarak yaban hayvanların soylarının tükenmesine neden oluyor Yurdumuzda yalnızca Hatay'daki Amik Gölü'nde yaşamış yılanboyun isimli kuşun soyu, gölün kurutulmasıyla yok oldu Göl ve bataklık kurutma işlemi günümüzde de sürüyor
Tarım ilaçları
Bitkilere hasar veren haşere, fare gibi canlılarla mücadele etmek için tarlalara atılan suni gübreler ve zehirler, milyonlarca hayvanın da vefat nedeni Tarım ilaçları nedeniyle soyları tükenen hayvanlara en hoş misal, kelaynaklar Göçmen kuşlardan olan kelaynaklar, yazın Afrika'dan göç edip Urfa'nın Birecik ilçesine geliyorlardı 1950'li yıllarda, bölgede 600 çiftten fazla kelaynak görülüyordu Fakat tekrar o yıllarda zararlı böcekler için kullanılmaya başlanan tarım ilaçları, kelaynakları da yok etti Çünkü kelaynakların yiyeceğini bu zararlı böcekler oluşturuyordu 1970'li yıllara gelindiğinde, kelaynakların sayısı 50'nin altına düşmüştü Koruma altına alındılar fakat, artık her şey için çok geçti Bugün Birecik'teki koruma istasyonunda yapılmış olan kelaynaklar, göç etme özelliklerini yitirmiş durumdalar
Avcılık
İnsan yüzyıllardır avlanıyor Ama avcılık hiçbir çağda 20 yüzyıldaki dek katliam boyutlarına ulaşmadı Günümüzde, Türkiye'de 4 milyon açıklanmış avcı olduğu sanılıyor Hayvanların sayısı ise bu rakamın fazla altında Mesela soyu tehlikede olan dikkuyrukların sayısı 15 bini geçmiyor Ayı sayısı ise 2 bin civarında
Ormanları yakıp yıktığımız için
Ormanlar doğal yaşamın en önemli alanları Fakat yakarak, keserek ormanları yok ediyor, dolayısıyla burada yaşayan böcekten ayıya, kelebekten kuşa değin birçok hayvanın soyunun tükenmesine neden oluyoruz Bilhassa yaz mevsiminde Ege ve Akdeniz bölgelerinde çıkan yangınlar hayvanlara büyük hasar veriyor Bu yangınlarda ola ki de hiç keşfedilmemiş türlerin son üyeleri de yanıp kül oluyor
Nüfus artışı
İnsan nüfusunun seri artışı, hem insan hem hayvan hem de ot gibi yaşama açısından büyük tehlike Çünkü gelişen insan nüfusu, doğa ve orman alanlarının tahrip edilmesine niçin oluyor Yeni kentler kuruluyor, yeni yollar yapılıyor, yeni tarlalar açılıyor Orman alanları, sanayi tesisleri yapılmak için kesilip biçiliyor Dolayısıyla hayvanlara
yaşayacak yer kalmıyor Örneğin caretta carettatürü denizkaplumbağaları, Fethiye ve Akdeniz koylarımızdaki kumsallara yumurtalarını gömerek çoğalırlar Fakat son 20 yıldır hızla gelişen turizm sektörü, Türkiye'nin tüm ıssız koylarının otellerle, güneşlenen insanlarla dolmasına niçin oldu
Hatalı İnançlar
Hayvanlar konusunda halk müziği, çoğu hatalı ve abes inanca sahipler Kendileri için faydalı öyle çok hayvanı bu yanlış inançlar sebebiyle gereksiz yere öldürüyorlar Örneğin tarlaları, köyleri farelerden temizleyen baykuş, lanetliolduğu yolundaki yanlış inanç nedeniyle öldürülüyor Leşleri yiyerek rahatsızlık ve mikropların çoğalmasını engelleyen sırtlanlar, çirkinoldukları gerekçesiyle değil ediliyor Benzer biçimde kurt, karga, yılan, örümcek ve daha pek çok nesil, hatalı inançlar nedeniyle öldürülüyor
Korunmak için
Çok eski çağlardan beri millet korunmak amacıyla hayvanları yok ediyorlar O günlerde insan, ürkek ve korunmasız bir yaratıktı Silahları ilkeldi fakat zekası bir uçtan bir uca kendisini korkutma eden hayvanları tuzağa düşürüp değil ediyordu prehistorik çağlardan kalma mağara resimlerinde, ilk insanların vahşi hayvanlara aleyhinde düzenledikleri avlar sahnelenir
Oyun ve eğlence için
Halk, kolay ve acımasız zevkler için yüzyıllardan beri hayvanlara doğalarına tutarsız olarak davranıyor Onlara ya işkence ediyor ya da öldürüyorlar Roma İmparatorluğu döneminde aslan ve leoparlar arenalarda öldürülürdü Günümüzde, horoz ve köpekler vahşice dövüştürülüyor İspanya ve Meksika'daki boğa güreşlerinde yüzlerce boğa, acı çeke çeke yaşamını yitiriyor
Beslemek için
Hayvanlar, insanların en önemli gıda kaynaklarından biri Bir başka deyişle, insan yaşamak için hayvanlara muhtaç Eski çağlarda sürek avına çıkarak yabankoyunu, yabanöküzü, yabankeçisi, geyik gibi hayvanlardan yiyeceğini karşılayan insan, bu alışkanlığını günümüzde de sürdürüyor Bugün en önemli gıda kaynaklarımızı evcil hayvanlar ve deniz canlıları oluşturuyor Bütün dünyada her gün beslemek için milyonlarca ineği, koyunu, tavuğu, balığı, hindiyi, yılanı öldürüyoruz
Bilimsel deneyler
Denek sözcüğü, çoğu birey için laboratuvarda deney nedeniyle kullanılan canlıanlamına gelir Lakin bu kelime, laboratuvarlarda deney nedeniyle en çok kullanılan hayvan olan kobaydan kaynaklanır Yaklaşık 30 santimetre boyundaki kobaylar fazla basit evcilleşirler Güney Amerika kökenli bu hayvanların yaşamı laboratuvarda başlayıp, laboratuvarda biter Kobayların yanı sıra, insanın fizyolojik yapısıyla aynı özellikler gösterdikleri için beyaz fareler, maymunlar, köpekler de değişik deneyler nedeniyle laboratuvarlarda işkence görüyor ve öldürülüyor Tropikal bölgelerde yaşamış birçok yılan, zehirleri gücenmek üzere doğal ortamlarından koparılıp yok ediliyor
Otoyol kazaları
Çoğalan ulaşım sektörü, bütün doğal alanlardan otoyol geçmesine niçin oldu Seri giden taşıtlar bu yollarda çoğu yaban hayvanın ölümüne niçin oluyor Otoyollarda yaptığınız gezilerde çevrenize uyarı edin! Aracınızın camına, özellikle yazın o kadar çok böcek çarparak ölecek Yol kenarlarında araçların çarpması sonucu yaşamını yitirmiş birçok kedi, köpek, kirpi, yılan, kaplumbağa, kuş cesedi göreceksiniz Uçakların pervaneleri ve jet motorları da yüzlerce kuşu öldürüyor
Ticaret için
Barbar ve egzotik hayvan ticareti tüm dünyada doğaüstü boyutlarda
Bunun yanı sıra derisi, kadınsı, kürkü, kemikleri ve kabukları için, fillerden timsahlara, deniz kabuklularından tilkilere dek, çoğu türde hayvan acımasızca öldürülüyor Mesela tropik ülkelerde tuzaklarla yakalanan papağan, maymun gibi çoğu nesil, Türkiye'nin büyük illerindeki hayvan mağazalarında rahatlıkla satılıyor
kaynak fen okulu *