Hayvansal Dokular

Hayvansal Dokular konu anlatımı
Hayvansal Dokular ile ilgili sorular
Hayvansal Dokular nelerdir


Yüksek yapılı organizmalarda çok sayıda hücresel vardırBu hücreler kendi arasında yapı ve fonksiyonel birlikler oluştururlarCanlılarda benzer işlevi yapan hücreler topluluklarına doku denir

Dokular canlının erginlikten önceki yaşamında başlar ve erişkinliğe ulaşınca son biçimini alırHayvanların yapısındakilere hayvansal,bitkilerin yapısındakilere de nebati dokular denir

HAYVANSAL DOKULAR

Hayvansal dokular 7 gruba ayrılırlar;

1Epitel doku
2Bağ doku
3Kıkırdak doku
4Kemik doku
5Kan doku
6Kas doku
7Sinir doku

Nebati dokular ise 2 gruba ayrılır;

1Sürgen(Bölünür) doku
2Bölünmez doku

Hayvansal dokuları inceleyelim;

EPİTEL DOKU:Vücudun iç ve dış yüzeyini örterBunun 4 görevi vardır;Bulundukları organı dış etkilerden korumak,Salgı yapmak,Emmek, Mukus ve sözde maddeleri iletmek

Epitel doku işlevine tarafından 2 grupta incelenir;

1Örtü epiteli:Belli Başlı görevi korumaktırAncak ara sıra emilim görevide yaparlarHücrelerinin sıralanışına tarafından Tek katlı ve Çok katlı olmak üzere ayrılırlar

ATek katlı epitel:Ast yana dizilmiş hücrelerden oluşurHücreleri yassı,kübik veya silindiriktir

aTek katlı yassı epitel: Akciğer alveolleri,kan damarlarının iç yüzü ve kılcal damarlarda bulunur

bTek katlı kübik epitel:Omurgalı böbreklerinde,tiroit bezinde bulunur

cTek katlı silindirik epitel:Omurgalının solunum yollarında,incebağırsakta yer alan silindirik epitel emme görevi yapar

BÇok katlı epitel:

üst üste sıralanmış hücrelerden oluşurOmugalıların derisinde bu doku vardırBu epitel dokuyu incelediğimizde en altta silindirik,ortada kübik,üstte ise yassı epitelden oluşmuşturEn üstteki epitel genelde ölüdürBu ölü hücresel alttaki canlı hücreleri dış etkilerden korurKan damarı içermez

2Salgı(Bez) epiteli: Salgı yapma yeteneğindeki hücrelerdirTükürük bezi,mide bezleri,ter bezleri,hipofiz,tiroit gibi salgı yapan organlarda bulunurHücre sayısına kadar;

ATek hücreli bezler: Silindirik hücrelerden oluşurBunlara “goblet hücresi denirToprak solucanının derisinden,sindirim kanalından,solunum organlarından salgılanan mukus buna örnektir

BÇok hücreli bezler: Salgı yapan hücrelerin bir araya gelmesi ile oluşurlarSalgılarını bir kanala ve buradan vücut boşluğuna veren bezlere ekzokrin(dış salgı) bezi denirTükrük bezi,mide ve bağırsak bezleri ile gözyaşı bezleri dış salgı bezleridirSalgılarını ilk elden kana veren bezlere endokrin(iç salgı) bezi denirBunlar kanalsız bezlerdirSalgılarına hormon denir Hipofiz,tiroit,paratiroit,böbreküstü bezleri birer iç salgı bezidir

BONO DOKUSU: Doku ve organları birbirine bağlarVücudun her uygun bulunurBuna katılgan doku da denirHücreler ve hücreler arası maddelerden ve liflerden oluşurHücreler arasında bu hücreler tarafından salgılanan ara madde bulunurAra maddede ağsı,kollogen,esnek lifler olmak üzere 3 tipte lif görülürAra madde miktarı çok,tahvil dokusu hücreleri azdırBağ dokusunu oluşturan asıl hücrelere fibroblast denirDiğer manâlı hücreler ise mast hücreleri ve makrofajlardır

Yağ dokusu,özelleşmiş bir bağ dokusudurHücreleri büyük ve yuvarlak olup yağ damlacıkları taşırYağ dokuları protez gıda olarak yağın ve suyun depolanmasını sağlarVücudun basınç ve darbelere aleyhinde korunmasında,ısının izole edilmesinde,derinin ıslak kalmasında etkin olur

KAN DOKUSU: Kan,değişik maddeleri nakliye,vücudu mikroplara karşısında koruma,vücut ısısını düzenlemek gerektiğinde pıhtılaşma gibi görevler yaparHücreler ve hücreler arası maddelerden oluşmuşturDamarlar içinde dolaşırPlazma denilen ara maddesi sıvıdırPlazmanın çoğunu su oluşturur,keza sindirilmiş besinler,hormonlar,enzimler,antikorlar,erimiş gazlar ve artık maddeler içerirHafif alkalik özelliktedir

Kandan,kan hücreleri ve pıhtılaşan maddeler çıktıktan daha sonra geriye kalan sıvıya serum denirKan,bir tüpe konduğunda dipte oluşan pıhtının üstünde kalan serumdurPıhtıda ise kan hücreleri ve fibrin bulunurKan hücreleri 3 çeşittir:

1Alyuvarlar 2Akyuvarlar 3Kan pulcukları

Alyuvar(Eritrosit); ortası çukur,kırmızı renkli kan hücresidirBaşlangıçta çekirdeklidirler ama kana karışırken çekirdeklerini kaybederlerAlyuvarlar akciğerden aldıkları oksijeni beden hücrelerine,ceset hücrelerinden aldıkları karbondioksiti akciğere götüren hücrelerdir

Oksijen ve karbondioksit taşınmasında yapısında bulunan demirli bir protein olan hemoglobin atama yaparBir alyuvar yaklaşık 280 milyon hemoglobin molekülüne sahiptir

Alyuvarların ömrü az daha 120 gündürYaşlı alyuvarlar dalakta ve karaciğerde parçalanırKemik iliğinde yenisi üretilirBirim zamanda dokulara ulaşan oksijen miktarının azalması vücutta alyuvar üretimini hızlandırır

aKan kaybı
bDeniz seviyesinden yükseklere çıkılması
cBazı solunum ve dolaşım sistemi hastalıkları gibi durumlarda alyuvar üretimi artar

Yüksek yerlerde yaşayanlarda sahildeki insanlardan daha fazla alyuvar bulunurOlgunlaşmış alyuvarlarda çekirdek,ribozom,eretikulum ve mitokondri yoktur

Akyuvarlar(Lökositler); çekirdekli,reel kan hücreleridirKan sıvısı içinde etkin hareket ederlerHemoglobin taşımadıkları için renksizdirlerKanda ortalama 70009000 kadardırBu rakam:

aMikrobik hastalıklar
bVücuda giren yabancı proteinler,bakteri ve kimyasal toksinler
cDoku tahribi halinde sayısı artar

Sitoplazması tanecikli olanlara granüllü lökosit denirÇekirdeği boğumludurBunlar nötrofil,eosinofil ve bazofil diye adlandırılırTanecikli olmayanlarada granülsüz lökosit adı verilirÇekirdeği fasulye adam başına benzeyen tiplerine monosit,yuvarlak kocaman çekirdekli olanlarına lenfosit denirMonositler kemik iliğinde,lenfositler dalak,tümüs bezi ve lenf düğümlerinde üretilirler

Akyuvarlar vücudu hastalıklara karşı korurMonositler,mikropları fagositozla yutar ve parçalarÇoğu vakit amipsi hareketlerle kan damarlarından çıkarak doku sıvısındaki mikropları değil ederAyrıca bir takım lenfositler vücuda hasar veren maddelere karşısında “antikor üretirler

Kan pulcukları(trombositler); kemik ilğindeki dev hücrelerin(megakaryosit) parçalanması sonucu sitoplazma parçalarıdırÖmürleri birkaç gündürKanın pıhtılaşmasında etkili olan özel bir protein bulundururlarBuna trombosit tromboplastini denir

KIKIRDAK DOKU: Esnek,dirençli,hafif sert dokudurOmurgalılarda kemik doku ile beraber iskeleti oluştururKöpekbalıkları hariç öteki omurgalılarda cenin geliştikçe kıkırdak doku yerini kemik dokuya bırakır

Bu doku,kıkırdak hücreleri “kondrosit ile hücrelerin arasını dolduran ara madde “kondrinden oluşurKondrosit bir kapsülle çevrilidir

Kıkırdak dokuda kan damarı bulunmazBesin ve gerekli maddeler difüzyonla etrafını saran tahvil dokunun kılcallarından alınırMetabolizma ürünü artıklarıda tekrar difüzyonla atılır

Kıkırdak doku,ara maddesine tarafından hiyalin,elastik ve lifli kıkırdak elde etmek üzere 3 ’e ayrılır

aHiyelin kıkırdak; nefes borusu,kaburga uçları,uzun kemiklerin başı ve burunda yer alırBütün omurgalıların embriyoları ile kıkırdaklığı balıkların embriyo ve erginlerinde bulunur

bElastik kıkırdak; dış kulak yolu,kulak kepçesinde bulunur

cLifli kıkırdak; uzun kemiklerin eklem yerinde yer alırKollojen lifleri fazladırHücreler arası madde ve hücreleri azdır *